1. I. Mukadderat
II. İbâdât
III. Muâmelât
IV. Ukûbât
Yukarıdakilerden hangisi fıkıh kitaplarının genel
olarak ele aldığı konu ve bölümlerdendir?
A) I, II, III
B) I, III, IV
C) II, III, IV
D) I, IV
E) I, II
Çözüm: Fıkıh kitaplarının ele aldığı konu ve bölümler
genel bir sınıflama ile üç alana ayrılır. Bunlar: 1. İbâdât,
2. Muâmelât, 3. Ukûbât alanlarıdır. Doğru cevap C’dir.
2. Aşağıdakilerden hangisi özel hukukun alanlarından
biri değildir?
A) Anayasa Hukuku
B) Aile Hukuku
C) Borçlar Hukuk
D) Medeni Hukuk
E) Ticaret Hukuku
Çözüm: Özel hukuk şu dallara ayrılır: 1. Medeni Hukuk,
2. Ticaret Hukuku 3. Devletlerarası Özel Hukuk, 4. Fikri
hukuk. Medeni hukuk da kendi içinde beş temel branş
içerir. a. Şahsın hukuku, b. Eşya hukuku, c. Borçlar
hukuku, d. Aile hukuku, e. Miras hukukudur. Doğru cevap
A’dır.
3. I. Şahısların yaşamlarındaki normal ihtiyaçlarını
gideren ve onlara fayda temin eden ilişkileri
düzenleyen hükümlerdir.
II. Yaygın anlamıyla muâmelât alanını ele
aldığımızda muâmelâtın gerek mahiyet ve gerekse
kapsam açısından medeni hukuk ve hatta özel
hukukla büyük ölçüde örtüştüğü söylenebilir.
III. Muâmelât alanının diğer başlığı da Terikâttır.
Yukarıdaki muamelat ile ilgili ifadelerden hangisi
doğrudur?
A) I, II, III
B) I
C) II, III
D) I, III
E) III
Çözüm: Muâmelât kelimesi klasik bir tanıma göre
“şahısların yaşamlarındaki normal ihtiyaçlarını gideren
ve onlara fayda temin eden ilişkileri düzenleyen
hükümlerdir. Yaygın anlamıyla muâmelât alanını ele
aldığımızda muâmelâtın gerek mahiyet ve gerekse kapsam
açısından medeni hukuk ve hatta özel hukukla büyük
ölçüde örtüştüğü söylenebilir. Muâmelât alanının diğer
başlığı da Terikâttır. Doğru cevap A’dır.
4. I. Kitâbu’l-Cinayât
II. Kitâbu’l-hudûd
III. Kitâbu’l-meâkil
Yukarıdakilerden hangisi ukûbât alanı içindeki ceza
yargılaması ile ilgili konulardan biridir?
A) I
B) I, II
C) I, II, III
D) I, III
E) II
Çözüm: Bu alana giren başlıca bölümler şunlardır:
Kitâbu’l-Cinayât (öldürme ya da yaralama/müessir fiiller
bölümü). Kısas konusu genellikle bu bölümde ele alınır.
Kitâbu’l-hudûd (had cezaları bölümü), zina suçu ve cezası
(haddu’z-zinâ), namusa iftira suçu ve cezası (haddu’lkazf);
hırsızlık suçu ve cezası bölümü (haddu’s-serika),
dinden dönme suçu ve cezası (haddu’r-ridde) gibi alt
bölümlerden oluşur. Kitâbu’l-meâkil (âkile sistemi
bölümü). Doğru cevap C’dir.
5. Namusa iftira cezası hangi haklardan biridir?
A) Hâlis kul hakları
B) Halis Allah hakları
C) İki türün birleşmekle birlikte Allah hakkının ağır
bastığı haklar
D) İkisinin birleştiği ve kul hakkının ağır bastığı
haklar
E) Hiçbiri
Çözüm: Hâlis kul hakları (başkasının malının haramlığı
hükmünün doğurduğu mülkiyet hakkı gibi), Halis Allah
hakları (Zina, hırsızlık vb. yasaklar ve bunlara verilen
cezaların doğurduğu nesebin karışmaması sonucu gibi),
İki türün birleşmekle birlikte Allah hakkının ağır bastığı
haklar (namusa iftira cezası), İkisinin birleştiği ve kul
hakkının ağır bastığı haklar (Kısas cezası). Doğru cevap
C’dir.
