Konu: Cumhuriyet Bayramı - 29 Ekim 1923

[D®agon]

29 Ekim 1923 ülkemizde cumhuriyet yönetiminin ilan edildiği gündür. Bugün ulusal bayram günüdür. Her yıl cumhuriyet yönetiminin ilanını 28 – 29 Ekim günleri Cumhuriyet Bayramı olarak coşkun törenlerle kutlarız.

Cumhuriyet Yönetiminden önce devletimizin adı Osmanlı İmparatorluğu idi. Osmanlı Devleti, Osman Bey tarafından 1299′da Söğüt ‘de kuruldu. Osmanlı devlet yöneticisine padişah denirdi. Osmanlı Devletini altı yüz yirmi dört yılda, otuz altı padişah yönetti. Son padişah Sultan Vahdettin’dir.

Eskiden ülkelerde tek kişi egemendi. Ülkelerini diledikleri gibi yöneten bu kişilere padişah, şah, kral, hakan, sultan denirdi. Yönetim çoğu zaman babadan oğula geçerdi. Oğulun küçük olması, deli olması yönetici olmaya engel sayılmazdı. Böyle tek kişinin kendi başına buyruk, sorumsuz, denetimsiz yönetimine mutlakiyet denir. Mutlakiyet yönetiminde egemenlik kayıtsız şartsız tek bir kişidedir.

Mutlakiyetle yönetilen ülkelerde zamanla hakana, padişaha, şaha, krala yardımcı olsun diye meclis kuruldu. Meclis üyeleri halkın dileklerini yöneticiye duyurur, yasa tasarısını hazırlardı. Bu yasa taslakları hakan, padişah, şah, kral tarafından benimsendiğinde yasalaşırdı. Bu yönetim biçimine Meşrutiyet denir. Ancak meclisin yetkileri genel olarak çok sınırlıdır. Osmanlı Devletinde 1876 ve 1908 yıllarında iki kez meşrutiyet ilan edildi.

Üçüncü yönetim biçimi cumhuriyettir. Cumhuriyet‘te egemenlik kayıtsız şartsız ulusundur. Ulus kendini yönetme yetkisini temsilcileri – milletvekilleri- aracılığı ile kullanır. Cumhuriyet yönetiminde yurttaşın seçme ve seçilme hakkı vardır. Seçilen temsilciler yasalar yapar, yöneticileri ulusu adına denetler. Yönetilenler dilerlerse seçimlerde yöneticilerini değiştirirler.

[D®agon]

Osmanlı İmparatorluğu’nda, ikinci Meşrutiyetin ilanından altı yıl sonra Birinci Dünya Savaşı başladı. 1914′te başlayan Birinci Dünya Savaşı’na dünyanın belli öbaşlı devletleri katıldı. Dört yıl süren savaş sonunda bizimle birlikte olan devletler yenildi. Savaş kurallarına göre biz de yenilmiş sayıldık. Ülkemiz İngilizler, Yunanlılar, Fransızlar, İtalyanlar tarafından paylaşıldı.

Ulusuna inanan, güvenen Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919′da Samsun’a geldi. Erzurum’da, Sıvas’ta kongreler düzenledi. Mustafa Kemal Paşa “Tek bir egemenlik var, o da Milli egemenliktir. Ülkeyi yine ulusun kendi gücü kurtaracaktır.” diyordu. Yurdun dört bir tarafından gelen ulus temsilcileri -milletvekilleri- 23 Nisan 1920 günü Ankara’da Büyük Millet Meclisi’nde toplandı. Meclis, Mustafa Kemal Paşa’yı başkan seçti. Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Büyük Millet Meclisi Ulusal Kurtuluş Savaşı’nı başlattı. Bir yandan efeler, dadaşlar, seymenler bulundukları yörede düşmana karşı koydular. Öte yandan düzenli ordular İnönü’de, Sakarya’da, Dumlupınar’da savaştılar. Yurdumuz düşmanlardan kurtarıldı.

Tahtını, rahatını düşünen padişah, yenilen düşmanla birlikte yurdumuzdan kaçtı. İmzalanan Lozan Barış Antlaşması ile yeni bir devlet doğdu. Bu doğan devletin yönetim biçimi henüz belirlenmemişti.

İkinci dönem Büyük Millet Meclisi 11 Ağustos 1923′te ilk toplantısını yaptı. 13 Ekim 1923′te Ankara Başkent oldu. Atatürk ; düşmanın ülkeden atılıp sınırlarımızın belirlenmesinden sonra, çoktan beri tasarladığı cumhuriyetin ilanı üzerinde hazırlıklar yapmaya başladı. 28 Ekim 1923 akşamı yakın arkadaşlarını Çankaya’da yemeğe çağırdı. Onlara , “Yarın Cumhuriyet’i ilan edeceğiz.” Dedi.

