Konu: Anlatım Bozuklukları

[sult@n]

e) Zarf Tümleci Eksikliği:

Her cümlede zarf tümleci olmayabilir; ancak kimi cümlelerde zarf tümlecinin kullanılmayışı kapalılığa yol açarak anlatım bozukluğuna neden olur.
Her zaman senin yanındayım, seni yalnız bırakmayacağım.
Her zaman senin yanındayım, hiçbir zaman seni yalnız bırakmayacağım.

Hiçbir zaman kendini düşünmedi, ailesinin mutluluğu için çalıştı.
Hiçbir zaman kendini düşünmedi, her zaman ailesinin mutluluğu için çalıştı.

f) Edat Tümleci Eksikliği: Her cümlede edat tümleci olmayabilir; ancak kimi cümlelerde edat tümlecinin kullanılmayışı kapalılığa yol açarak anlatım bozukluğuna neden olur
“Eşimi çok severim; her konuda çok iyi anlaşırız.” Cümlesinde kiminle çok iyi anlaşıldığı belirtilmeyerek, bir anlam belirsizliği ortaya çıkmıştır. Cümlenin doğrusu şöyle olmalıdır:
“Eşimi çok severim; onunla her konuda çok iyi anlaşırız.”

Akşamları kitapçıya uğrar, saatlerce sohbet ederdi.
Akşamları kitapçıya uğrar, saatlerce onunla sohbet ederdi.

Arkadaşımın babası geldi, bir süre sohbet ettik.
Arkadaşımın babası geldi, bir süre onunla sohbet ettik.

Bu güçlüklere nasıl göğüs gerdi, nasıl başa çıktı?
Bu güçlüklere nasıl göğüs gerdi, bu güçlüklerle nasıl başa çıktı?

[sult@n]

13. Ek Fiil Eksikliğinden Kaynaklanan Anlatım Bozuklukları:

Sıralı isim cümlelerinde ek fiilin kullanılmaması anlatım bozukluğu oluşturur.
   “Bakışları güzel; ama dostça değildi.” cümlesinde “değildi” ek eylemi ortak kullanılmış ve birinci cümleye “Bakışları güzel değildi.” anlamı vermiştir. Bu durumda birinci cümlenin yüklemine de bir ek eylem eklemek gerekir. Cümlenin doğrusu şöyle olmalıdır:
“Bakışları güzeldi; ama dostça değildi.”

Murat çok şişman, boyu da uzun değildi.
Murat çok şişmandı, boyu da uzun değildi.

O yaşlı şair geleneklere bağlı, ama yeniliklere kapalı değildi.
O yaşlı şair geleneklere bağlıydı, ama yeniliklere kapalı değildi.

Hava açık; ama sıcak değildi.
Hava açıktı; ama sıcak değildi.

   Ek fiil eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluklarını bulup düzeltiniz.
   Yaşı küçük; boyu da uzun değildi.

   İfadesi düzgün; yalnız mimikleri anlamlı değildi.

   Seradaki saksılar büyük; toprakları da az değildi.

[sult@n]

Aşağıdaki cümlelerdeki anlatım bozukluklarını bularak, düzeltiniz.


