Kur’ân’ın Nüzûlü ve Metinleşmesi
Giriş
Problemlere kalıcı ve gercekçi cözümler üretmek için Kur’an-ı sağlıklı bir şekilde anlamak yorumlamak ve uygulamak hayati bir önem taşımaktadır.
Kur’an – ın Nüzül Süreci : Vahiy
Vahy v-h-y kelimesinin mastarı olup sözlükte gizli ve süratli bir şekilde bildirmek seslenmek gizli konusmak fısıldamak emretmektelkin etmek ilham etmek işaret etmek yazı yazmak bir şeyi başkasına intikal ettirmek elçi göndermek ve iç güdü anlamlarına gelmektedir.
Terim olarak vahiy : Yüce Allah’ın insanlara ulaştırılmasını istediği mesajlarını peygamberlerine alışılmışın dışında gizli bir yolla süratli bir şekilde bildirmesidir.Vahiy hadisesi gizli bir şekilde süratli olarak gerçekleşmektedir.
“İbn Haldun vahiyin bu hususiyetini şu sözlerle ortaya koymaktadır.” “Peygamberlerin Cebrail’den vahiy almaları bir kere göz acıp kapayıncaya kadar gecen bir zaman dilimi içinde gercekleşmiştir.”
Vahyin Başlangıçı : İlk vahiy peygamberimize hira dağında Alak süresinin ilk beş ayetinin inmesiyle başlamıştır.İlk vahiy olayını Hz.Hatice’ye anlatan peygamber efendimiz Hz. Hatice onu tastik etti. Daha sonra Hz.Hatice Hz . Peygamber efendimizi alıp amcasının oğlu Varaka b.Nefel’e götürdü.Peygamber efendimiz ile görüştükten kısa bir süre sonra Varaka b. Nefel vefat etti.O esnada vahiy bir müddet kesintiye uğramıştır.Vahyin bir müddet kesilmesinden (Fetret Devri) sonra ilk defa Müddesir süresinin baş tarafının inmesiyle vahyin gelişi devam etmiştir.
Vahyin Keyfiyeti : Peygamber (elçi ) ile biz insanlara teblidilen (muhatap ) arasında iletişimin sağlanabilmesi için iki şartın olması gerekir.
1. Mahiyet / antolojik olarak eşit yani aynı seviyede olunmalı.
2. Aralarında ortak bir dil / anlaşma vasıtası bulunmalıdır.
Vahyin Çeşitleri : İslam alimleri vahyi metlüv (okunan) ve gayr-i metlüv (okunmayan )olarak ikiye ayırmışlardır.(Sayfa 5-6 Cüvey’nin taksimini okuyun.)
Vahyin Geliş Şekilleri : “Allah bir insanla ancak vahiy yoluyla veya perde arkadasından konuşur yahut bir elçi gönderip izniyle ona dilediğini vahyeder.” (Suara (42) 51.) Ayetine Göre Vahiy 3 Şekilde Gercekleşmiştir.
Allah’ın iletmek istedigi mesajlarıpeygamberinin kalbine doğrudan bırakması / yerleştirmesi.
Vahyi peygamberine bir perde arkasından bildirmesi.
Vahyi getirmekte görevlendirdiği bir meleği elci olarak göndermesi .(Kur-an- Kerim bu şekilde indirimiştir.)
Peygamber Efendimize Vahyin Geliş Şekilleri :
1. Hz. Peygamberin uyurken gördüğü sadık rüyalar.Gördüğü rüyaların gercekleşmesi.(Bu rüyalara “er – rü ‘ya –s-sadika veya er – rü’ya saliha denmektedir.)
2. Cebrail’in asli süretiyle görünerek vahiy getirmesi.
3. Cebrail’in görünmeden cıngırak sesine benzer bir sesle vahiy getirmesi.(Vahyin en ağır şekli)
4. Hz. Peygamber uyanık iken meleğin görünmeksizin onun kalbine ilahi vahyi ilka etmesi.(Ruhul Kuds)
5. Cebrail’in insan suretine girerek vahiy getirmesi.(Peygamber efendimize en kolay gelen vahiy şekli)
Vahiy Esnasında Görünen Haller:
1. Resulullah’ın en soğuk günlerde bile alnın terlemesi.
2. Resulullah’ın üzerine büyük büyük bir ağrlık cökmesi.
3. Resulullah’ın yanında bazen horultuya bazende arı uğultusuna benzer bir ses işitilmesi.
4. Resulullah’ın sırt üstü yatarak üzerinin örtülmesi ve yüzünün kızarması.
5. Bunlardan başka vahiy inerken ; Resullah’ın uykusu gelir vücudu kaskatı kesilir ve ağırlaşır üzerine sekinet iner gözlerini belli bir noktaya dikerdi.
