1. İslam tarih düşüncesinin önemli isimleri arasında saymamız gereken ilk kişi kimdir?
Eburreyhan Muhammed b.Ahmed el BİRUNİ dir…
2.Biruni hangi dilleri bilmekteydi?
Jarizmce, Soğdca, Arapça, Farsça, Grekçe, İbranice, Süryanice, Sanskritçe.
3.Sanskritçeden Arapçaya yaptığı çevirilerden elimizde kalan tek örnek hangisidir?
Tercemetü Kitabi Batencel
4.Geçmiş olayları sadece kronolojik olarak değil,toplum yapısı,dinsel inanç ve uygarlık bakımından da incelediği eseri hangisidir?
El asarül bakiye anil kurun il haliye ( aklında tutabilene aşkolsun J )
5.antropolojik bir yapısı olan,Grek dini,Hıristiyan mezhepleri,Manihaizm ve hinduizm arasında mukayeseler yaptığı eseri ?
Tahkik ma lil Hind ( bu eserinde Hint medeniyetinin neden düşüşe geçtiğini tartışır ve Yunan medeniyetiyle kıyaslamalar yapar)
6.serbest araştırma ruhun sahip olan Grek ilminin başarılarına karşılık Hint bilginleri neden başarılı olamamıştır?
Taklitçi ve içine kapanık yaklaşımları yüzünden …manasız gururları Grek ilmiyle temaslarına hem de İslam vahyini tanımalarına engel olmuştur ve gitgide cahilleşmişler,ilimle dini inançları çatışmaya başlamış..
7.bu duruma örnek?
Hint bilgini Brahmagupte, brahmasiddhanta eserinde ay ve güneş tutulmalarını Brahmanların mitolojilerine uygun tarzda yorumlamış ve sonuçta ilmi anlayışla bağdaşmayan durular ortaya çıkmış… Biruni ye göre bu kişi, işin aslını bilmiyor değildi ancak dini çevrelerin tepkisinden korkmuştu…halbuki Varamihira adlı kişi mitolojik açıklamaları reddetmiş,ilmi haysiyete uygun davranmıştır…
8.Biruni nin tarih ve tarihçilik anlayışı nasıldı?
Öncekilerden farklıydı... 10-11. yy da rivayetçi anlayış hakimdi (hadis nakleder gibi) ,tarihçilerin ana ilgisi de metinden ziyade ravi zincirine odaklanırdı…Biruni buna ek olarak tarihsel olaylar birleştirerek yorumlamış,sentezlemiş ve aktarılan olayları bizzat kendi eleştirmiştir..farklı kaynaklardan gelen haberleri mukayese ederek yanlış olanı tespit etmişti…
9.Biruni nin tarih düşüncesinin köşe taşları nelerdir?
1. tarihi akli bir birikim ve çerçeve içinde anlar.
2. tarihsel rivayetleri eleştirmeyi metodik olarak kullanır…
3. İslam kültüründen, Hint medeniyetinden, Yunan felsefe geleneğinden ve bunların İslam dünyasındaki temsilcisi Farabi’den istifade etmiştir.
4. yöntem olarak mukayeseli tarih anlayışını kullanır, mukayesede gözlemlerine başvurur. Tarihsel olgularda sebep-sonuç ilişkisi kurar…
10.İslam düşünce geleneğinin tarih düşüncesinin önemli ikinci ismi kimdir?
İBN MİSKEVEYH
11.tarihçilik anlayışını hangi eserinde görüyoruz?
Tecaribül ümem
12.İbn miskeveyh e göre tarih nedir?
Sadece rivayetleri nakletmek değildir, aynı zamanda yorumdur… Akılcılık, tenkitçilik ve faydacılık prensiplerine bağlı kalınarak yapılan tarihçilikte amaç geçmiş olayları tespit etmek, sebepleriyle açıklamak, gelecek için varsayımlar üretmektir. Tarih, dinamik bir süreçtir, canlı bir organizmadır
13.İbn miskeveyh hangi tarihçileri eleştirir?
Hurafe ve aslı astarı olmayan rivayetleri aktaran tarihçileri.
14.İbn miskeveyhin tarih yazımıyla ilgili önemli dipnot nedir?
Tecaribül ümem de, Hz. Muhammed (S.A.V.) dâhil hiçbir peygamberin tarihine yer vermez…
15.İslam ilim geleneğinde tarih düşüncesi olarak en meşhur ve etkili isim?
İBN HALDUN
16.İbn haldunun tarih düşüncesindeki analizlerinde belirleyici olan nedir?
Devletlerin yükseliş ve düşüşüyle ilgili kişisel tecrübeleri
17.İbn Haldun’un gözünde tarih ilmi nasıldır?
