Halk arasında kısaca şeker hastalığı olarak bilinen diyabetes mellitus’ta kandaki şeker düzeyinin düşmesi veya yükselmesi sonucu ilk ve acil yardım gerektiren sorunlar görülebilir.
Bu sorunlar:
kandaki şeker oranının yükselmesi sonucu ortaya çıkan hiperglisemi ile
kandaki şeker oranının düşmesi sonucu ortaya çıkan hipoglisemi ‘dir.
Hipoglisemi
hiperglisemiden çok daha tehlikeli olup kısa sürede (10 dakika – 2 saat gibi ) hastanın kaybedilmesine neden olabilir. Çünkü beynin düzenli ve belirli miktarda şekere (glukoza) gereksinimi vardır.
Şeker azaldığında beyin enerjisiz kalacağından beyin hücrelerinde harabiyet başlar (solunum durduğunda beynin oksijensizliğe ancak 4-6 dakika dayanabildiği gibi şekersizliğe de uzun süre dayanamaz.). Kişide açlık belirtileri normal bir insandakinden daha hızlı ortaya çıkabilir.
Kişi kısa sürede kendini kaybedebilir (bilinç düzeyinde değişiklik:
sinirlilik bilinç bulanıklığı bilincin giderek kapanması gibi).
Bunun için hemen tablodaki hipoglisemi bulgularından biri veya birkaçı bir arada görülmeye başlanmışsa kişi içebilecek durumdaysa
şekerli sıvılar içirilir ya da ağzına şeker verilir.
Bilinci kapanmışsa dişleri ile yanak arasına kolay eriyen cinsten şeker yerleştirilerek
hemen hastaneye götürülmelidir.
Hiperglisemide,
kandaki şeker uzun saatler (6-12 saat) içinde yükselirken tablodaki belirtiler görülebilir.
Bilinci kapalı değilse herhangi bir ilkyardıma gerek yoktur kişi en kısa zamanda hastaneye götürülmelidir.
Diyabetik acillerde ayırt edici belirti ve bulgular:
Kan şeker düzeyi
Hipoglisemi (şeker azalmıştır)
Hiperglisemi (şeker artmıştır)
Nabız
Dolgun hızlı
Zayıf hızlı
Solunum
Yüzeysel
Derin iç çekmeli
Bilinç düzeyi
Baygınlık hali ve / veya
hızla gelişen bilinç kaybı
Yavaş yavaş gelişen bilinç kaybı
Nefes
Koku yoktur
Çürük elma / aseton gibi kokar
Diğer bulgular
Baş ağrısı ürperme konfüzyon
(şaşkınlık) saldırganlık (sinirli)
davranışlar
Cilt
Soğuk nemli soluk
Kızarık kuru
İlkyardım:
* Hipoglisemi gelişiyorsa kişiye hemen bir kesme şeker verilir.
Veya kişi kendisi içebilecek durumdaysa şekerli içecekler (varsa kola meyve suları da olabilir)
içirilir.
Kişinin durumu verilen şekere rağmen kötüleşiyorsa vakit kaybedilmeden mutlaka hastaneye götürülmelidir. Diyabetli kişiler hipoglisemi olasılığına karşı yanlarında şeker şekerli bisküviler bulundurmalıdır.
* Hiperglisemi yavaş geliştiğinden hastaneye kadar yetiştirilebilir ilkyardım gerektirmez.
Hastanın bilinci kapanmak üzere veya kapalıysa soluk yolu açıklığı sağlanarak hastaneye götürülmelidir.