Alm. Rohrleitung (f), Fr. Ligne de tuyaux, İng. Pipe line.
Akaryakıt taşımacılığı
Gazların ve sıvıların bir yerden bir yere nakli için pompalar, vanalar ve borularla donatılmış hat.
Petrol boru hattı, birbirlerine kaynaklarla tutturulmuş büyük (çapları genellikle 1 m'dir) borulardan oluşan ve petrolün kilometrelerce taşınmasını sağlayan borular sistemi. Sıvı ve gaz gibi akışkan hâle getirilebilecek maddeleri uzak mesafelere iletebilmek için tesis edilen büyük çaplı boru şebekelerine verilen addır. İletim için gerekli olan güç, genellikle dev pompalayıcılardan sağlanmaktadır. Günümüzde boru hatları, petrol ve doğalgaz iletiminde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunların en bilinenlerinden biri de, Türkiye - Azerbaycan ve Gürcistan'ın ortak bir projesi olan Bakü-Ceyhan Boru Hattı'dır.
Buralarda kullanılan boruların çapları 5 cm ile 9 m arasında değişir. Hatlar çoğunlukla çelik, dökme, demir ve alüminyum gibi metal veya beton, seramik ve plastik borulardan döşenir. Boru hatları genellikle yer altına gömülür. Hatlarda döşenen boruların aşınmasını azaltmak için, boru boyunca negatif elektrik yükü uygulama, boyama, plastik ve lastik kaplama, camelyafı, asfalt veya keçe sarma, akan maddenin içine aşınmayı geciktirici kimyevi maddeler karıştırmak ve düzenli temizlemek lazımdır. Borular kazıyıcı olarak bilinen aletlerin içlerinden geçirilmesi ile temizlenir.
Ülkemizde dört boru hattı vardır. Bunlardan ilki 1967’de açılan Batman-Dörtyol arasındaki Ham Petrol Boru Hattıdır. Uzunluğu 494 km olup, senelik taşıma kapasitesi 3,5 milyon tondur. İkincisi 1977’de açılan Kerkük- Yumurtalık arasındaki Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattıdır. Uzunluğu 986 km olup, Türkiye sınırları içinde kalan kısmı 641 kilometredir. Boru hattının senelik kapasitesi başlangıçta 35 milyon ton iken, 1983-84’te yapılan bir çalışma ile 46,5 milyon tona çıkarıldı. Ancak 1991'de BMtarafından Irak'a konulan ambargo sebebiyle kapatılmış olup, faaliyeti durmuştur (1992 Aralık). Üçüncüsü ise Yumurtalık-Kırıkkale Boru Hattıdır. Uzunluğu 447 km olup, senelik taşıma kapasitesi 5 milyon tondur. Boru hattı Kerkük petrolünü Orta Anadolu Petrol Rafinerisine ulaştırmaktadır. Dördüncüsü ise Türkiye’nin en uzun boru hattı olan Rusya Federasyonu-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattıdır. 114 kilometrelik kısmı Marmara Denizinde olmak üzere 818 kilometredir. Bulgaristan sınırından girerek Hamitabat’tan Ankara’ya kadar uzanan boru hattı normal kapasitesine 1994’te ulaşacak ve senede 6 milyon m3 gaz taşıyacaktır.
Halihazırda proje aşamasındaki boru hatları ise Katar Doğal Gaz Boru Hattı ile İran-Türkiye Doğal Gaz ve Ham Petrol Boru Hattıdır. Ülkemizdeki boru hatlarının yapım ve işletmesi BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş.)ın görev ve sorumluluğundadır. Petrol ürünleri boru hatları ise yapımından işletmeye Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO)nın görev alanında kalır.
Boru Hatlarının Toplum ve Ülkelerarası Siyasi İlişkilerde Önemi
Boru hatları, sıklıkla petrol ve doğalgaz iletiminde kullanılır. Günümüzün çağdaş toplumları için petrol ve doğalğaz, para, enerji ve refah anlamı taşır. Şu an, petrol dışında hiçbir kaynağı olmayıp da zenginlik ve refaha kavuşabilmiş pek çok ülke vardır. (örn: Suudi Arabistan, BAE, Kuveyt, Azerbaycan, Türkmenistan vb.)
Petrol ve ürünleri, ekonomi ve toplum yaşamı konusunda bu denli önemli olabildiği için, siyasi ilişkilerde de önem arz etmektedir. Bir ülkenin, gaz veya petrolünün çoğunluğunu ithal ettiği bir başka ülke ile iyi ilişkiler kurması, düşmanca tavır takınmaması gerekir. Aksi takdirde, petrol ihraç eden ülke, kendisine düşmanca davranan ülkeye vanalarını ansızın kapatabilir. Bu da, petrol ve gaz alımı yapan ülkenin toplumundaki yaşantıda çalkantılara yol açabilir, petrolsüz kalan ülkenin hareketlerini kısıtlayabilir, hatta söz konusu ülkeyi kaosa bile sürükleyebilir. Petrol hatlarının önemi de burada ortaya çıkar.
İlki Pensilvanya'da (ABD) 1920 yıllarında düzenlenmiş olan petrol boru hatlarının 100 m³/saat ile 4.000 m³/saat arasında değişen debileri, 40-160 km aralıklarla kurulmuş pompalama istasyonları tarafından sağlanır. Bu istasyonlarda, imdat pompası dışında, dizel motoruyla ya da elektrik motoruyla çalışan 1-4 pompa bulunur. Sıvının hızı 5-10 km/saat'e ulaşabilir.
Petrol boru hatları genellikle 1 m çapında, karbon çeliğinden yapılmış boruların kaynakla birleştirilmesiyle yerleştirilir. Karada ve deniz dibinde, pek derin olmayan hendeklere, 120 m uzunluğundaki borular halinde döşenir.
Boru Hattı aşağıdaki anlamlara gelebilir:
Petrol boru hattı, akaryakıt taşımacılığı
Boru hattı (bilgisayar), bilgisayar mimarisi
Boru hattı (programlama), yazılım mühendisliği
0 Yanıt
2115 Gösterim