Konu: 7.Sınıf Sosyal Bilgiler - Zaman İçinde Bilim - Bilim Mirası

[Uyanan Gençlik]

KAZANIM                       

3. Türk ve İslam devletlerinde yetişen bilginlerin bilimsel gelişme sürecine katkılarını değerlendirir.

TÜRK İSLAM DEVLETLERİNDE

BİLİM VE BİLİM ADAMLARI

Matematik alanında

Harezmî, Matematik alanındaki çalışmaları cebirin temelini oluşturmuştur.

Nasiruddin-i Tusi, “Kesenler Teoremi” adlı eseriyle Trigono­metrik çalışmalara yer vermiştir. Kenar açı bağıntısını bulmuştur.

Ömer Hayyam, cebir konusunda üçüncü derece denklemlerin çözümüne katkıda bulunmuştur. Celali takvim adıyla bilinen tak­vimi hazırlamıştır.

Cahit Arf: (1910-1997), Kendi adıyla bilinen matematik kuramları ile dünya çapında tanınır.

Arf değişmezi, Arf halkaları ve Arf kapanışları gibi kendi adıyla bilinen matematiksel terimleri bilim dünyasına kazandırdı.

Tıp alanında

İbn-i Sina, tıp alanının yanında felsefe, astronomi, matematik, fizik, kimya gibi alanlarda da ça­lışmalar yapmıştır. “Kanun” adlı eserinde hekimlik, ilaçlar, cerrahi yöntemler hakkında bilgi verir Onun bu eseri Avrupa’da ders kitabı olarak okutulmakta­dır.

Fizik alanında

 Farabi, İbn-i Sina ve İbn’ül Heysem gibi bi­lim adamlarının çalışmaları görülür.

Farabi, “Boşluk Üzerine” adlı yazmış olduğu eserinde doğa­da boşluğu kabul etmez. Aristo fiziğinin yetersiz olduğunu orta­ya koymuştur.

    İslam devletlerindeki bilimsel gelişmeler, Selçuklular zamanında devam etmiştir. Türk-

İslam devletlerinde bilgin, filozof ve sanatkârlar yetişmiştir. Bu dönemde Bağdat’ta

kurulan Ni­zamiye Medreseleri, bilim ve kültür hayatının canlanmasında etkili olmuştur.

İstikbal Göklerdedir

Astronomi alanında

Uluğ Bey, Semerkant’ta med­rese ve gözlemevi, bilimsel ça­lışmaların gelişmesinde etkili ol­muştur. Bu medrese ve gözlem­evinde Ali Kuşçu ve Kadızâde-i Rumi gibi devrin önemli bilim adamları çalışma­lar yapmıştır. “Uluğ Bey Zici” adlı eseri astronomi konusunda önemli bilgiler vermektedir.

Biruni,

973‘te Harezm‘de doğan Birûnî, Harezm sarayında astronomi ve matematik öğrendi. Sultan Memun bin el-Memun’un sarayında İbni Sina, gibi bilginlerle birlikte çalıştı.Gazneli sarayında büyük saygı gördü..

“Mesud’un Kanunu” adlı eserinde önemli astronomik bil­giler vermiştir.

   Biruni 1973 yılında doğumunun 1000.yıl dönümü nedeniyle UNESCO öncülüğünde bütün dünyada anılmıştır.

Ali Kuşcu;

Semerkant‘ta doğdu. Babası Muhammed, Timur İmparatorluğu Sultanı ve astronomu Uluğ Bey‘in kuşçusu olduğu için, ailesi “Kuşçu” lakabıyla meşhur oldu. Küçük yaştan itibaren matematik ve astronomiye ilgi duyan Ali Kuşçu, Semerkant’da eğitimini tamamladıktan sonra Uluğ Bey’e yardımcı ve rasathanesine müdür oldu.Tebriz‘de Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan kendisine büyük saygı gösterdi ve Osmanlı Devleti ile barış görüşmelerinde yardımını istedi. Ali Kuşçu, Uzun Hasan’ın sözcülüğünü yaptıktan sonra II. Mehmed‘in davetiyle İstanbul‘a geldi. Osmanlı – Akkoyunlu sınırında II. Mehmed’in emriyle büyük bir törenle karşılanan Ali Kuşçu, Ayasofya medresesine müderris oldu.

Takiyyüddin

Şam da dünyaya gelen Takiyyüddin ilk çalışmalarına Galata Kulesinde  III.Murat’ın himayesinde başladı.Padişahın izniyle Tophane üzerinde Frenk Sarayı diye bilinen  boş alan gözlemevi için ayrıldı.İstanbul Rasathanesi 1575-1580 yılları arasında faaliyet göstermiştir.

**  Kepler, Galileo, Newton, Einstein astronomi alanında Avrupa da katkıda bulunmuş bilim adamlarındandır.