Sadece olayların kaydedilip aktarılmasından ibaret olmayıp teorik ve kavramsal bir çalışmaya dönmüştür. Tarihin zahirinde görülen olayların arkasındaki derin sebeplerin tespit edilmesi bu ilmin en önemli vazifesidir…
18.İbn Haldun felsefeye direk eleştirisini hangi eserinde yapar?
Mukaddimesinin 6. bölümünün 30. faslında
19.eserinin isminde kullandığı İBER kelimesi ne anlama gelmektedir?
Düşünme, akıl yürütme, ibret… Tarihi olaylardan, onların tabiatlarına ve sebeplerine doğru olan düşünce yolculuğu…
20.İbn Haldun’un ümran ilmi nasıl bir disiplin olarak kurulmuştur?
Rivayet aktarımı olmaktan çok akli, hikemi yani felsefi bir disiplin.
21.İbn Haldun'un el iberi kaç bölüme ayrılır?
6 ana bölüm…1.cilt, Mukaddimeye ayrılmıştır…2. kitabı başlangıçtan kendi zamanına kadar, milletlerin ve hanedanların, başta Araplar olmak üzere, komşu olan nabatiler, Süryaniler, Farslar, Yahudiler, eski mısırlılar, yunanlılar, Rumlar, Türkler, franklar gibi milletlerin tarihini kapsar… Eserin 2- 5. ciltlerini oluşturan bu kitapta Hz. Peygamber, hulefai raşidin, emevi, Abbasi, doğu İslam dünyasındaki diğer Müslüman yönetimlerin tarihine yer vermiştir… Fazla özgün olmayan bu bölümde Taberi ve Mesudi gibi tarihçilerin bilgilerini aktarmakla yetinmiştir.
22.İbn Haldun hangi eserinde ümranı yeni bir ilim olarak inşa eder?
Mukaddime
23.ümran ilmi hangi disiplinlerden istifade edilerek oluşturulmuştur?
Kelam-fıkıh-siyaset felsefesi-İran nasihatname geleneği… Temelde ise tarih disiplininin bir uzantısıdır
24.ümran ilminin kendine görev edindiği nedir?
Tarihte olup bitenleri ve toplumların başlarına gelenleri ve gelecekte olabilecekleri anlama hususunda genellemeler yapacak tarzda bakış açısı geliştirmek.
25.Ümran ilmi günümüzdeki hangi çalışmalarla benzerlik gösterir?
Tarih felsefesi, sosyoloji ve medeniyet tarihi çalışmalarına benzese de birçok hususta ayrıdır. Kendine has bir içeriği vardır…
26.Ümran ilminin konusu nedir?
Âlemin ümranından ibaret olan insan toplumunu ve ona tabiatı gereği arız olan halleri, bu hallerin zorunlu sonuçlarından ibaret olan tarihi ve tarihin hakikatini konu edinir.
27.amacı nedir?
İnsanları taklitten kurtarıp daha önce olanlarla daha sonra olacakların anlaşılması konusunda bir bakış açısı kazandırmaktır.
28.İbn Haldun kaç türlü varlık âleminden bahseder?
İki tür. Birincisi; UNSURLAR ÂLEMİDİR ( bu alanı incelemek fizik ve kısmen de metafiziğin görevidir)
İkincisi; HAVADİS yani OLAYLAR ÂLEMİDİR ( bu alanı incelemek ümran ilminin görevidir)
29.İbn Haldun’un imar olarak isimlendirdiği nedir?
İnsanın çevresini akıl, tarihsel birikim ve iradesiyle inşa etmesi. Ümran da bu inşa neticesinde ortaya çıkar.
30.Rivayetçi tarihçilerin özellikleri?
1. rivayetleri tahkik etmeden aktarır.
2.tarihi olaylarda sebep sonuç ilişkisi kurmaz.
3.tarihi rivayet ilimleri içinde ele alır.
4. Tarihi olayları tikel olarak ele alır, ilkeleri soruşturmaz.
31.Ümran ilmine sahip tarihçilerin özellikler nelerdir?
1. rivayetleri ümran ilmi zemininde tahkik eder.
2. tarihi olaylar arasında sebep sonuç ilişkisi kurar.
3. tarihi hikemi ilimler içerisinde değerlendirir.
4. Tarihi olaylardaki genel ilkeleri tespit etmeye çalışır.
32.İbn Haldun toplumun ortaya çıkışını nasıl açıklar?
İki ana noktadan yola çıkarak açıklar: bunlardan birincisi; Aristocu köklere sahiptir, insanın doğası gereği paylaşıma açık olduğu kabulüne dayanmaktadır. ( bu temel farabi, İbn Sina ve meşşailer tarafından da vurgulanmıştır)
İkincisi ise; ilk çağda kısmen sofistlerde, sonrasında gerek Makyavelli gerekse Hobbes de gözlenen yaklaşıma yakındır.
