Haber kipleri eklendikleri fiile “zaman anlamı” kazandırırlar.
Yapılan eylemin geçmişte mi şimdi mi gelecekte mi yoksa her zaman mı yapıldığını gösterirler.
Bildirme kiplerinin duyulan geçmiş zaman, görülen geçmiş zaman, şimdiki zaman, geniş zaman ve gelecek zaman çekimi olmak üzere beş çekimi vardır.
1- Duyulan / Öğrenilen / Miş’li Geçmiş Zaman
Kip Ekleri
-mış, -miş, -muş, -müş
Nasıl Çekimlenir?
Fiil kök ya da gövdesi + -mış, -miş, -muş, -müş + Şahıs eki
1. Tekil Şahıs, ben ıslan – mış – ım
2. Tekil Şahıs, sen ıslan – mış – sın
3. Tekil Şahıs, o ıslan – mış
1.Çoğul Şahıs, biz ıslan – mış – ız
2.Çoğul Şahıs, siz ıslan – mış – sınız
3.Çoğul Şahıs, onlar ıslan – mış – lar
Örneğin bize “susamak” fiilini öğrenilen geçmiş zamanın 2. çoğul şahsına göre çekimleyin denilirse çekimleme aşağıdaki şekilde olmalıdır.
Susa+ mış + sınız
2-Görülen/Bilinen/Di’li Geçmiş Zaman
Kip Ekleri
-dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü
Nasıl Çekimlenir?
Fiil kök ya da gövdesi + -dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü + Şahıs eki
“Sevmek” fiilini görülen geçmiş zamanın tüm şahıslarına göre çekimleyelim:
1. Tekil Şahıs, ben sev – di – m
2. Tekil Şahıs, sen sev – di – n
3. Tekil Şahıs, o sev – di
1.Çoğul Şahıs, biz sev – di – k
2.Çoğul Şahıs, siz sev – di – niz
3.Çoğul Şahıs, onlar sev – di – ler
3-Şimdiki Zaman
Kip Ekleri
- (ı)yor, -(i)yor, -(u)yor, -(ü)yor)
Nasıl Çekimlenir?
Fiil kök ya da gövdesi + -(ı)yor, -(i)yor, -(u)yor, -(ü)yor) + Şahıs eki
“Bilmek” fiilini şimdiki zamanın tüm şahıslarına göre çekimleyelim:
1. Tekil Şahıs, ben bil – iyor – um
2. Tekil Şahıs, sen bil – iyor – sun
3. Tekil Şahıs, o bil – iyor
1.Çoğul Şahıs, biz bil – iyor – uz
2.Çoğul Şahıs, siz bil – iyor – sunuz
3.Çoğul Şahıs, onlar bil – iyor – lar
4-Gelecek Zaman
Kip Ekleri
-acak, -ecek
Nasıl Çekimlenir?
Fiil kök ya da gövdesi + -acak, -ecek + Şahıs eki
“Kutlamak” fiilini gelecek zamanın tüm şahıslarına göre çekimleyelim:
1. Tekil Şahıs, ben kutla – (y)acak – ım = Kutlayacağım
2. Tekil Şahıs, sen kutla – (y)acak – sın
3. Tekil Şahıs, o kutla – (y)acak
1.Çoğul Şahıs, biz kutla – (y)acak – ız = Kutlayacağız
2.Çoğul Şahıs, siz kutla – (y)acak – sınız
3.Çoğul Şahıs, onlar kutla – (y)acak – lar
5-Geniş Zaman
Kip Ekleri
-(ı,i,u,ü)r, -ar, -er
Nasıl Çekimlenir?
Fiil kök ya da gövdesi + -(ı,i,u,ü)r, -ar, -er + Şahıs eki
“Gezmek” fiilini geniş zamanın tüm şahıslarına göre çekimleyelim:
1. Tekil Şahıs, ben gez – er – im
2. Tekil Şahıs, sen gez – er – sin
3. Tekil Şahıs, o gez – er
1.Çoğul Şahıs, biz gez – er – iz
2.Çoğul Şahıs, siz gez – er – siniz
3.Çoğul Şahıs, onlar gez – er – ler
0 Yanıt
1986 Gösterim