29 Ekim 1923 günü Atatürk, milletvekilleri ile görüştükten sonra taslağı hazırlanan cumhuriyet önergesi Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne verildi. Meclis önergeyi kabul etti.

Böylece ülkemizde cumhuriyet yönetimi kuruldu. Atatürk kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı oldu. Cumhuriyet’in ilanı yurtta sevinç ve coşku ile karşılandı.

Cumhuriyet ; yurttaşların seçme ve seçilme hakkının olduğu bir yönetimdir. Ulus temsilcilerinin kabul ettiği yasalarla ülkenin yönetilmesidir. Cumhuriyet yönetiminde söz ulusundur. Cumhuriyet’i korumak, kollamak, yaşatmak her yurttaşın ödevidir.

[D®agon]

Aşağıda cumhuriyetin ilanını meclis muhabiri olarak izlemiş bir yazarımızın anısını okuyacaksınız.

 O günlerde bütün gazeteciler ve halk merakta idi. Bir yenilik var… Fakat bu nedir ? Bir türlü belli olmuyordu. Ben o zamanlar Öğüt Gazetesinde çalışıyordum. Meclisin bütün toplantılarına devam ediyordum.

Atatürk Çankaya’da kendisine konuk olan arkadaşlarına Cumhuriyet’i ilan etmenin zamanı geldiğini, bildiriyor. Bunun için anayasada değişiklik yapmak gerektiğini açıklıyordu. 28 Ekim 1923 günü konukları gittikten sonra İsmet İnönü ile birlikte anayasada ne gibi değişiklikler yapılacağını görüştüler.

1923 yılının Ekim ayının yirmi dokuzuncu Pazartesi sabahı idi. Güneşli bir hava. Samanpazarı ve Karaoğlan’dan insanlar sel gibi meclise doğru akıyordu. Kalpaklı, başlıklı, fesli erkekler ve bunların arasında kadınlar, meclisin karşısındaki Millet Bahçesi’ne meydana toplanmışlardı.

Halk Millet Meclisinin kararını merakla bekliyordu. Birçokları tanımadıkları milletvekillerine yaklaşıyor, haber soruyordu. Güneş battı. Karanlık bastı. Buna rağmen halk dağılmıyordu. Hepimiz sabırsızlıkla bir haber bekliyorduk. Meclisin dar kapısından bir milletvekili çıktı. Orada bulunan gazeteciler, hepimiz milletvekilinin etrafını çevirdik. Milletvekili :

- Şu dakika içerde pek mutlu ve tarihsel kararlar veriliyor, dedi. Dışarıya sızan haber bu kadardı.

Akşam saat on sekiz kırk beş’ti Millet Meclisi oturumu açıldı. Donuk bir ışık. Sağda dinleyicilere ayrılmış bir yer, solda gazeteciler balkonu, ortada okul sıralarında oturmuş milletvekilleri, Atatürk yok. Bütün milletvekilleri sıkışık bir durumda oturuyorlardı. Bu sessizlik içinde İsmet İnönü : Anayasanın birinci maddesinin “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Türkiye Devletinin hükümet şekli cumhuriyettir” biçiminde değiştirilmesi için görüşme açılsın dedi. Değiştirilmesi istenen başka maddeler de vardı. Değişiklik isteği üzerine birçok milletvekili söz aldı. Heyecanlı konuşmalar yapıldı. Bu sırada milli şair Mehmet Emin Yurdakul söz alarak orada bulunanları “Yaşasın Cumhuriyet” diye bağırmaya davet etti. Bütün milletvekilleri tek bir vücut gibi harekete geçti, ayağa kalktılar. Gün görmüş gaziler, generaller, kalemleriyle, kılıçlarıyla bu memlekete hizmet etmiş kahramanlar dimdik durdular. Sonra hep bir ağızdan “Yaşasın Cumhuriyet” diye bağırdılar. Anayasa değişikliği görüşmeleri tamamlandıktan sonra değişiklik isteği oya sunuldu. Bütün eller “kabul” diye kalktı. Türkiye devletinin cumhuriyet olduğunu belirleyen değişiklik oy birliği ile kabul edildi. Saat sekiz buçuktu. Bu dakikadan itibaren Türkiye Devleti’nin adı Cumhuriyet olmuştu.

