711’de İspanya’ya geçen müslümanlar burada 1492’ye kadar hüküm
sürdüler. Bu süre içinde gelişen sanat üslûpları çevreyi kuvvetle etkilemiş,
Mağrip denilen Kuzey Afrika Endülüs adı verilen İspanya’da çeşitli
sülâlelerin siyasî egemenlikleriyle sanat gelişmesini sürdürmüştür. Bütün
Kuzey Afrika’da Kayrevan Sîdî Ukbe Camii’nin modeli esas alınmış, dinî
mimaride ve camilerde çeşitli şekillerde bu şema ve form uygulanmıştır.
Endülüs’te 786’da I. Abdurrahman’ın başlattığı Kurtuba Camii, 990
yılına kadar üç kez genişletilmiştir. Avlunun kıble tarafında, sütun ve
kemerlere dayalı kapalı bir ana mekân şemasına sahip olan ilk yapı kıbleye
dik dokuz nefiyle Suriye geleneğini yaşatmıştır. Fakat son eklemelerle
simetrisi bozulmuştur. Yüzlerce sütunla ve iki katlı kemerlerle bir ormanı
andıran cami, içi, kırmızı tuğla ve beyaz taşın birlikte kullanılmasıyla değişik
bir manzara gösterir. Bu camide at nalı kemerler ve sonraki eklemelerde
dilimli kemerler de uygulanmıştır. II. Hakem devrine ait olan bugünkü zengin
süslemeli mihrap bölgesi, yan yana üç kubbe ile örtülüdür. Damarlı kubbeler
zengin süslemeleriyle ve çevredeki dilimli, iki renkli kemerlerle at nalı
biçimindeki mihrap nişinin bulunduğu bölgeye ayrı bir özellik
kazandırmaktadır. Batı İslâm sanatının en önemli ürünlerinden biri olarak
görülen Kurtuba Camii’nin mimari unsurları ve süslemeleri yalnız Kuzey
Afrika İslâm mimarisini değil, Avrupa ve Akdeniz mimarisini de etkilemiştir.
İspanya’da Benî Ahmer Devleti’nin merkezi Gırnata (Granada) İslâm
sanatının son önemli ürünlerini verecektir. Nasrîler olarak da tanınan Gırnata
emîrlerinden kalan en önemli yapı XIV. yüzyıldan kalma Elhamra Sarayı’dır.
Üç kısımdan meydana gelir: Meşver denilen kısım sultanın davalara baktığı
ve tebaasını kabul ettiği yerdir. Bunun dışında taht salonu vardır. Harem
kısmının merkezinde aslan heykelleriyle fıskıyeli havuzu bulunan avlu yer
alır. Divan kısmı da havuzlu avlu esasına dayanır. Bütün saray, çeşitli
köşklerden meydana gelmiştir. Plan, ihtiyaca göre meydana gelmiş,
sağlamlıktan çok rahat ve gösterişli süslemeler tercih edilmiştir.
0 Yanıt
1564 Gösterim