Ekşi yiyecekleri az , acıyı ise hiç yemezdi.
Ekşi yiyecekleri az  yerdi, acıyı ise hiç yemezdi.
Bu yazıyı değil okumak, anlamak bile imkânsız.
Bu yazıyı değil anlamak, okumak bile imkânsız.
Ben ona ağabey, o da bana kardeşim derdi.
Ben ona ağabey derdim, o da bana kardeşim derdi.
Toplantıda pasta ve meyve suyu ikram edildi.
Toplantıda meyve suyu ve pasta ikram edildi.
Biricik arzum bu yılki sınavı kazanmak ve iyi bir bölüme girmemizdir.
Biricik arzum bu yılki sınavı kazanmanız ve iyi bir bölüme girmenizdir.
Bu işi ben ve sen yapmalısınız.
Bu işi ben ve sen yapmalıyız.
Kendisine bütün sınıf adına teşekkür eder ve tebrik ederim.
Kendisine bütün sınıf adına teşekkür eder ve kendisini tebrik ederim.
Yarının mutlu günlerine özlem duyuyorum.
Özlem geçmişe duyulur.
Bu bölge coğrafî ve iklim açısından ilgi çekici özelliklere sahiptir.
Bu bölge coğrafî açıdan ve iklim açısından ilgi çekici özelliklere sahiptir.
Hiçbiri anlatılanlara inanmıyor, kendi fikrinde ısrar ediyordu.
Hiçbiri anlatılanlara inanmıyor, herkes kendi fikrinde ısrar ediyordu.
Bir yıl boyunca devamlı çalışarak kazanıldı.
Bir yıl boyunca devamlı çalışılarak kazanıldı.
Bu yasadan özel ve kamu kuruluşlarında çalışanlar yararlanacak.
Bu yasadan özel kuruluşlar ve kamu kuruluşlarında çalışanlar yararlanacak.
Dünkü toplantıda Ali bana okul arkadaşını tanıştırdı.
Dünkü toplantıda Ali bana okul arkadaşını tanıttı.
Dünkü toplantıda Ali benimle okul arkadaşını tanıştırdı.
Beyin zarı iltihapları iyi tedavi edilmezse ölüme hatta sara nöbetlerine yol açabilir.
Beyin zarı iltihapları iyi tedavi edilmezse sara nöbetlerine hatta ölüme yol açabilir.
Her yolda kalan insana yardım etmeliyiz.
Yolda kalan her insana yardım etmeliyiz.
Bu tür konuşmalar gözlerimi yaşartırlar.
Bu tür konuşmalar gözlerimi yaşartır.
Şüphesiz ki bu sözleri bazı öğrenciler duymuş olmalı.
Mantık yanlışıdır.
Başarısını düzensiz çalışmasına borçludur.
Başarısını düzenli çalışmasına borçludur.
Kitap için kendisine verilen paranın eksik ve yeterli olmadığını söyledi.
Kitap için kendisine verilen paranın eksik olduğunu ve yeterli olmadığını söyledi.
Herkes onu görmek istemiyordu.
Hiç kimse onu görmek istemiyordu.
Japonya’daki arkadaşıyla on yıl boyunca karşılıklı mektuplaşmış.
Japonya’daki arkadaşıyla on yıl boyunca mektuplaşmış.
Büyüklere gereken saygıyı göstermeli ve incitmemeliyiz.
Büyüklere gereken saygıyı göstermeli ve büyükleri incitmemeliyiz.
Bu erikler çok tatlıdırlar.
Bu erikler çok tatlıdır.
Yanına gidin, konuşup derdinizi anlatın.
Yanına gidin, derdinizi anlatın.
Bu konuda söylenenlere inanıyor, her yerde öne sürüyordu.
Bu konuda söylenenlere inanıyor, söylenenleri her yerde öne sürüyordu.
Ağaç bayramında ben de birkaç fidan ektim.
Ağaç bayramında ben de birkaç fidan diktim.
Karaya yaklaşıyor mu, yoksa uzaklaşıyor muyuz?
Karaya yaklaşıyor mu, yoksa karadan uzaklaşıyor muyuz?
Hiç kimse bu paraya bu işi yapar.
Herkes bu paraya bu işi yapmaz.
Erzurum’da hava sıcaklığı sıfırın altında eksi otuz dolaylarındaydı.
Erzurum’da hava sıcaklığı eksi otuz dolaylarındaydı.
Güç ve müşkül zamanlarda üstüne düşeni yerine getirir.
Güç zamanlarda üstüne düşeni yerine getirir.
Mutlaka bugün çocukluk arkadaşını belki arayacak.
Mantık yanlışı vardır.
Öğrencileri, teşvik etmeli, yüreklendirmeli, destek olmalıyız.
Öğrencileri, teşvik etmeli, yüreklendirmeli, onlara destek olmalıyız.
Şirketteki mevcut ikilik günden güne büyüyor.
Şirketteki ikilik günden güne büyüyor.
Bu iki sınıf arasındaki ayrıcalık tespit edilemedi.
Bu iki sınıf arasındaki farklılık tespit edilemedi.
Yeni kaydolan öğrencilerin bu kadar çekimser davranmalarına bir anlam veremiyorum.
Yeni kaydolan öğrencilerin bu kadar çekingen davranmalarına bir anlam veremiyorum.
Son dakikada attığı golle takımının galip gelmesine yol açtı.
Son dakikada attığı golle takımının galip gelmesini sağladı.
Yol açmak olumsuz işler için kullanılır.
Sınavı düzenli çalışmasına karşın kazandı.
Sınavı düzenli çalışmasına karşın kazanamadı.
Ülkemizde bu tür ameliyatlarda ölüm şansı Avrupa’da yapılanlardan ancak yüzde bir fazladır.
Ülkemizde bu tür ameliyatlarda ölüm ihtimali Avrupa’da yapılanlardan ancak yüzde bir fazladır.
Aşağı yukarı bundan tam iki yıl önceydi.
Mantık yanlışlığı vardır.
Oturduğu yerden ayağa kalktı, yanıma geldi.
Oturduğu yerden kalktı, yanıma geldi.
O fabrikada benim iyi tanıdığım bir adam var.
O fabrikada iyi tanıdığım bir adam var.
Parktaki yeşil çimenlere basınca bekçiyi kızdırdık.
Parktaki çimenlere basınca bekçiyi kızdırdık.
Kardeşim yanıma geldi, kulağıma yavaşça bir şeyler fısıldadı.
Kardeşim yanıma geldi, kulağıma bir şeyler fısıldadı.
Arkadaşım gizli sırlarımızı ona da söylemiş.
Arkadaşım sırlarımızı ona da söylemiş.
Bugünden sonra sağlığınıza, sıhhatinize dikkat etmelisiniz.
Bugünden sonra sağlığınıza dikkat etmelisiniz.
Köyde birçok hayvanlar ölmüş.
Köyde birçok hayvan ölmüş.
Bana yardım ederek, işi kısa sürede bitirmeme neden oldu.
Bana yardım ederek, işi kısa sürede bitirmemi sağladı.