Bu soru Kopenhagen daki bir Ünviversitenin fizik sınavından alınmıştır: Bir
gökdelenin yüksekliğini barometre ile nasıl bulursunuz?
Ögrencilerden birinin cevabı:
"Barometrenin ucuna bir ip bağlarsınız. Sonra gökdelenin tepesinden asıp
sallarsınız. Barometre yere değdiğinde ipin boyuyla barometrenin boyunun
toplamı gökdelenin yüksekliğini verecektir."
Bu oldukça orijinal cevap hocayı çileden çıkartmaya yetti ve öğrenci dersten
kaldı. Öğrenci cevabının doğruluğu konusunda itirazda bulundu ve üniversite
durumu çözmek için başka bir hoca gönderdi.
Yeni hoca, cevabın aslında doğru olduğuna, fakat kayda değer bir fizik
bilgisinin varlığını göstermediğine karar verdi. Sorunu çözmek üzere öğrenciyi
en azından asgari bir temel fizik bilgisi olup olmadığnı anlamak için, ona
altı dakika vererek sorunun sözlü cevabını vermesi kararını aldı. İlk beş
dakika, genç sessizliğe gömüldü. Alnı düşünceden kırış kırış olmuştu. Hoca
zamanın tükenmekte olduğunu hatırlattığında genç çeşitli cevaplarının
olduğunu, fakat hangisini kullanacağına karar veremediğini söyledi. Tekrar
acele etmesi tavsiye edilince genç söyle cevapladı:
"İlk olarak, barometreyi gökdelenin tepesine çıkartıp kenarından aşağı bırakıp
yere inene kadar geçen süreyi ölçersiniz. Binanın yüksekliği
H = 0.5 x g x t2
formülü uygulanarak hesaplanabilir. Fakat barometre için kötü bir seçim."
"Veya güneş parlıyorsa, barometrenin yüksekliğini ölçersiniz.. Sonra onu bir
yere dikip gölge uzunluğunu ve sonra da gökdelenin gölge uzunluğunu
ölçebilirsiniz. Bundan sonrasi basit bir orantıyı çözmek olacaktır. "Fakat bu
konuda gökbilimsel bir cevap istiyorsanız, barometrenin ucuna bir sicim
bağlayıp onu bir sarkaç gibi sallandirabilirsiniz. Önce yer seviyesinde, daha
sonra da gökdelenin tepesinde. Yüksekliği,
T=2¶² kvk (I/g)
formülündeki farktan yararlanarak bulabilirsiniz.
"Yahut da gökdelenin dışarısında bir yangın çıkış merdiveni varsa, barometreyi
bir cetvel gibi kullanarak yukarıya çıkarken gökdelenin boyunu barometre
yüksekliği biriminden sayıp bunları toplayabilirsiniz."
"Eğer ille de sıkıcı ve ortodoks olmak istiyorsanız, tabii ki barometre ile
gökdelenin tepesindeki yer seviyesindeki basıncı ölçer, milibar cinsinden
çıkan farkı feet'e çevirebilirsiniz ve yüksekliği bulursunuz. Ancak bizler
daima zihnin bağımsızlığı ve bilimsel metodlar kullanma konusunda teşvik
edildiğimiz içindir ki, en iyi yol şüphesiz hademenin kapısını çalmak ve yeni
bir barometre isteyip istemediğini sorarak, gökdelenin yüksekliğini söylemesi
durumunda, ona bu barometreyi vereceğimizi söylemek olurdu."
Sizce öğrenci geçmeli mi kalmalı mı?
Öğrencinin adı: Niels Bohr, Fizik'te Nobel ödülü kazanan tek Danimarkalı.
4 Yanıt
4508 Gösterim