33.İbn Haldun toplumsal yaşamayı neden zorunlu görmüştür?
İnsanlarda hayvani bir yön olduğu ve birbirlerine zarar verdiklerini, aralarında çatışma olabildiği, bundan dolayı da bir otoriteye ihtiyaç duyduklarını söyler. Bu da toplumsal yaşamayı zorunlu hale getirmiştir.
34.İbn Haldun’un düşüncesinin hareket noktası nedir?
İnsanın toplumsal bir varlık olması.
35.insanların toplum halinde yaşama formları?
Bedevi ve hadari olarak iki çeşittir.
36.bu ayırımının temeli?
İnsanların ihtiyaçları ve bu ihtiyaçları karşılama yöntemleri
37.İbn Haldun fıkıh literatüründen de yararlanarak ihtiyaçları kaça ayırır?
3’e - zaruri - haci –kemali ihtiyaçlar.
38.bunları açıklayınız?
ZARURİ İHTİYAÇLAR: insanın yaşamını sürdürebilmesi için gereken yiyecek, giyecek, barınma ve korunmadan ibarettir.
HACİ İHTİYAÇLAR: zorunlu olmayan fakat insanın varlığını kolaylaştıran, gelecek ihtiyaçları bakımından da önemli olan ihtiyaçlar.
KEMALİ İHTİYALAR: gelecekteki ihtiyaçları karşılama konusunda biyerlere gelmiş olanların estetik ve başka kaygılarla geliştirdiği hususlar.
39.insanların birlikte yaşamalarının ilk şekli nedir?
Göçebelik
40.göçebelikle hayat mücadelesi arasındaki ilişki kaç şekilde gelişir?
1. yiyecek, içecek gibi biyolojik ihtiyaçların giderilmesi
2. dış tehditler ile düşmanlardan korunma yani güvenlik.
Bu iki temel ihtiyacı karşılamak dayanışmayı zorunlu kılar.
41.Göçebe yaşamın temel özellikleri nelerdir?
1. özgürlüğe düşkünlük
2. güçlü asabiyet
3.doğal ve dayanıklı olmaları
4.işlerini kendileri görmeleri
5. cesaret
6. iyiliğe meyyal olmaları
42.şehirli yaşamın temel özellikleri nelerdir?
1. Bağımlılık ve sınırlandırılmışlık
2. zayıf asabiyet
3. rahat yaşama alışmışlık, kırılganlık ve tembellik
4. iş bölümü ve uzmanlık
5. korkaklık
6. iyiliklere duyarsızlık ( ne yazık ki doğru L )
43. Asabiyet nedir?
İnsanın kendi akrabalarına duyduğu yakınlık ve bağlılıktır, bu fıtratta vardır.
44.İbn Haldun asabiyeti kan bağıyla sınırlar mı?
Hayır sınırlamaz. Asabiyetin, sığınma, velayet ve sözleşme ile de manevi olarak üretilebileceğini söyler.
45.asabiyetin etrafında ikinci kullandığı kavram nedir?
Kaynaşma… Asabiyet kaynaşmayla da olur.
46.dinle asabiyet arasında bağ var mıdır?
Karşılıklı bir ilişki vardır. Dinin yayılması asabiyet olmadan mümkün olamaz. Asabiyetin ulaşacağı mülkü ve genişliği belirleyen de dindir.
47.Hz. Peygamber den sonraki zamanlarda fetihlerin durmasını neye bağlar İbn Haldun?
Asabiyete bağlar. Yani nesillerin değişmesiyle asabiyet zayıflamış, fetihler de durmuştur.
48.İbn Haldun devletlerin yükseliş ve düşüş devirlerini neyle açıklar?
Tavırlar nazariyesiyle.
49.tavırlar nazariyesinin aşmaları nelerdir?
1. kuruluş ve zafer aşaması
2.gücün şahsileşmesi dönemi
3.imar dönemi
4.sulh ve istikrar dönemi
5.çözülme ve yok oluş devresi
50.İbn Haldun meşşai filozofları takip ederek felsefi ilimleri kaç kısıma ayırır?
4 ana kısma ayırır:
1. Mantık ilmi; zihni yanlış yapmaktan korur
2.Fizik bilimleri
3.ilahiyat
4.Matematik ilimler ( geometri, aritmetik, musiki ve astronomi olarak 4 e ayırır )
51. İbn Haldun’a göre İslam öncesi, felsefeye değer veren 2 millet hangileridir?
İranlılar ve Yunanlılar
52.İran ve yunan öncesi ilim ve düşüncenin çizgisini ne şekilde belirtir?
Süryaniler, Kıptiler ( Harut ve marut kıssasındaki gibi astronomi, sihir ve tılsım ilimlerinde ilerlemişler ) , keldaniler ( Babiller )
0 Yanıt
1862 Gösterim