İşletim sistemleri, bilgisayar biliminde en temel ve kapsamlı konulardan biridir. Bu bakımdan
bilgisayar sistemlerini genel olarak anlamak, işletim sisteminin rolünü kavramaya
da yardımcı olacaktır. Bilgisayar en basit tanımıyla, eldeki verileri (bilgi) önceden yüklenmiş
belirli programlara göre matematiksel işlemler kullanarak işleyen, sonuç çıkaran ve
bu bilgileri uygun ortamlarda saklayan, istenildiğinde geri getirebilen elektronik bir cihazdır.
Bilgisayar sistemi genel olarak dört birimden oluşur:
Donanım, Sistem Yazılımları, Uygulama Programları ve Kullanıcılar.
Bilgisayar donanımı merkezi işlem birimi, bellek ve Giriş/Çıkış birimleri (klavye,
fare, tarayıcı, mikrofon, kamera, yazıcı, vb.) gibi bir bilgisayarı oluşturan fiziksel parçaların
genel adıdır. Bir başka ifadeyle, donanım bilgisayarda gözle görülür, elle tutulur her
türlü elektronik ve elektromekanik nitelikli öğelerdir.
Bilgisayar üzerindeki yazılımları iki temel kategoride ele alabiliriz.
Uygulama programları/yazılımları bilgisayarın çalışabilmesi ve istenilen işlemleri yapabilmesi için geliştirilmiş programlardır.
Kişisel ve iş yaşamımızda kullandığımız tüm yazılımlar bu sınıfa girer. Bunlar metin
işleme yazılımları (Word, Notepad vb.), medya oynatma programları (Windows media
player, QuickTime Player, RealPlayer, vb.) internet tarayıcıları (Chrome, Firefox, Internet
Explorer, Opera, Safari vb.), çizim programları (Paint, Photoshop), iletişim programları
(Outlook, Skype vb.), veri tabanı sistemleri gibi herhangi bir görevi gerçekleştirmek üzere
özel olarak geliştirilmiş uygulama programlarıdır. Bu programlar kullanıcıların özelleştirilmiş
işlerine çözüm sağlayan yazılımlar olarak da bilinmektedir.
Sistem yazılımları ise bilgisayar sisteminin genel işlerinden sorumludur. Bunlar uygulama
yazılımlarının çalışması için gerekli altyapıyı oluşturur. Sistem yazılımlarını, iş-
letim sistemi ve yardımcı yazılımlar olmak üzere iki genel kategoriye ayırabiliriz. Hizmet
yazılımları olarak da adlandırılan yardımcı yazılımları, işletim sistemiyle ve uygulama
yazılımlarıyla karıştırmamak gerekir. Yardımcı yazılımlar, bilgisayar sistemini kurmaya
yarayan ancak işletim sisteminin içinde olmayan yazılımlardır. Dosya kopyalama, disk
formatlama, modemle haberleşme ve veri iletişim etkinlikleri yardımcı yazılımlar sayesinde
gerçekleşir.
İşletim sistemi en önemli sistem yazılımıdır ve bilgisayar sisteminin genel işlerini
kontrol eden ve düzenleyen bir dizi programdır. Açıkça, işletim sistemi kullanıcı ile bilgisayarı
oluşturan donanım ve yazılım nitelikli kaynaklar arasında iletişimi yönetmek ve
birlikte çalışabilirliği sağlamak için platform hazırlar. Örneğin bir kullanıcı aynı anda birçok
işi bir arada yapmak isteyebilir. Bir yandan bir metin yazarken bir yandan internette
arama yapabilir ve bulduğu fotoğrafı kaydedip, ardından üzerinde çalıştığı yazıya bunu
yerleştirmek isteyebilir ve bu sırada başka bir belgeyi de yazdırmak isteyebilir. Bütün bu
işlemler bilgisayar sisteminde tam bir koordinasyonla yapılır. Söz konusu koordinasyon,
işletim sistemi denen yazılımlarla gerçekleştirilir. Tüm bu ve benzeri işleri yaparken işletim
sistemi bilgisayar kaynaklarını en etkin ve verimli biçimde kullanmaya gayret eder.
Her bir uygulamanın, merkezi işlemciden ihtiyaç duyacağı düşünme süresini tespit eder,
ayarlar ve istenen işlemleri aksatmadan tamamlar. Bunun beraberinde belleği yönetirken,
ekran, modem gibi harici birimlerin de çalışmalarını düzenler ve kontrol eder. İşletim
sisteminin; kolay ve hızlı kullanım, kaynak verimliliği gibi ölçütlerinin yanı sıra bilgisayar
ortamında saklanan verileri ve bilgileri bozulmalara karşı koruma ve izinsiz erişimleri engelleme
gibi işlevleri de bulunmaktadır. Tüm bu rolleri dikkate alındığında; işletim sistemi
bilgisayar açılırken hafızaya yüklenen, bilgisayar sistemini oluşturan donanım kaynakları
ve yazılımı, kullanıcılar arasında kolay, hızlı, etkin ve güvenli bir biçimde paylaştıran,
düzenleyen ve yöneten genel amaçlı bir sistem yazılımıdır.
0 Yanıt
1503 Gösterim