Alm. Birne (f), Fr. Poire, İng. Pear.
Memleketimizin her yerinde yetişen küçük çekirdekli, tatlı sulu, lezzetli bir meyve.
Çiçekleri beyazdır. Elma ve ayva ile aynı özelliğe sahiptir. Yenilen etli kısmı çiçek ekseninin etleşmesinden meydana gelmiş "yalancı meyva" kısmıdır. İçinde bulunan şekerli maddeler, A, B1, B2 ve C vitaminleri sayesinde besleyici ve ferahlık vericidir.
Familyası: Gülgiller (Rosaceae).
Türkiye’de yetiştiği yerler: Her yerde.
Ana yurdu Önasya ve Anadolu'dur. Avrupa'ya Anadolu’dan yayılmıştır. Tarihi kayıtlara göre Etiler zamanında armut yetiştirildiği anlaşılmaktadır.
Armut, çekirdekten aşı ile üretilir. Tabii olarak yetişen “ahlat” (Pyrus elaeagnifolia) denilen yabani armut ağaçlarına iyi cins aşı yapmak suretiyle de elde edilir.
Kökü, kazıkkök biçiminde olduğundan; derin toprak, kireçli ve kuvvetli yer ister. Bakımı gerektiren meyva ağaçlarındandır. Bakımı yapılmadığı takdirde asalakların dadanmasıyla çeşitli hastalıklar meydana gelir. Kurağa en dayanıklı ağaçlardandır. Bir ağaçtan 50-400 kg kadar meyve alınır.
Başlıca üç çeşidi vardır:
a) Kış armudu: Ankara armudu, Azdavay armudu, Malatya armudu, Tokat (çiçek) armudu, sarı armut gibi çeşitleri bulunur.
b) Güz armudu: Hacı Hamza, Hamidüsükkari gibi çeşitleri vardır.
c) Yaz armudu: Göksulu, Ürüngüs, Akça armut gibi çeşitleri mevcuttur.
TürlerBatı Avrupa, Kuzey Afrika ve tüm Asya'da doğal olarak yetişen armutun dünyada yaklaşık 30 türü vardır:
Badem yapraklı armut (Pyrus amygdaliev)
Pyrus anatolica
Pyrus austriaca
Pyrus balansae
Huş yapraklı armut (Pyrus betulifolia)
Pyrus boissieriana
Pyrus bourgaeana
Beyaz armut (Pyrus × bretschneideri)
Pyrus bulgarica
Pyrus calleryana
Pyrus × canescens
Pyrus caucasica
Avrupa armutu (Pyrus communis)
Pyrus × complexa
Pyrus cordata
Cezayir armutu (Pyrus cossonii)
Pyrus dimorphophylla
Ahlat (Pyrus elaeagrifolia)
Pyrus fauriei
Pyrus gharbiana
Pyrus glabra
Pyrus hakkiarica
Pyrus hondoensis
Pyrus × hopeiensis
Pyrus kawakamii
Pyrus koehnei
Pyrus korshinskyi
Pyrus lindleyi
Pyrus × lecontei
Pyrus mamorensis
Kar armudu (Pyrus × nivalis)
Pyrus oxyprion
Afgan armudu (Pyrus pashia)
Pyrus persica
Pyrus × phaeocarpa
Pyrus pseudopashia
Pyrus pyraster
Pyrus pyrifolia
Pyrus regelii
Pyrus sachokiana
Söğüt yapraklı armut (Pyrus salicifolia)
Pyrus salvifolia
Pyrus serikensis
Pyrus × serrulata
Pyrus × sinkiangensis
Pyrus syriaca
Pyrus taiwanensis
Pyrus turcomanica
Pyrus ussuriensis
Pyrus xerophila
Pyrus × uyematsuana
Pyrus yaltirikii
Kullanıldığı yerler: Ekonomik değeri olan, besleyici özellikte, sulu ve leziz bir meyvedir.
Mideyi kuvvetlendirir. Hazmı kolaylaştırır, ferahlık verir.
Halk arasında barsaklardaki parazitlere karşı kullanılır.
Armut Nasıl Kullanılır? Yemeklerden önce yenilmesi tavsiye edilir. Mümkünse çekirdekleri ile birlikte yemek daha faydalıdır. Çekirdeği, aç karına yenirse bağırsak kurtlarını dökmeye de yardımcı olur. Armut taze olarak yenebileceği gibi pişirilerek de yenebilir. Az kalorili fakat buna karşılık bol lifli ve mineralli bir meyve olan Armut, diyet yapanlar için de faydalıdır. Ferahlık veren bir meyve olduğu için hamilelerin kusmalarını azaltır.
0 Yanıt
4777 Gösterim