Kur’ân-ı Kerim’in mushaf haline getirilmesi hususunda Hz. Ebû Bekir’i ikna
eden Hz. Ömer, bütün İslam beldelerinde valilere mescid ve mekteplerde
eğitim ve öğretime Kur’ân’la başlanmasını emretmiş, bu maksatla çeşitli
vilayetlere Medine’den bazı sahabîleri göndermiş, onlara maaş bağlamıştır.
Kur’ân’ın doğru anlaşılması için çaba göstermiş, müteşabih ayetlerle
ilgilenenleri bundan menetmiş, kaza ve kader konusundaki yanlış yorumları
engellemiştir.
Hz. Ömer tarafından Kûfe’de görevlendirilen Abdullah b. Mes‘ûd, burada
verdiği kıraat ve tefsir dersleriyle Kûfe ekolünün temellerini atmış, özellikle
Irak’ta ehl-i re’y (akla ve yoruma önem veren akım) hareketinin doğmasında
etkili olmuştur.
Hz. Ömer hadislerin rivayeti konusunda çok titizlenir, Hz.
Peygamber’den bizzat duymadığı bir hadisi rivayet eden sahabîlerden bunu
Rasûlullah’ın söylediğine dair şahit getirmelerini isterdi. Bununla birlikte
onun Sa‘d b. Ebû Vakkas gibi seçkin sahabîlerden doğrudan hadis aldığı da
bilinmektedir. Hadisleri bir araya getirmeyi düşünen Hz. Ömer’in konu
etrafında çok düşündüğü ve sahabîlerle istişare ettikten sonra; “Size bir sünen
kitabı yazmaktan bahsetmiştim. Fakat sonradan düşündüm, anladım ki sizden
önce Ehl-i kitap Allah’ın kitabından başka kitaplar yazmış ve o kitaplar
üzerine düşerek Allah’ın kitabını terketmişlerdi. Yemin ederim ki Allah’ın
kitabını hiçbir şeyle gölgelemem” diyerek bundan vazgeçtiği rivayet edilir.
Diğer taraftan onun Irak yöresinde görevlendirdiği Karaza b. Ka‘b’a,
gittiği yerde az hadis rivayet etmesini ve insanları Kur’ân okumaktan
alıkoymamasını söylediği; çok hadis rivayet eden birkaç sahabînin Medine
dışına çıkmasını yasakladığı kaydedilir. Ayrıca bazı kimselerin rivayette
gevşeklik göstermesi yüzünden yanlış anlaması muhtemel kişilerden hadis
alınmasına karşı çıkmıştır.
Hz. Ömer’in İslam’ı doğru anlama ve yorumlamada ictihad yapması
Müslümanlara örnek olmuştur. Onun bazı ictihadları şunlardır:
1. Irak topraklarına farklı bir statü getirip onları ganimet olarak gazilere
dağıtmadı.
2. Kıtlık yılında hırsızlara had cezası uygulamadı.
3. Sarhoşluk suçunun sünnette belirlenen cezasını arttırdı.
4. Aynı anda söylenen üç talakı üç ayrı zamanda söylenmiş talak gibi saydı.
5. Teravih namazının camide toplu olarak kılınmasını başlattı.
0 Yanıt
1784 Gösterim