1. Ünlü medeniyet tarihçisi Arnold Toynbee’ye göre
tarihteki kaç medeniyet ölmüştür?
A) 12
B) 14
C) 16
D) 18
E) 20
Çözüm: Bununla beraber ünlü medeniyet tarihçisi Arnold
Toynbee, tarihteki 16 medeniyetin öldüğünü, 5’inin de
günümüz Batı medeniyeti tarafından yok edilme
tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirtmektedir. Doğru
cevap C’dir.
2. Aşağıdakilerden hangisi müslüman alimlerden biri
değildir?
A) İbn Cezzar
B) İbn Sina
C) İbn Hazım
D) Ali Kuşcu
E) İbn Kemal
Çözüm: Bu konuda birkaç isim sözlerimizin şahidi olarak
hatırlanacaktır. Et-Taberî, Razi, İbn Cülcül, İbn Cezzar,
İbn Sina, el-Mesûdî, el-Birûnî, İbn Hazm, İbn Rüşd, elGazzalî,
İbnü’n-Nefis, Abdülaziz es-Sivasî, Geredeli
Murad, Hacı Paşa, Mukbilzâde Mümin, Sabuncuoğlu
Şerafeddin Ali, Ak Şemseddin, Ali Kuşçu, Mirim Çelebi,
İbn Kemal, Ebussuûd Efendi gibi birçok âlim, çalışmaları
ile bütün dünyaya ışık tutmuşlardı. Doğru cevap E’dir.
3. İslam medeniyeti kaçıncı yy.’da başlamıştır?
A) V
B) VI
C) VII
D) X
E) XII
Çözüm: Gerçekten VII. asırdan başlayıp XIII. asra kadar
devam eden dünya medeniyeti tarihi, İslâm
medeniyetinden ibarettir. Tarihin kabul ettiği reddedilmez
gerçeklerden birisi de, milâdın VII. yüzyılından XIII.
yüzyılın ortalarına kadar hem Avrupa’nın, hem de Ön
Asya’nın en medenî ve ileri memleketlerinin İslâm ülkeleri
olduğudur. Doğru cevap C’dir.
4. İslam medeniyetinin ilham aldığı kaynak
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kur’an
B) Sünnet
C) Tevrat
D) İncil
E) Zebur
Çözüm: Hz. Peygamber döneminden başlayıp devam
eden İslâm medeniyeti, Kur’ân ve Sünnet’ten aldığı
ilhamla insanî birçok değer ortaya koymuştur. Doğru
cevap A’dır.
5. Bir insan İstanbul’dan kalkıp Merakeş, Kuala
Lumpur, Kahire, Mekke, Şam, Tahran, Bakü, Şiraz,
Kabil, Lahor, Semerkant, Kalkuta’ya gitse bu
şehirlerin hiç birisinde kendini tamamıyla yabancı
hissetmez. Kendisini az çok alışmış olduğu levhalar,
şekiller, hareketler ve tavırlar arasında görür. Buna
karşılık yanı başındaki Sofya, Atina vs. gibi başka
medeniyetlere bağlı şehirlere gittiği zaman kendisini
yabancı olarak görür. Bu durum aşağıdakilerin
hangisi ile açıklanabilir?
A) Okur-yazarlık
B) Gezip-görme
C) Kitap okuma
D) Medeniyet farkı
E) Yabancı dil bilme
Çözüm: Söz gelimi, sıradan bir insan İstanbul’dan kalkıp
Merakeş, Kuala Lumpur, Kahire, Mekke, Şam, Tahran,
Bakü, Şiraz, Kabil, Lahor, Semerkant, Kalkuta’ya gitse bu
şehirlerin hiç birisinde kendini tamamıyla yabancı
hissetmez. Kendisini az çok alışmış olduğu levhalar,
şekiller, hareketler ve tavırlar arasında görür. Buna
karşılık yanı başındaki Sofya, Atina vs. gibi başka
medeniyetlere bağlı şehirlere gittiği zaman kendisini
yabancı olarak görür. Bu durum, medeniyet farklılığından
ileri gelir. Doğru cevap D’dir.
6. “Rabbinin yoluna, hikmetle, güzel öğütle davet et.
