Orucun geçerli olmasının şartlarından birisi eksik olduğu takdirde oruç fiilen
tutulsa da geçerli olmaz. Bu eksiklik oruç tutmaya engeldir. Orucun edâsının
farz olmasının şartlarından birisi eksik olduğu takdirde ise o günün orucu
sonraya bırakılabilir. Şimdi bunlarla ilgili ayrıntıları açıklayacağız.
1-Ay hali (Hayız): Kız ve kadınlarda görülen ay hali (hayız, âdet) oruç
tutmaya engeldir. Bir kız veya kadın bu hâlde iken oruç tutamaz. Tutsa
bile dinen meşru sayılan oruç yerine geçmeyeceği için sonradan o
günlerin yerine kazâ orucu tutması gerekir. Hz. Âişe, Hz. Peygamber’in,
ay halinden sonra onlara orucu kazâ etmelerini emrettiğini, namaz
konusunda ise böyle bir isteğinin olmadığını anlatır. Tirmizî bu rivayetten
sonra “Uygulama da böyledir. Ay halindeki kadının orucu kazâ edeceği,
namazı kazâ etmeyeceği konusunda ilim ehli arasında bir ihtilaf da
bilmiyoruz” der (Tirmizî, “Savm”, 68). Ay hali gün içinde oruçlu iken
başlarsa o günün orucu bozulmuş olur ve daha sonra kazâ edilir. Böyle
birisinin günün kalan kısmını oruçlu olarak geçirmesine gerek yoktur,
yiyip içebilir. Gün içinde âdeti sona eren kadının ise günün kalan kısmını
oruçlu gibi geçirmesi gerekir. Yalnız bu yasağa uymamaktan dolayı ayrı
bir kazâ gerekmez.
2-Doğum sonrası hal (Nifas): Doğum yapan kadın (nüfesâ) oruçlu ise orucu
bozulur ve nifas (loğusalık) hali devam ettiği müddetçe oruç tutamaz.
Tutamadığı bu orucu daha sonra kazâ eder.