Yıllar önce söylenmiş, dilden dile aktarılarak günümüze kadar gelmiş, öğüt bildiren, genel kural niteliği taşıyan söz öbekleridir.
Genellikle kesin bir yargı bildiren cümleler biçiminde görülür.
Atasözlerinin söyleyeni belli değildir.
Sadece mecaz anlam veren atasözü olabileceği gibi, sadece gerçek ya da hem gerçek hem mecaz anlam taşıyanlar da vardır.
Örneğin;
“Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.” atasözü sadece mecaz;
“Dost ile ye iç, alışveriş etme.” sadece gerçek”;
“Taşıma su ile değirmen dönmez.” hem gerçek hem mecaz anlam verir.
Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir.
Bu yüzden atasözünü oluşturan sözcükler yerine başka sözcükler getirilemez, sözcüklerin sıralanışında da değişiklik yapılamaz.
Örnek
“Damlaya damlaya göl olur. ”
atasözünde bulunan “göl” sözcüğünün yerine “havuz” sözcüğünü getiremeyiz.
Sözcüklerin yerlerini değiştirip “Göl damlaya damlaya olur.” da diyemeyiz.
Atasözlerinin hepsi tamamlanmış bir yargı bildirir. Bu nedenle atasözleri cümle değeri taşır.
Atasözlerinin birçoğunda mecazlı bir söyleyiş vardır.
Örnek
“Terzi kendi söküğünü dikemez ”
Atasözü, “İnsanlar başkalarına yaptıkları hizmetleri kendilerine yapamazlar.” anlamını taşır.
Bu atasözünün terziyle, sökükle bir ilgisi yoktur.
Çok az da olsa gerçek anlam taşıyan atasözleri de vardır.
Örnek
» Dost ile ye, iç; alışveriş etme.
» Bugünün işini yarına bırakma.
0 Yanıt
2034 Gösterim