Namazda dinen yapılması farz ve vacip derecesinde olmaksızın yapılması
istenen fiiller vardır ki bunlara namazın sünnetleri denir. Bunların terki
namazı bozmaz ve sehiv secdesini gerektirmez; fakat bunlara sürekli riayet
etmek, Peygamber’in yolunu izlemede titizlik gösterme anlamını taşır.
Sünnetler, vacipleri tamamlayıcı özellikte olup, vaciplerdeki kusur ve
noksanların telâfisine ve sevap kazanılmasına vesile teşkil eder.
Hanefîler’e göre namazın sünnetlerinin başlıcaları şunlardır:
1.Beş vakit farz ve cuma namazında ezan okumak ve kâmet getirmek. Bu
hüküm erkekler içindir.
2. İftitâh tekbirinde elleri yukarı kaldırmak. Erkekler, her iki başparmağını –
parmak aralıkları tabii açıklıkta olmak üzere ve avuç içleri kıbleye veya
birbirine dönük tutularak- kulak yumuşaklarına değecek ölçüde, kadınlar
ise ellerinin parmak uçlarını göğüs hizasına kadar kaldırırlar ve bu
vaziyette iken “Allahu ekber” derler. Şâfiî ve Mâlikîler’e göre erkekler de
iftitah tekbirinde ellerini omuz hizasına kadar kaldırırlar. Şâfiî ve
Hanbelîler’e göre, rükûya eğilirken ve rükûdan doğrulurken de elleri
kaldırmak sünnettir.
3. Kıyamda sağ eli sol el üzerine koymak. Erkekler sağ elin başparmağı ile
serçe parmağını halka yaparak sol elin bileğinden tutarlar ve diğer
parmaklarını sol kolun üzerine uzatırlar. Kadınlar ise sağ ellerini
göğüsleri üzerinde sol elleri üzerine halka yapmaksızın koyarlar.
4. Namazların başlangıcında Sübhâneke’yi içinden okumak, bundan sonra
yine içinden eûzü-besmele çekmek ve diğer rek‘atlarda Fâtiha’dan önce
besmele çekmek ve Fâtiha’dan sonra içinden “âmîn” demek. Bir görüşe
göre Fâtiha’dan önce okunan besmele vaciptir. İmama uyan eûzü-besmele
okumaz. Fâtiha’dan sonra okunacak sûrelerin başındaki besmele
okunmaz. Ancak İmam Muhammed’e göre sessiz namazlarda sûre
başlarındaki besmele okunur.
5. Rükûya ve secdeye giderken, secdeden kalkarken “Allahu ekber” demek
ve rükûdan kalkarken “Semi’Allahu limen hamideh” demek. İmama uyan
rükûdan kalkarken içinden “Rabbenâ leke’l-hamd” veya “Allahümme
Rabbenâ ve leke’l-hamd” der. Yalnız başına kılan bu ikisini yani hem
“Semi‘allhu limen hamideh” ve hem de “Rabbenâ leke’l-hamd”ı söyler.
6. Rükûda en az üç defa “Sübhane rabbiye’l-azîm” ve secdelerde en az üç
defa “Sübhane rabbiye’l-a‘lâ” demek.
7. Kıyamda bir özür yoksa iki ayak arasını dört parmak kadar açık
bulundurmak.
8. Rükûda incikleri (diz’in arkasını) dik ve sırtı düz tutmak ve parmak
aralıkları açık olduğu halde dizleri tutmak. Kadınlar ise dizlerini biraz
bükerler ve sırtlarını yukarıya doğru meyilli tutarlar ve parmaklarını
açmaksızın dizlerinin üzerine koyarlar.
9. Secdeye giderken önce dizleri, sonra elleri, sonra yüzü yere koymak.
Secdeden kalkarken de önce yüzü, sonra elleri, sonra da elleri dizlerin
üzerine koyarak kıyama doğrulmak veya oturuşa geçmek. Ayrıca secdeyi,
yüz iki el arasına gelecek şekilde yapmak.
10. Secde oturuşları ile teşehhüd oturuşlarında sol ayağı yere yatırıp üzerine
oturmak, sağ ayağı ise dikmek ve ayak parmaklarını kıbleye yöneltmek.
Kadınlar sağ ve sol ayaklarını sağ taraflarına yatırıp beden sola meyilli bir
biçimde yere otururlar.
11. Ka‘de ve celselerde ( secde oturuşlarında) elleri parmaklar az açılarak
uyluklar üzerine koymak.
12. Secdede karnı uyluklardan, dirsekleri yanlardan ve dirsekleri yerden uzak
tutmak. Kadınlar kollarını yanlarına birleştirir ve karnını uyluklarına
yapıştırırlar.
13. Tahiyyat esnasında “Lâ ilâhe” denirken sağ elin şehâdet parmağını
kaldırmak; bu halde başparmak ile orta parmak halka edilir ve diğer iki
parmak yumruk halinde bükülür. “İllâllah” derken ise, şehâdet parmağı
indirilir. Ancak bazı âlimler, bu sünneti yerli yerince yapmak zor olduğu
için terk edilmesini uygun görmüşlerdir.
14. Farz, vacip ve müekked sünnetlerin son oturuşu ile gayri müekked sünnet
ile nâfile namazların her oturuşunda tahiyyattan sonra Hz. Peygamber’e
ve âline salât ü selam okumak.
15. Her namazın son oturuşunda selam vermeden önce Kur’ân’da bulunan
veya hadislerde yer alan dualardan okumak.
16. Namazın sonunda selam verirken yüzü önce sağ tarafa, sonra da sol tarafa
çevirmek.
17. Kur’ân-ı Kerim’i namazda sırasıyla okumakta bir sakınca yoktur. Ancak
mukim için sünnet olan “mufassal” denilen sûreleri okumaktır. Dinen
yolcu sayılan kişi, Fâtiha’dan sonra dilediği sûreyi okuyabilir. Mukim için
sünnet olan, sabah ve öğle namazlarında Fâtiha’dan sonra “tıvâl-ı
mufassal” denilen uzun sûrelerden, ikindi ve yatsı namazlarında “evsât-ı
mufassal” denilen orta uzunluktaki sûrelerden, akşam namazlarında ise
“kısâr-ı mufassal” denilen kısa sûrelerden bir sûre okumaktır. Hucurât
sûresinden “Bürûc” sûresinin sonuna kadar olan sûreler “tıvâl-ı
mufassal”, “Târık” sûresinden “Beyyine” sûresinin sonuna kadar olan
sûreler “evsât-ı mufassal” ve bundan sonraki sûreler ise “kısâr-ı
mufassal”dır.
18. Önünden geçilmesi ihtimali varsa sütre koymak.
0 Yanıt
1393 Gösterim