Onlarla mücadeleni en güzel tarik (yol, şekil) hangisi
ise onunla yap” ayeti İslam’ın hangi yönünü ortaya
çıkarmaktadır?
A) Merhamet
B) Hoşgörü
C) Tevazu
D) İlim sahibi olma
E) Zorlama
Çözüm: Kur’ân-ı Kerim’in, “Rabbinin yoluna, hikmetle,
güzel öğütle davet et. Onlarla mücadeleni en güzel tarik
(yol, şekil) hangisi ise onunla yap” (Nahl, 16/125). Keza,
“Dinde zorlama yoktur” (Bakara, 2/256) ayetleri,
İslâm’ın başka din, anlayış ve felsefelere sahip olan
insanlara bakış açısını ortaya koymaktadır. Bunun içindir
ki, İslâm tarihinde zorla İslâmlaştırma gibi bir harekete
rastlanmaz. Doğru cevap B’dir.
7. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı devletinin gayri
müslimlerden almış olduğu vergidir?
A) Cizye
B) Öşür
C) Haraç
D) Zekat
E) Avarız
Çözüm: Osmanlılar, İslâm’dan aldıkları ilhamla
fethettikleri yerlerdeki halkla kaynaştılar. Onların dinî,
örfî ve sosyal gibi içyapılarına karışmayarak vicdan
hürriyetine saygı gösteriyorlardı. Hatta onlar,
kendilerinden önceki Hıristiyan yöneticiler tarafından ağır
vergiler vermek zorunda kalmış olan gayrimüslim
tebaasından belli bir vergi (cizye) almakla yetinerek
mevcut kanunlara aykırı olarak keyfî hiçbir muameleye
izin vermemiştir. Doğru cevap A’dır.
8. Müslüman Araplar İslamiyeti İspanya’ya hangi tarihte
götürmüştür?
A) 680
B) 698
C) 702
D) 711
E) 720
Çözüm: Müslüman Araplar 711 senesinde İslâmiyet’i
İspanya’ya sokmuşlardı. 1502 senesinde ise Ferdinand ve
İsabella tarafından duyurulan bir ferman ile bütün
İspanya kraliyeti dâhilinde İslâm dini yasaklandı. Hâlbuki
bu iki tarih arasında geçen yüzyıllar süresince Müslüman
İspanya’da Ortaçağın en parlak tarih sayfalarından biri
yazılmıştır. Doğru cevap D’dir.
9. Orta Çağ’ın en parlak dönemi Müslümanlar
tarafından hangi ülkede yaşanmıştır?
A) Arap yarımadası
B) Mısır
C) İspanya
D) İtalya
E) Çin
Çözüm: Müslümanlar tarafından meydana getirilen bu
büyük medeniyet dairesi içinde farklı din ve kültürlere
sahip insanlar huzur içinde hayatlarını devam
ettiriyorlardı. Müslüman Araplar 711 senesinde
İslâmiyet’i İspanya’ya sokmuşlardı. 1502 senesinde ise
Ferdinand ve İsabella tarafından duyurulan bir ferman ile
bütün İspanya kraliyeti dâhilinde İslâm dini yasaklandı.
Hâlbuki bu iki tarih arasında geçen yüzyıllar süresince
Müslüman İspanya’da Ortaçağın en parlak tarih
sayfalarından biri yazılmıştır. Doğru cevap C’dir.
10. Endülüs’te İslam medeniyeti kaç asır sürmüştür?
A) 1
B) 3
C) 5
D) 7
E) 8
Çözüm: İslâm’ın hoşgörü anlayışı ve ötekine karşı olan
insanî tutumu İslâm coğrafyasının en batı ucunda bulunan
Endülüs’te de devam etmişti. Gerçekten çok dinli ve çok
kültürlü bir yapıda bulunan Endülüs’te yaklaşık sekiz asır
süren İslâm hâkimiyeti (711-1492) sırasında
Müslümanlar, Hıristiyanlar ve Yahudiler aynı ülke içinde
bir arada ciddi problemlerle karşılaşmadan yaşıyorlardı.
Endülüs’te Hıristiyanlar ile Yahudiler dinî inanç, kurum,
hukuk, âdet ve geleneklerini sürdürme konusunda bir
baskıyla karşı karşıya kalmıyorlardı. Doğru cevap E’dir