Konu: Ülkemizde yukarıdaki kıyı tiplerinden hangisi / hangileri bulunur?

[busegül]

SORU:     
I. Dalmaçya Kıyı Tipi
II. Ria Kıyı Tipi
III. Enine-boyuna Kıyı Tipi
IV. Skayer Kıyı Tipi
V. Fyort Kıyı Tipi
VI. Watt Kıyı Tipi

Ülkemizde yukarıdaki kıyı tiplerinden hangisi / hangileri bulunur?
   
A) Yalnız III
B) I-II-III
C) IV-VI-VI
D) Yalnız IV
E) III-V-VI





CEVAP:  I-II-III


Fiyort Kıyılar:
Buzulların oluşturduğu U şeklindeki vadilerin sular altında kalmasıyla oluşan kıyı tipidir.
Bu kıyı tipine ait en güzel örnek, İskandinav Yarımadası'nın Atlas Okyanusu kıyılarıdır.
Dünya'nın en büyük fiyordu Norveç'teki Soğne fiyordudur.
Ülkemizin tek Fyort Kıyı Tipi: Sinop'un Hamsilos (Hamsaroz) körfezi (Benzer) - Ülkemizde görülmez.

Skyer Kıyılar:
Buzulların etkisi ile oluşan moren yığınlarının ve buzulların aşındırdığı tepeciklerin sular altında kalmasıyla, yüzlerce adacıktan oluşan kıyılara "Skeyer Kıyılar" denir. Norveç ve Güney Şili kıyıları böyledir. Ülkemizde görülmez.

Watt Kıyı Tipi:
Gel-git olayının belirgin olduğu alçak kıyılarda sular çekildiğinde deniz dipleri yüzeye çıkar.
Bu durumun görüldüğü yerlerdeki kıyı tipine Watt kıyı tipi denir.
Ülkemizde görülmez.

Ria tipi kıyılar:
Plâtoları yaran derin vadilerin sular altında kalmasıyla oluşan kıyılardır. Dünya'da en güzel örnekleri, Güneybatı İrlanda ve Kuzeybatı İspanya'da görülür. Ülkemizde'de Güneybatı Ege kıyıları, İstanbul ve Çanakkale boğazları ile Haliç, ria tipi kıyılara örnek olarak verilebilir.

Liman tipi kıyılar:
Alçak kıyılardaki geniş vadilerin sular altında kalması ve bunların önünün kıyı setleriyle kapatılması sonucunda oluşmuştur.

Dünya'daki en iyi örnekleri, Ukrayna'nın Karadeniz kıyılarında görülür. Ülkemizde de örnek olarak Büyük ve Küçük Çekmece kıyıları gösterilebilir.

Dalmaçya tipi kıyılar:
Deniz sularının, kıyıya paralel uzanan dağlar arasındaki çukurluklara dolmasıyla oluşan kıyılardır. Dünya'daki en iyi örneği Adriya Denizi kıyılarında görülür. Ülkemizde de Kaş (Antalya) çevresinde bu tür kıyılara rastlanır.

Haliç (Estuar) tipi kıyılar:
Gel - git olayı sonucunda akarsu ağızlarının aşındırılmasıyla oluşan ve huniye benzeyen kıyılardır. Dünya'nın en büyük halici Hamburg halicidir. Bunun yanında Londra, Elbe, Wesser, Thames, Evoş, Bordeaux ve Weischel haliçleri de Dünya'nın önemli haliçlerindendir. Bu haliçlerin hepsi, aynı zamanda gelişmiş birer limandır.

Boyuna kıyılar:
Dağların denize paralel uzandığı yerlerde boyuna kıyılar görülür. Bu kıyılarda girinti ve çıkıntı son derece azdır. Karadeniz ve Akdeniz kıyıları bu tiptendir.

Enine kıyılar:
Dağların denize dik uzandığı yerlerde enine kıyılar görülür. Bu kıyılarda girinti - çıkıntı son derece fazladır. Ege kıyıları bu tiptendir.

Mercan Kıyıları:
Deniz suyunun 20 C°' nin altına düşmediği sığ kıyılarda yaşayan mercanların üst üste birikerek (Resif) oluşturdukları kıyılardır. Ör: Mercan adaları kıyıları (Avustralya Kıtasının doğusunda).