Bu cumhuriyete bir başkan seçmek gerekiyordu. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanlığı seçimine 158 milletvekili katıldı. Ankara milletvekili Gazi Mustafa Kemal Cumhurbaşkanlığına seçildi.

Bu anda Kemal Atatürk meclis salonunda göründü. Alkışlar arasında kürsüye çıktı. Herkes Atatürk’ü dinliyordu. Konuşmasını bitirdiği zaman uzun uzun alkışlandı. Gök gürültüsünü andıran alkışlar arasında Atatürk yerine oturdu.

Halk meclisin önünde bekliyordu. Cumhuriyetin ilanını ve Atatürk’ün Cumhurbaşkanı seçildiğini duyunca coştu. Bu arada 101 pare top atıldı. Top sesleri Türk ulusuna cumhuriyeti ilan ediyordu. Türk ulusu, yıllardan beri hasretini çektiği egemenliğe ve cumhuriyete kavuşmuştu.

[D®agon]

CUMHURİYET BAYRAMI

Bir zamanlar yurdumuzda
Bir başka devlet varmış,
Başındaki padişah
Ne isterse yaparmış.

Millet onun yanında
Köle imiş, kul imiş,
Türklerin vatanında
Yıllar sürmüş bu gidiş.

Vatan kalmış bakımsız
Millet fakir perişan
Sönüp gitmiş eski hız
Yurda saldırmış düşman.

Atatürk padişaha
Düşmana karşı durmuş,
Yurdumuzu kurtarmış
Cumhuriyeti kurmuş.

İ.Hakkı TALAS
 
***

29 EKİM

Cumhuriyet bayramı
Geldi diye ne mutlu !
Bayraklarla donattık,
Güzel okulumuzu.

Sokaklarda, evlerde
Al bayrak dalgalanır.
Onun al rengini
Bütün bir dünya tanır.

Yirmi dokuz Ekimi
Karşılarız neşeyle
Çünkü bugün erdik,
Büyük Cumhuriyet’e

Yürüyün arkadaşlar
Hep ileri koşalım,
Bugün bayramımız var,
Gelin bayramlaşalım.

Ali PÜSKÜLLÜOĞLU
 
***

CUMHURİYET

Al yıldızlı al bayraklar,
Her yanda dalgalanıyor.
Süslendi evler, sokaklar
Renk renk ışıklar yanıyor.

Yirmi üç yıl önce bugün.
Cumhuriyet kurdu millet,
Bize büyük Atatürk’ün,
Armağanı Cumhuriyet.

En birinci vazifemiz,
Onun yolunda yürümek.
Canımız gibi koruruz,
Cumhuriyet Türklük demek.

Sevinçle, sağlıkla geçsin.
Sabahımız, akşamımız.
Kutlu olsun hepimize,
Cumhuriyet Bayramımız.

Vasfi Mahir KOCATÜRK
 
***

CUMHURİYET

Biziz bu memleketin,
Kanı, iliği, eti,
Yirmi dokuz Ekim’de,
Kurduk Cumhuriyeti.

Yirmi dokuz Ekim’de,
Yeni bir ay parladı.
İşte bu parlak ayın,
Cumhuriyettir adı.

Yirmi dokuz Ekim’de,
Bütün ışıklar yansın,
Caddeler baştan başa,
Bayraklarla donansın.

Elele tutuşalım,
Hiç değişmez bu niyet,
Yaşasın Türk Milleti,
Yaşasın Cumhuriyet.

Halil SOYUER
 
***

29 EKİM

En güzel günümüzdür,
Demokrasi ürünüdür,
Atatürk’ün eseridir,
Yirmi Dokuz Ekimler.

Vatandaşın hür sesi,
Vatanımın neşesi,
Kucaklıyor herkesi,
Yirmi Dokuz Ekimler.

Cumhuriyet kuruldu,
Türk’ün sesi duyuldu,
Törenlerle kutlandı,
Yirmi Dokuz Ekimler.

Fethi BOLAYIR
 
***

CUMHURİYET

Gönül verdik,
Sana erdik.
Ey hürriyet,
Cumhuriyet.
Herkes sever,

Seni över.
Ey hürriyet,
Cumhuriyet.
Canımızsın,
Şanımızsın.
Ey hürriyet,
Cumhuriyet.

A.O.ATOK
 
***

CUMHURİYET MARŞI

Cumhuriyet, cumhuriyet, en güzel şey hürriyet
Nice zahmet, nice emek verdi sana bu millet !
Gazimin sen en büyük yadigarısın bana
Nice zahmet, nice emek verdi sana bu millet !