6. I. İbadat
II. Ukubat
III. Muâmelat
İslam hukukuna göre kul hakkı daha çok hangi
alanları içermektedir?
A) I
B) I, II
C) I, II, III
D) II, III
E) III
Çözüm: İslam hukukçuları Allah hakkı alanının temelde
ibâdât ve Ukûbâttan meydana geldiğini kabul eder. Kul
hakkı alanı ise daha çok Muâmelat alanine içerir. Bazı
İslam hukukçuları kul hakkı ve muâmelât terimlerinin
neredeyse eş anlamlı olduğunu belirtir. Doğru cevap
E’dir.
7. I. Fetva kitapları türü
II. Ahkam-ı sultaniye türü
III. Harâc-Emval Türü
Yukarıdakilerden hangisi İslam hukuku alanına giren
literatür türlerinden biridir?
A) I, II
B) I, III
C) II, III
D) I, II, III
E) III
Çözüm: İslam hukuk alanına giren literatür türleri pek
çok açıdan ele alınabilir. Bunlardan bazıları Fetva
kitapları türü, ahkam-ı sultaniye türü ve harâc-Emval
türüdür. Doğru cevap D’dir.
8. I. Hükmü çıkaran muamelat
II. Hükümlerin delilleri
III. Hüküm
Yukarıdakilerden hangisi usul fıkhının ele aldığı
temel konulardan biridir?
A) I
B) I, II
C) I, III
D) I, II, III
E) II, III
Çözüm: Usûl-i fıkıh türünün ele aldığı dört temel konu
olduğu söylenebilir. Bunlar, hüküm, hükümlerin delilleri,
hüküm çıkarma yöntemleri ve hükmü çıkaran müçtehit ile
ilgili bölümlerdir. Doğru cevap E’dir.
9. I. Başlangıçtan itibaren daha çok meseleci metotla ele
almıştır.
II. Kavaid literatürü, Fürû’dan ayrı bir tür olarak
özellikle dördüncü yüzyılda mezheplerin kurumsal
olarak teşekküllerini tamamlamaları ile müstakil bir
tür olarak ortaya çıkmaya başlamıştır.
III. Kavaid literatürünün gelişimine etki eden önemli
bir faktörün de özellikle Gazalî ile Aristo mantığının
ve bu mantık içindeki tümel kavramlarla düşünme
yönteminin İslami ilimlere adeta resmi olarak girmesi
olduğu söylenebilir.
İslam hukuku alanında bir literatür türü olan kavaid
türü ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) I, II, III
B) II, III
C) I, II
D) I,
E) I, III
Çözüm: Kavaid literatürü, fürû’dan ayrı bir tür olarak
özellikle dördüncü yüzyılda mezheplerin kurumsal olarak
teşekküllerini tamamlamaları ile müstakil bir tür olarak
ortaya çıkmaya başlamıştır. Kavaid literatürünün
gelişimine etki eden önemli bir faktörün de özellikle
Gazalî ile Aristo mantığının ve bu mantık içindeki tümel
kavramlarla düşünme yönteminin İslami ilimlere adeta
resmi olarak girmesi olduğu söylenebilir. Ayrıca, fıkhi
hükümleri başlangıçtan itibaren daha çok meseleci
metotla ele almıştır. Doğru cevap A’dır.
10. I. Şek ile yakin zail olmaz.
II. Meşakkat teysiri celbeder.
III. Zarar izâle olunur.
IV. Âdet muhakkemdir.
Yukarıdakilerden hangisi en genel beş külli kaideden
biridir?
A) I, II, III
B) I, III, IV
C) I, II, IV
D) I, II
E) I, II, III, IV
Çözüm: Söz konusu en genel beş küllî kâide şunlardır. Bir
işten maksat ne ise hüküm ona göredir (Mecelle, md. 2).
Şek ile yakin zail olmaz (Mecelle, md. .Meşakkat teysiri
celbeder (Mecelle, md. 17). Zarar izâle olunur (Mecelle,
md. 20). Âdet muhakkemdir (Mecelle, md. 36). Doğru
cevap E’dir.