Çok zengin bir kültüre sahip olan ülkemizin önemli kültürel değerleri ve özellikleri şöyledir:
1- Bayramlarımız
Bayramlar heyecanla beklediğimiz, milletçe kutladığımız ortak kültür öğelerimizdir. Bu öğeler ortak, milli, dini ve kültürel değerlerden doğmuştur. Bayramlarda aileler ve akrabalar, komşular bir araya gelir. Milli ve dini duyguları, inançları, gelenekler yaşatılır. Pek çok kültürel değerimiz gibi bayramlar da bizi bir arada tutan kültürel özelliklerimizdedir. Bayramların kutlanmasında yöreden yöreye farklılık gösterir.
Dini ve mevsimlik bayramlarımızın yanında milli bayramlarımız da beraberce kutladığımız bayramlardandır.
2- Yemeklerimiz:
Ülkemizin farklı yörelerinin farklı yemekleri vardır. Yörenin yemekleri o bölgenin coğrafi özellikleri ile yakından ilgilidir. Örneğin hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde et yemekleri; zeytinin çok yetiştirildiği Ege’de zeytinyağlı yemekler; balıkçılığın sıkça yapıldığı ve yoğun mısır yetiştirilen Karadeniz Bölgesi’nde hamsili, mısır unlu, lahanalı yemekler, tahılın bol yetiştirildiği İç Anadolu’da hamur işi yemekler, Akdeniz’de ise bulgurun kullanıldığı yemekler yoğun olarak pişirilmektedir.
TANINMIŞ YEMEKLER & TATLILAR VE YÖRELERİ
Yemek & Tatlı adı Yöresi
Mantı Kayseri
Kebap Adana
Cağ Kebabı Erzurum
Künefe Hatay
Baklava Gaziantep
Çiğköfte Şanlıurfa, Adıyaman
Perde pilavı Siirt
Tantuni Mersin
Otlu Peynir Van
Hamsili Pilav Trabzon
Dondurma Kahramanmaraş
Kaymaklı ekmek kadayıfı Afyon
Pişmaniye Kocaeli
Kestane şekeri Bursa
Kadayıf dolması Erzurum
3- Halk oyunlarımız:
Zengin bir kültüre sahip ülkemizin hemen her yöresinde farklı halk oyunları oynanıyor. Halk oyunları milletimizin duygu, düşünce ve davranışlarını sergileyen kültürel değerlerimizden birisidir. Oyunlar, konularını doğadan, toplumsal olaylardan ve günlük yaşamdan alır. Oyunlarda kullanılan giysilerde doğanın etkilerini ve güzelliklerini görmek mümkündür. Düğün, nişan, asker uğurlama, sünnet töreni ve bayramlar halk oyunlarımızın sergilendiği başlıca yerlerdir.
Halk Oyunu Yöresi Özelliği
ÇAYDAÇIRA Elazığ Her iki elde mumlu bir tabakla yürütülen zarif bir gösteridir.
HALAY Bitlis Birçok yörede de rastlanan ve figürleriyle ağır bir oyundur.
HORON Karadeniz Ele ele tutuşarak kemençe eşliğinde oynanır. Baştan ayağa dalgalanma figürleri ile fırtınalı Karadeniz’in zorlu yaşamını yansıtır.
HORA Edirne Elele tutuşarak oynanır. Davul zurna eşlik eder. Oyunun en önemli özelliği sık sık yinelenen yere ayak vurma figürüdÜR
4- Kıyafetlerimiz:
Kıyafetlerimiz de yöreler arasında farklılık gösterir. Kıyafet konusunda belirleyici olan iklimdir. Denize yakın yerlerde kıyafetler açık renklidir. Düğünler, bayramlar ve özel günlerde yöresel kıyafetler giyilir.
Bindallı, şalvar, yemeni, kuşak, cepken yöresel kıyafetlerimizden bazılarıdır.
5- Evlerimiz:
Farklı iklimlerin görülmesi ve malzemeler değişik bölgelerimizde farklı ev yapı malzemelerinin yapılmasına yol açmıştır. Ege’de yazlar sıcak olduğundan evler yazın serin olması için kesme taştan yapılır ve güneş ışığını yansıtması için beyaza boyanır.
Karadeniz Bölgesi’nde yağışın ve ormanların bol olmasında dolayı köy evleri ahşaptan yapılır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ise yazın serin, kışın sıcak olan kubbeli toprak evlerde yaşanır.
Orman olmadığı için evlerin yapı malzemesi olarak toprak kullanılır.
Doğu Anadolu Bölgesi’nde kar fazla yağdığında karların kolayca kayabilmesi için evlerin çatısı metal saçtan yapılır.
6- El Emeği Göz Nuru El Sanatlarımız:
El sanatlarımız toplumumuzun duygularını, beğenilerini kültürünü yansıtan değerlerimizdir. Yüzyıllar içinde çevre şartlarına göre değişerek günümüze kadar ulaşmış ve günümüzde de yaşatılmaya devam etmektedir. Bakırcılık, halıcılık, hat, yorgancılık vb. bunlardan bazılarıdır.
BAZI EL SANATLARININ YAYGIN OLDUĞU İLLERİMİZ
El Sanatı Yaygın Olduğu İlimiz
Baston Kastamonu
Çini Kütahya
Battaniye Siirt
Bakırcılık Gaziantep
Kilim Adıyaman
Halı Isparta
Mermer Afyon
Çömlek Nevşehir
Lüle taşı Eskişehir
Oltutaşı Erzurum
7- Dilimizdeki Kültür:
Türküler kültürümüzün önemli öğelerinden birisidir. Türkülerimizin her birinin hikâyesi farklıdır. Kültürümüzün örnekleri olan türküler, doğdukları yerin özelliklerini taşırlar. Halkın kültürünü anlatır, yaşayışını aktarır. Sevinçler, üzüntüler, istekler türküye dönüşür. Başlangıçta sahibi bellidir. Zamanla dilden dile dolaşır ve halka mal olur. Bu kültürel değerlerimizi yaşatanların başında âşıklar gelir.
8- Fıkra:
Kültürümüzün diğer öğelerinden birisi de fıkralardır. Fıkra denilince akla ilk gelen mizah ustası Nasrettin Hoca’dır. Yüzyıllardır bu coğrafyada dilden dile dolaşmış, ünü sınırları aşmış, güldürürken düşündürmüştür.
Bazı fıkralarda yöre ile özdeşleşmiştir; Karadeniz fıkraları, Kayseri fıkraları gibi.
Bu fıkralar yöre insanın zekâsını, hazır cevaplılığını gösterir.