Dalgalansın her tarafta şanlı Türk’ün bayrağı
Korumaktır ve yüceltmek azmimiz bu toprağı !
Bu vatan hiç sensiz olmaz, ey güzel cumhuriyet
Milletim öyle demiştir ; ya ölüm, ya hürriyet !

***

Cumhuriyet Yolumuz
 
Ne çileler çektik biz, asırlara bir sorun
Tarih kitaplarını başucunuza koyun
Geçmişini unutan annem olsa da bulun
Hatıramı kirletip,solduranı affetmem

Evimi ocağımı yıkanları affetmem
Vatanıma yan gözle bakanları affetmem
Dünya yıkılır belki iki cihan kurulur
Düşmanı toprağıma sokanları affetmem

Dağlarım dile gelmiş eyvah diye yanmakta
Pınarlarım sel olmuş ağlayarak akmakta
Şehitlerimin kanı kokuyor bu toprakta
Onu bir başkasına yar edeni affetmem.

İlimdir benim aşım, başarıya koşarım
Ata’mın sözlerini kanun sayıp, tutarım
Milletim ki yücedir, tek onun için varım
Varlığımı yok eden talanları affetmem

Dirlik, düzenlik dolsun baştan başa yurdumuz
Her dem muzaffer olsun, Rabbim bizim soyumuz
İlerlemek arzumuz,Cumhuriyet yolumuz
Gayrı bize dönmek yok, dönenleri affetmem

Ne mutlu bir Türk’sün sen,neslin gurur duyuyor
Ahmet,Mehmet,Elifler sevgi için büyüyor
Dinle ey Türk evladı, ecdad sana ne diyor,
“Yurtta sulh cihanda sulh” unutursan affetmem.
 
 
Ayşe Gürgan

[D®agon]

29 EKİM CUMHURİYET BAYRAMI KUTLAMA PROGRAMI

Sayın Kaymakamım
Sayın Garnizon Komutanım
Sayın Belediye Başkanım
Sayın Daire Amirlerim
Değerli Öğretmen Arkadaşlarım
Kıymetli Alacalılar
Geleceğimizin mimarı Sevgili Gençler ve Öğrenciler

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı sebebiyle hazırladığımız kutlama programına hoş geldiniz!

“Benim Naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti sonsuza kadar yaşayacaktır.” M. Kemal Atatürk

Bugün burada, Türk ulusunun yaradılışına ve bilgisine en uygun yönetim şekli olan cumhuriyetimizin 86. yıldönümünü kutlamak üzere toplanmış bulunuyoruz

1.

“Ey bizlere bu günü kazandıran şehitler,
Ey hürriyet yolunda can veren Koçyiğitler.
Ey kahraman Atatürk sizlere minnettarız
Rahat rahat uyuyun nöbette bizler varız.”

Sayın Kaymakamımız, Garnizon Komutanımız, Belediye Başkanımız halkın ve öğrencilerin bayramını kutlayacaklardır

2.

SAYGI DURUŞU, İSTİKLAL MARŞI

Öncelikle hepinizi başta büyük önder Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları ile ülkemizin bu günlere gelebilmesi adına canlarını feda etmiş olan tüm şehitlerimiz için saygı duruşuna, akabinde Sakarya İlköğretim Okulu müzik öğretmeni Barış YÖRÜK yönetimindeki öğrencilerimizle birlikte İstiklal Marşımızı söylemeye davet ediyorum.

3.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk diyor ki: “Sizler, yani yeni Türkiye’nin genç evlatları! Yorulsanız dahi beni takip edeceksiniz… Dinlenmemek üzere yürümeye karar verenler, asla ve asla yorulmazlar. Türk Gençliği gayeye, bizim yüksek idealimize durmadan, yorulmadan yürüyecektir. ”
Günün anlam ve önemini belirten konuşmasını yapmak üzere Alaca Kaymakamı Sayın Şahin ARSAL’ı mikrofona davetimi arz ederim.

4.

“Dalgalansın her tarafta şanlı Türk’ün bayrağı
Korumaktır ve yüceltmek azmimiz bu toprağı !
Bu vatan hiç sensiz olmaz, ey güzel cumhuriyet
Milletim öyle demiştir ; ya ölüm, ya hürriyet !”

Atatürk İlköğretim Okulu öğrencilerinden ……………… , ……………. adlı şiiri okuyacaktır.

