1. Aşağıdakilerden hangisi yaşayan Sünni hukuk
ekollerinden biri değildir?
A) Hanefi ekolü
B) Maliki ekolü
C) Şafii ekolü
D) Hanbeli ekolü
E) Harici ekolü
Çözüm: Yaşayan Sünni hukuk ekolleri “dört mezhep”
adıyla da anılan Hanefi, Şâfiî, Maliki ve Hanbeli
ekolleridir. Doğru cevap E’dir.
2. Aşağıdakilerden hangisi günümüzde varlığını
sürdüremeyen Sünni hukuk ekollerinden biridir?
A) Hanefi ekolü
B) Maliki Ekolü
C) Şafii ekolü
D) Taberi ekolü
E) Hanbeli ekolü
Çözüm: D şıkkı dışındaki tüm şıklar günümüzde varlığını
sürdüren Sünni hukuk ekolleridir. Günümüze kadar
varlığını sürdüremeyen Sünni hukuk ekollerinin
başlıcalarını Evzâî, Sevrî, Leys, Taberî ve Zahirî ekolleri
oluşturmaktadır. Doğru cevap D’dir.
3. Hanefi ekolünün kurucusu kimdir?
A) Ebu Hanife Numan b. Sabit
B) Hammâd b. Ebî Süleyman
C) Muhammed b. Hasen eş-Şeybânî
D) Züfer b. Hüzeyl
E) Ebu Yusuf
Çözüm: Hanefi ekolü Kufe’nin önde gelen hukukçusu,
re’y ekolüyle adı özdeşleşmiş bir müctehid olan Ebu
Hanife Numan b. Sabit etrafında şekillenmiştir. Ekole
adını veren Ebu Hanife, “İmam-ı A’zam” (en büyük
imam) adıyla anılmaktadır. Doğru cevap A’dır.
4. Aşağıdaki şıklardan hangisi Ebu Hanife’nin fıkıhta
takip ettiği metodun sırasını doğru bir şekilde ifade
etmektedir?
A) Kitab-Sünnet-Sahabe kavli-İctihad
B) Kitab-İctihad-Sahabe kavli-Sünnet
C) Kitab-Sünnet-İctihad-Sahabe Kavli
D) Kitab-Sahabe Kavli-Sünnet-İctihad
E) Sünnet-Kitab-Sahabe Kavli-İctihad
Çözüm: Ebu Hanife, önce Kitâb’ a, sonra Sünnet’e
müracaat ederdi. Bu ikisinde bir delil bulamazsa sahabe
görüşleri içerisinde tercih yapar, onların ictihadlarının
dışına çıkmazdı. Bu verilerden hareketle Ebu Hanife’nin
başvurduğu kaynakların Kitâb, Sünnet, en genel anlamıyla
Sahabe kavli ve ictihad olduğunu söyleyebiliriz. Doğru
cevap A’dır.
5. Hanefi ekolünün kurucusu Ebu Hanife’nin mesleği
nedir?
A) Kadılık
B) Avukatlık
C) Tüccarlık
D) Öğretmenlik
E) Doktorluk
Çözüm: Hayatını kendi ticari faaliyetleriyle kazanan Ebu
Hanife herhangi bir kamu görevi kabul etmemiş hatta bu
nedenle baskı da görmüştür. Gerek Emeviler gerekse
Abbasiler döneminde kadılık (yargıçlık) görevini kabul
etmemiştir. Doğru cevap C’dir.
6. Maliki ekolünün kurucusu kimdir?
A) Malik b. Enes el-Esbahî
B) Eşheb b. Abdilaziz
C) Abdullah b. Abdilhakem
D) Abdullah b. Vehb
E) Abdurrahman b. el-Kasım
Çözüm: Maliki ekolü, İmam Malik adıyla tanınan Malik
b. Enes el-Esbahî etrafında şekillenmiştir. İmam Malik
(95/713) yılında Medine’de doğmuş, (179/795) yılında
yine Medine’de vefat etmiştir. Hac amacıyla Mekke’ye
gitmenin haricinde ömrü boyunca Medine’den ayrılmadığı
nakledilmektedir. Doğru cevap A’dır.
7. Aşağıdakilerden hangisi Şafiiliği resmi mezhep olarak
kabul etmiş yerdir?
A) Yemen
B) Mısır
C) Seylan
D) İran
E) Ürdün
Çözüm: Şâfiî mezhebi günümüzde Mısır, Suriye, Ürdün, Lübnan,
İran, Hindistan, Filipinler, Seylan (Sri Lanka), Malezya
ve Endonezya gibi ülkelerde yayılmıştır. Mısır’da
Eyyubiler’in desteği ile bir dönem resmi mezhep
statüsünü kazanmıştır. Doğru cevap B’dir.
8. Aşağıdakilerden hangisi İslam hukukuçularının
ihtilafının temel sebeplerinden biri değildir?
A) Nasların farklı anlaşılması
B) Bazı delillerin kaynak değerindeki ve öncelik
sıralamasındaki farklılık
C) Hadis birikimi ve kabul şartlarındaki farklılık
D) Siyasi eğilimlerin hukuk anlayışı üzerindeki
etkisi
E) Bazı hukuk ekollerinin sünneti kaynak olarak
kabul etmemesi
Çözüm: İslam hukukçularının ihtilafının temel sebebini,
ihtilafa ve farklı anlayışlara açık bir alanın bulunması ve
hukukçuların bu alanın doldurulmasına yönelik farklı
metodolojilere sahip olmaları teşkil etmektedir. Bu alanlar
yukarıdaki şıklarda ifade edilmiştir. Ancak tüm
anlayışalar Sünneti önemli bir kaynak olarak kabul
etmektedir. Doğru cevap E’dir.
9. Aşağıdakilerden hangisi Şâfiî’nin başvurduğu
kaynaklardan biri değildir?
A) Kitab
B) Sünnet
C) Mürsel hadisler
D) Sahabeler
E) Kıyas
Çözüm: Önce Kitâb ve Sünnet’e başvururdu. Kitâb ve
sünnette bulunmayan konularda, sahabenin ittifak ettiği
görüşlere, daha sonra da sahabenin ihtilaf halindeki
görüşlerine başvururdu. Son müracat ettiği delil ise
kıyastır. Buna karşın prensip olarak mürsel hadisleri
kabul etmezdi. Doğru cevap C’dir.
10. Aşağıdakilerden hangisi Hanbeli mezhebinin taraftar
bulduğu yerlerden biri değildir?
A) Bağdat
B) Irak
C) Suriye
D) Mısır
E) Türkiye
Çözüm: Hanbelî mezhebinin yayıldığı alanlar diğer üç
Sünni mezhebe nazaran oldukça sınırlı olmuştur. Önce
Bağdat’da, daha sonra Irak’ın dışına taşarak Hicaz,
Suriye ve Mısır gibi ülkelerde taraftar bulmuştur. Doğru
cevap E’dir.