Konu: Sulâsî Fiile İki Harf Eklenerek Elde Edilen Mezîd Fiil Kalıpları

[Ders Hocası]

Arapçada üç harften oluşan (sulâsî) fiillere bir, iki ya da üç harf eklenerek elde edilen fiillere “sulâsî mezîd fiiller” adı verilir.

Sulâsî Fiile İki Harf Eklenerek Elde Edilen Mezîd Fiil Kalıpları
Sulâsî fiillere iki harf eklenerek elde edilen 5 fiil kalıbı bulunmaktadır. Bunlar:
1. Başa elif, ortaya te getirilmek suretiyle elde edilen َ(ifte‘ale),
2. Başa elif ve nûn getirilmek suretiyle elde edilen َ(infe‘ale),
3. Başa te getirilerek ve ‘aynu’l-fiilin tekrarlanması (şedde ile harekelenmesi) ile elde edilen َ
(tefa‘‘ale),
4. Başa te getirilerek ve fâu’l-fiilden sonra bir elif eklenerek elden edilen َ(tefâ‘ale),
5. Başa elif getirilerek ve lâmu’l fiilin tekrarlanması (şedde ile harekelenmesi) ile elde edilen
(if‘alle) kalıplarıdır.

Sulâsî fiiller bu kalıplara girdiklerinde yeni anlamlar kazanırlar.

Sulâsî fiiller bu kalıplara uyarlandıklarında anlam yönünden bir takım değişikliklere uğrarlar. Bu fiillerin mâzî, muzâri, emir ve mastarları kalıplaşmıştır. Fiilden fiile farklılık göstermez. Her kalıbın işlevi ve sulâsî fiile kattığı anlam farklı olsa da fiilin anlam değişimini ve kazandığı yeni anlamı öğrenmek için sözlüğe bakmanızı öneririz. Şimdiye değin öğrenmiş olduğunuz sahîh ve mu‘tel fiiller bu kalıplarda mâzî, muzâri, emir ve mastar olarak çekimlenebilirler.

Bu kalıplarda başta bulunan hemzelerin hepsi hemzetu’l-vasl (ulama hemzesi)’dır; ister mâzî, ister emir, isterse mastar formunda olsun bu hemzeler ulama durumunda (örneğin başında vâv veya fe bulunduğunda) okunmazlar.