Konu: Bölge idare Mahkemeleri - Ansiklopedik Bilgi

[D®agon]

Alm. Regionales Verwattungsgericht, Fr. Tribunal administratif régional, İng. Regional administrative court.

İdari yargı sistemi içinde yer alan bağımsız mahkeme.

Türkiye'de ilk olarak 6 Ocak 1982 tarih ve 2576 sayılı kanunla kurulması öngörülen Bölge İdare Mahkemeleri İçişleri Bakanlığı ile Maliye ve Gümrük Bakanlığının görüşleri alınarak bölgelerin coğrafi durumları ve iş hacmi gözönünde tutularak kurulur. Kaldırılmalarına ve yerlerinin değiştirilmesine aynı bakanlıkların görüşü alınarak Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilir.

Bölge İdare Mahkemeleri bir başkan ve iki üyeden meydana gelir. Üyeler Bölge İdare Mahkemesinin bulunduğu yerdeki idare ve vergi mahkemelerinin başkanlarıdır. Mahkeme tam sayı ile toplanır ve oy çokluğuyla karar verir.

Mahkemenin vazifesi: Yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemelerinde tam yargı davalarında tek yargıcın verdiği kararları; kazançları götürü usulde tesbit edilen mükelleflerin sınıf ve derecelerinin tesbitiyle alakalı işlemlere karşı ve her türlü resim, harç ve benzeri mali hükümleri ve bunların zam ve cezalarına karşı açılan davalarda tek yargıcın verdiği kararları itiraz üzerine incelemek ve kesin hükme bağlamak, ayrıca yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemeleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını çözmektir.

Türkiye'de çeşitli il merkezlerinde Bölge İdare Mahkemesi kurulmuştur.

İdari Yargı Mahkemeleri

İdari yargı mahkemeleri idari yargının konusunu oluşturan davaları görür. İdari yargının adli yargıdan en önemli farkı, uyuşmazlıkta en azından bir tarafın yetkisini kamu hukukundan alan devlet organlarından biri olmasıdır.

İlk derece idari yargı mahkemeleri, Bölge İdare Mahkemeleri, İdare mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinden oluşur.

I. Bölge İdare Mahkemeleri

Genel idari yargı düzeninde ilk derece idare mahkemelerinin bir üstünde olan yüksek mahkeme olarak oluşturulmuştur. Türkiye'deki bölge idare mahkemeleri, yargı çevresindeki idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinin tek hakimle verdiği kararları itiraz üzerine inceler ve kesin olarak hükme bağlar. Yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemeleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını kesin karara bağlar ve kanunla verilen diğer görevleri yerine getirir.

II. İdare Mahkemeleri

Yasal dayanağını 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’dan alan idare mahkemelerinin görevleri aynı kanunun 5. maddesinde, idare mahkemeleri

“vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede Danıştay’da çözümlenecek olanlar dışındaki,

    İptal davalarını,
    Tam yargı davalarını,
    Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan idarî sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaları,
    Diğer kanunlarla verilen işleri,

çözümler” şeklinde belirlenmiştir. Türkiye’de 31 ilde idare mahkemesi bulunmaktadır.

III. Vergi Mahkemeleri

Yasal dayanağı idare mahkemeleri ile aynı olan vergi mahkemelerinin görev alanına, 6. madde uyarınca,

    "genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri malî yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davalar,
    (a) bendindeki konularda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un uygulanmasına ilişkin davalar,
    diğer kanunlarla verilen işler" girmektedir. Türkiye’de 30 ilde vergi mahkemesi bulunmaktadır.