İlham: “Kalpleri tasfiye edilmiş kişilere ani olarak verilen tefekkür ve istidlal dışı bilgiler”kastedilmektedir.
Vahiy ile ilham arasındaki farklar:
1. Vahiy’in Allah katından kesin olduğu ilhamın kaynağının belli olmadığı.
2. Vahiy Vasıtalıilham ise vasıtasız olarak tecelli eder.
3. Vahiy olayı son bulmuşturilham ise devam etmektedir.
4. Vahiy bağlayıcıdırilham ise bağışlayıcı değildir.
5. Vahiy umumi ve külli ilham ise hususi ve cüzidir.
6. Vahiy yoluyla elde edilen bilgiler birbiriyle celişmez;ilhamda ise celişebilir.
Kesf:”Duyular ve akıl yoluyla bilinme imkanı olmayan gaybi hakikatlerin gözle görünürcesine apacık bir şekilde kişiye bildirilmesidir.
Mukaşefe:”Kalp gözünün acılması ve gayb aleminin görülmesini sağlayan hal.”
Vahiy Katipleri: Mekkede ilk vahiy katibi Abdullah b. Sa’d Ebi Sarh’tır.Medinede ise ilk vahiy katipliği yapan kişi Ubey B.Kab’tır.
Vahyin Yazıldığı Malzemeler:
1. Hurma ağacının yaprakları kabukları ve yapraklarının orta damarları.
2. İnçe beyaz taşlar.
3. Kürek ve Kaburga Kemikleri.
4. İşlenmemiş deri.
5. İnce deri(Rakk).
6. Canak çömlek parçaları.
7. Parsömen parcaları.
8. Tahtadan yapılmış levhalar.
9. Bez parcaları.
Vahye Ait Terimler:
El- Hadari:Seferde ve misafirlik halinde inen vahiylerdir.(Kur-an’ın ekserisi bu şekilde nazil olmuştur.)
Es- Seter:Yolculuk ve şavaşta.(Nisa Süresi 176.ayeti)
En -Nehari:Gündüz nazil olan vahiyler.
El – leyli:Gece inen vahiyler.(Kasas S. 56.Ayeti Tevbe S. 15.ayeti)
Es -Sayfa:Yaz mevsiminde.
Eş- Sita :Kış mevsiminde.
El – firaş:Hz.peygamber efendimiz yatağında iken inen vahiyler(Nur Suresi 11 nolu ayet.)
El- Ardi:Hz.Peygamber efendimiz yeryüzünde iken inen vahiyler.
Es – Sema: Hz.Peygamber efendimiz semada iken inen vahiyler.(Bakara 285.ayeti gibi.)
Vahyin Nuzul Aşamaları:
Levh-i Mahfuz’a İnmesi
Beytü’l İzzeye
Hz. Peygamber’e İnmesi: Kur’an-ın parca parca indirilmesi Arap dilinde “Tencimu’L- Kur’an “ terimiyle ifade edilmektedir.
Vahyin Hz. Peygamber’e parca parca indirilmesinin hikmetleri:
Müslümanlara kolaylık sağlamıştır.
Hayata geçirme ve anlama kolaylaşmıştır.
İnanmayanların iç yüzleri acıga cıkmıştır.
Müslümanların sordukları sorularlamüşrikmunkire ve munafıkların şüühe ve itirazlarına anında cevab verilmiştir.
Hz.Peygamber ve ashabına (Müslümanlara)moral ve güç kaynağı olmuştur.
Problemlere cözümler getirmiştir.
Hz.Peygamber ve ashabının yaptığı hatalar zamanında düzeltilmiştir.
