Konu: 800 yıldır tek tahtası çürümeyen cami

[D®agon]

Selçuklular döneminde inşa edildiği tahmin edilen Samsun'un Çarşamba ilçesindeki Göceli (Mezarlık) Camisi 800 yıldır zamana meydan okuyor.

Nevbahar Kabaklı'nın haberi

AA muhabirine bilgi veren Tüm Mühendisler ve Mimarlar Birliği Platformu Genel Başkanı mimar ve ekonomist Remzi Kozal, yüzyıllardır çürümeden, bozulmadan ayakta durabilen böyle bir yapının yalnızca Türkiye'de değil, dünyada da nadir olduğunu, hatta bir benzerinin olmadığını söyledi.

Halen ibadete açık olan caminin, ustalarının mükemmeliyetçiliğini, ahşap yapı konusundaki uzmanlığını gösterdiğini söyleyen Kozal, ''Ahşabın, uzun süre dayanabilmesi için kestane ağaçlarının kesim zamanı, kurutulması ve işlenmesi son derece önemlidir. Bu bina, dönemi itibari ile bir mimari şaheser olmasının yanı sıra, kültür ve turizm açısından da bir dünya kültür mirası olarak büyük önem taşımaktadır'' dedi.

Samsun'un Çarşamba ilçesinde yer alan ve halen kullanımda olan Hasbahçe Göceli Mezarlığı içerisinde bulunan caminin, halk arasında ''Mezarlık Camii'' olarak da bilindiğini kaydetti.

Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetinde bulunan caminin, mezarlıkta olduğu için ''göç eli'' olarak da adlandırıldığını anlatan Kozal, caminin teknik özellikleri ve sembolize ettikleri hakkında bilgi verdi.

Remzi Kozal, şunları kaydetti:

''Tamamen ahşaptan ve metal çivi kullanılmadan yapılmış olup tek katlı ve dikdörtgen planlıdır. 392 metrekarelik alanı kapsayan caminin dış duvarları 10 santimetre kalınlığında, 50-60-70 santimetre eninde ve 10-15 metre uzunluğundaki kestane ağaçlarından kalaslarla (dilmelerle) örülmüştür. Bu dilmeler birbirine giydirme usulü ile monte edilmiş, köşelerde geçme tekniği ile bağlantı sağlanmıştır. Kiremitlerle örtülü olan çatısı, camiyi bir şemsiye gibi kapatmakta, iç kısımda direklerle desteklenmektedir. Caminin minaresi zaman içerisinde yıkılmıştır. Caminin tavanı çeşitli bitkisel motiflerle süslüdür.

Caminin giriş saçağında hilal şeklinde bir görünüm vardır. Yine caminin giriş kapısının üstünde yay şeklinde bir görünüm bulunmaktadır. Caminin kapısından içeriye girince karşımıza birinci direkte yukarıyı gösteren ok işaretlerine rastlanmaktadır. Bu işaretler yükselmeyi geleceğe güvenle bakmayı vurgulamaktadır. 'Başınız dik olsun kimseye eğilmeyin' anlamındadır. Kıble yönünde mihrabın sağında ve solunda üçer ışık penceresi vardır. Caminin pencerelerinin kıble yönünde olması ayrı bir anlam taşımaktadır. Camiye dıştan ve içten baktığımızda, seccade şeklinde kıbleye uzanmış secde eder gibidir. Mihrabın üzerinde hilal ve hilalinde üzerinde onbir tane yıldızın ışık saçtığını görmekteyiz.''

-1206 YILINDA YAPILDI-

Tüm Mühendisler ve Mimarlar Birliği Platformu Genel Başkanı Kozal, Newyork, Cornell Üniversitesi Dendrokronoloji uzmanı Prof. Peter Ian Koniholm'un 1990 yılında yaptığı inceleme ve değerlendirmelerin sonunda, Göceli Camisi'nin 1206 yılında yapıldığı, giriş kısmındaki revakın 1335 yılında eklendiğinin tespit edildiğini söyledi.

Caminin, restorasyonu sırasında taşıyıcılardan birisinde Arapça harflerle 592 (Miladi 1195) tarihine rastlandığını belirten Kozal, dolayısıyla tespit edilen tarihlerin birbirine çok yakın olduğunu ve birbirini teyit ettiğini ifade etti.

Yöre halkının anlattığına göre, camiyi Karadeniz'den donanması ile gelerek bölgeye yerleşen ve halen ismi bilinmeyen bir İslam hükümdarı yaptırmış. Aynı hükümdar tarafından bu camiye benzer dört cami daha yaptırıldığı rivayet ediliyor.

AA