SORU: Mütekavvim mal ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Hanefilerde gerçek anlamda mallar böyle adlandırılır.
B) Mal terimi bir ara kavramdır ve gerçek mallar böyle adlandırılır.
C) Kullanılıp faydalanılması mubah olan maldır.
D) İslam hukuk sisteminde bu maldan yararlanmak yasaklanmamıştır.
E) Bu mallar aynî haklara konu olmaz.
CEVAP: Bu mallar aynî haklara konu olmaz.
Hanefîlerde mal terimi ara bir kavram olup gerçek anlamda mallar mütekavvim mal terimiyle ifade
edilir.
Mütekavvim mal, kullanılıp faydalanılması Müslümanlar açısından mubah olan maldır. Dolayısıyla bir malın mütekavvim olması için İslam hukuk sisteminin o maldan yararlanmayı Müslümanlara yasaklamamış olması gerekir.
O halde Hanefîlerin eşya ile ilgili terimleri üç aşamalıdır.
Birinci aşama mal olmayan şeylerdir. Kan, leş, tek bir pirinç tanesi gibi.
İkinci aşama mal olup, mütekavvim olmayan nesneler, başka bir deyişle
mütekavvim olmayan mallardır. Bunlar sadece üç tanedir:
Hamr (şarap), domuz ve şer’î yollarla kesilmeden (boğularak vb.) ölen hayvanlar. Bu üç nesne de ehl-i kitap açısından teknik anlamda maldır.
Üçüncü aşama mütekavvim mallar olup, bu üç şeyin dışında olup, iktisadi değeri olan ve Müslümanlara mubah kılınmış nesnelerdir.
Bir nesnenin mütekavvim mal olup olmasının en temel üç sonucu vardır:
1. Aynî haklara konu olabilme,
2. Hukuki işlemlere konu olabilme,
3. Hukuki koruma altında olma. (Yani bu malları tahrip edenin tazmin yükümlülüğü olmasıdır.)