İlahi irade tarafından değiştirilmesi gereken bazı hükümlerin zamanı gelince değiştirilmesine imkan sağlamıştır.(nasih-mesuh)
Kur’an-nın bir beşer kelamı değil ilahi bir kitap olduğunu göstermeye vesile olmuştur.
Meydan okuma.
Kur-an-ın Mushaflaşma Süreci :
Kur-an-ın ezberlenmesi
Hz. Peygamberin Ezberlemesi:
Sahabenin ezberlemesi :Sahabeyi Kur’an okumaya sevk eden sebepler.
Güclü bir hafızaya sahip olmaları.
Namazda belli bir miktar Kur’an okumanın farz ve vacip oluşu.
Kur’an-nın emir ve yasaklarına uymanın gerekli olması.
Resulullah’ın Kur’an eğitimi ve öğretimi ile bizzat ilgilenmesi.
Kur’an okuyanlara vereiecek sevap ve mükafatın büyük olması.
Kur’an’- ın Yazılmasıeygamber efendimiz ve o zaman ki toplum ümmi bir topluluktu ve okuma yazma bilenler azınlıktaydı.Ancak peygamberimiz eğitim ve öğretime büyük önem vererek gerek ashabını gerekse diğer kişileri eğitim ve öğretime teşvik etmiştir.
Okuma – Yazma öğrenmek amacıyla erkekler için: Abdullah b. Said B. El- As ile Ubabe b. Samit’i kadınlar icinde Hafsa’yı görevlendirmiştir.İstinsah işi bittikten sonra tahsis görülen asıl nüshaResulullah’a teslim edilerek”Hane – i saadette” muhafaza ediliyordu.
Kur’an-ın Toplanması ( Cem )
Peygamber efendimiz hayatta iken Kur’an-ın bir cilt halinde toplanmayışının bazı sebepleri:
• Hz.Peygamber efendimizin hayatta olduğu müddetce vahyin devam etmesi.
• Ayet ve sureler nuzul sürecine göre sıralanmaması.
• Vahy’in tamamlanması ile Hz.Peygamberimiz’in vefatı arasındaki sürenin yetmemesi.
Hz.Ömer Kur’an-ın bir cilt halinde toplanmasını düşünerek Hz. Ebu Bekir’e düşüncesini bildirir ve bu şekilde Kur’an-ın bir cilt halinde toplanması konusunda ikna olur.
Kur’an-ı bir araya toplamak icin Zeyd b.Sabit’in başkanlığında bir heyet kurulur.
Hz.Peygamber efendimizin vefatından 6 ay sonra başlayan Kur’an –ı toplama faliyeti yaklaşık olarak 1 yıl sürmüştür.Toplanan bu nusaya Abdullah bin Mes’ud’un teklifiyle Mushaaf adı verilmiştir.Böylelikle Hz.Ebu Bekir zamanında Kur’an-ın en kücük bir parcasının dahi kaybolmaması için cilt halinde toplanmıştır.
Kur’an-ın Coğaltılması (İstinsah):
Kırat farklılıklarını önlemek ve Müslümanlar arasındaki birliğin korunmasını sağlamak icin Hz.Osman döneminde Kur’an –ı Kerim coğaltılmaya ve diğer şehirlere gönderilmeye başlanmıştır.Hz.Osman Kur’an –ı coğaltacak olan heyete bazı kurallar vermiştir.Bu kurallar ve prensipler kur’an coğaltıldı.(Sayfa 21 Prensiblere göz at.)
Kur’an-ın Harekelenmesi ve Noktalanması:
Yanlış okumaları düzeltmek ve gidermek icin yapılan çalışmalardır.
İlk önce hareke görevi yapacak sonra şekilleri birbirne benzeyen harfleri ayırmak için noktalar konmuştur.
Ebü’l –Esve ed – Dü –elinin koyduğu bu noktalar hareke yerine konan noktalardır.
Bu noktalar tarihte ilk defa Ebü’l- Esved tarafından icat edilmiştir.
Resü’l- Mushaf (Mushafın Yazısı ) :
Resü’l- Mushaf “Kur-an-ın kelimelerinin ve harflerinin yazılışında Osman b. Affan’ın tasvip ve tercih ettiği imla şekil ve tarzı” diye tanımlanır.
Buna Resm-i Osman’da denir.
0 Yanıt
1971 Gösterim