5.
“Cesaretimizi güçlendiren ve sürdüren sizlersiniz. Siz, almakta olduğunuz terbiye ve kültür ile, insanlık değerinin, vatan sevgisinin en değerli örneği olacaksınız.
Ey yükselen yeni nesil, gelecek sizindir. Cumhuriyeti biz kurduk; onu yükseltecek ve sürdürecek sizsiniz.”
Mehmet Çelik Anadolu Lisesi Folklor Ekibi gösterilerini sunacaklardır.

6.

Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır
Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır

Alaca Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi öğrencilerinden Pınar ERDOĞAN, “Atatürk ve Cumhuriyet” adlı şiiri okuyacaktır.

7.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk diyor ki:. Müspet bilimlerin temellerine dayanan , güzel sanatları seven , fikir terbiyesinde olduğu kadar beden terbiyesinde de kabiliyeti artmış ve yükselmiş olan erdemli, kuvvetli bir nesil yetiştirmek ana siyasetimizin açık delilidir.

Sakarya İlköğretim Okulu Folklor Ekibi gösterilerini sunacaklardır.

8.

Kazanmak istersen sen de zaferi
Gürleyen sesinle doldur gökleri
Zafer dedikleri kahraman peri
Susandan kaçar da coşana gider

Alaca Mehmet Çelik Anadolu Lisesi öğrencilerinden Neslihan YALÇINKAYA, “Ay Yıldızlı Bayrağım” adlı şiiri okuyacaktır.

9.

Atatürk diyor ki: “Milli azim ve bilincin kıymetli eseri olan değerli cumhuriyetin bugünkü ve yarınki neslin demir ellerinde her an yükselip sağlamlaşacağına güvenim tamdır.”

10.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk diyor ki: “Yurt toprağı sana her şey feda olsun. Kutlu olan sensin. Hepimiz senin için fedaiyiz. Fakat sen Türk milletini sonsuza kadar yaşatmak için feyizli kalacaksın.”

Alaca 75. Yıl Cumhuriyet Sağlık Meslek Lisesi öğrencilerinden ……………… , “……………..” adlı şiiri okuyacaktır.

11.

ÖDÜL TÖRENİ:

İlçemiz genelinde “Cumhuriyet, Cumhuriyetin kazanımları, Atatürk ve Cumhuriyet konularında ilköğretim 1. Kademesinde resim, 2. Kademesinde şiir ve ortaöğretim öğrencileri arasında kompozisyon alanında düzenlenen yarışmada derece elde eden öğrencilere ödülleri verilecektir.

İlköğretim 1. Kademe resim yarışması birincisi …………..okulu öğrencisi ………………
İlköğretim 2. Kademe şiir yarışması birincisi ……………. okulu öğrencisi ………………
Ortaöğretim kompozisyon yarışması birincisi ……………. okulu öğrencisi ……………… ödüllerini almak üzere; İlçemiz kaymakamı Sayın Şahin ARSAL’ı birincilik ödüllerini vermek üzere kürsüye davetimi arz ederim.

İlköğretim 1. Kademe resim yarışması ikincisi …………..okulu öğrencisi ………………
İlköğretim 2. Kademe şiir yarışması ikincisi ……………. okulu öğrencisi ………………
Ortaöğretim kompozisyon yarışması ikincisi ……………. okulu öğrencisi ……………… ödüllerini almak üzere, İlçemiz Garnizon Komutanı Sayın Mustafa BİRHAN’ı ikincilik ödüllerini vermek üzere kürsüye davetimi arz ederim.

İlköğretim 1. Kademe resim yarışması üçüncüsü …………..okulu öğrencisi ………………
İlköğretim 2. Kademe şiir yarışması üçüncüsü……………. okulu öğrencisi ………………
Ortaöğretim kompozisyon yarışması üçüncüsü ……………. okulu öğrencisi ……………… ödüllerini almak üzere; İlçemiz Belediye Başkanı Sayın Muhammet Esat EYVAZ’ı üçüncülük ödüllerini vermek üzere kürsüye davetimi arz ederim.

12.

Duyuru:

Bugün akşam “Fener Alayı”ndan sonra Belediye Spor Kulübü Sonbahar Voleybol Turnuvası maçları Kapalı Spor Salonunda oynanacak, müsabakalar sonunda ödül töreni yapılacaktır.

13.

Okullarını temsil eden öğrenci grupları ve öğretmenlerimizin katılacak olduğu tören geçidi yapılacaktır.

14.

Törenimiz burada sona ermiştir. Arz ederim.


Gönderen: BURCU SAĞMEN