Konu: İZHAR Amil Bahsi Sual ve Cevapları

[Asilzade]

İZHAR AMİL BAHSİ SUAL VE CEVAPLARI

S-1:İsmin Hassaları Nelerdir?
C-1:İsme tenvin, harfi cer, lamı tarifin dahil olması; ismin mübteda, fail ve muzaaf olması.

S-2:Fiilin Hassaları Nelerdir?
C-2:Gat, sin, sevfe, in, lem, lemma, emir lamı,nehi lası’nın dahil olması.

S-3:Fiili Müzarinin İsmi Faile Müşabeheti Kaç Kısımdır? Lafzan Müşabeheti Anlatınız?
C-3:Fili müzarinin ismifaile müşabeheti 3 kısımdır lafzan,Mağnen,İstiğmalendir.Lafzan müşabehet:ismi fail ve fili müzari harekat ve sekenaatta birbirlerine vezindaş oldukları içindir.

S-4: Fiili Müzarinin İsmi Faile Mağnen Müşabehetini Anlatınız?
C-4 a)Her bireri umumiliği ve hususiliğikabul ettikleri içindir.b) Karinelerden soyulduğubda ismi fail ve fiili müzariğde akil hale surat ettiği içindir.

S-5: Fiili Müzarinin İsmi Faile İsti’malen Müşabehetini Anlatınız?
C-5:Her birerleri nekre için sıfat vaki oldukları için ve üzerlerine ibtida lamı dahil olduğu içindir.

S-6:Harfi Cerlerin Manalarını Söyleyiniz?
C-6Be-İlsak, Min-İbtida, İla-İntiha, An-Buğud ve Mucavezet, Ale-İstiğla, Lam-TağlilveTahsis, Fi-Zarf, Kef-Teşbih, Hatte-Gaye, Rubbe-Taklil, Vav’ul gasem ve Ta’ul gasem-Kasem için,  Müz ve Münzü-Zamani mazıde İbtida için, Haşa ve Hale ve Ade-istisna, Levla-Mevcut olmayan şeyi imtina için, Keyme-İstifham için Lealle-ümit

S-7:Harfi Cerin Hazfı Kaç Nevidir? Taksim Ediniz?
C-7:Kıyasi ve semai olmakla 2kısımdır.Kıyasen 3 mevzıdadır.a)mefulü fih den (fi) b)mefulu lehden(lam) c)en ve eneden carın hazfı.

S-8:Hazfı İsal Kaidesini Anlatınız?
C-8:2 evvelki lerin gayrısında (mefulu fihden fi ve mefulu lehden lam ın hazfından) sonra kıyas,senin müteallakını mecruruna bağlayıp,mahalli olan iğrabı ortaya çıkarmandır.Bu iğrapda mefuliyet üzerine nasb naibiyet üzerine rafidir.

S-9:Elif Nun Maddesinin Kesre Okunduğu Yerler Nelerdir?
C-9:İbtida halinde,kaseme cevap halinde,sile mevkiinde,muayyen ismin haberinde,haberine ibtida lamı dahil olan cümlede,zandan soyulmuş kavilmaddesinden sonra,hattai ibtidaiden sonra,hurufu tasdikten sonra,hurufu iftitahdan sonra,vavı haliyeden sonra.

S-10:Elif Nun Maddesinin Fetha Okunduğu Yerler?
C-10:Fail,meful,mübteda,muzafı iley mevkiinde,levdan,levladan sonra,mai mastariyyeyi tevkidiyyeden sonra harfi cerden sonra hattai atıfadan sonra,müz ve münzüden sonra.

S-11:Leyseye Müşabih Olan Ma Ve Lanın Amel Şartları Nelerdir?
C-11:Ma ve La ile isimleri arasının ayrılması illa ile nefiliklerinin bozulmaması bu şart ile beraber lanın isminin nekre olması.

S-12:Efali Medih İle Zemmin Amel Şartları Nelerdir?
C-12:Failin lamı tarifli olması,lamı tarife muzaaf olması,nekre ile temyizlenmiş zamir olması.

S-13:Müteaddi Fiili Taksim Ediniz?
C-13:Müteaddi fiil 3 kısımdır a)bir mefule müteaddi,b)iki mefule müteaddidi,c)üç mefule müteaddidir. 2 mefule müteaddi olanlarda 3 kısım olup şunlardır: birinci mefulu ikinci mefulune zıt olanlar, Efali kulub,efali mulhakadır.

S-14 :İsmi Fail ve İsmi Mefulun Amel Şartları Nelerdir?
C-14:Musaggar ve mevsuf olmayacaklar,lamı tarıfli olursa bu iki şartın dışında şart aranmaz lamı tarif olmazsa bu şartlarla beraber şu beş şeyden birisine itimet şarttır mubtedaya,harfi nefiye,kelimei istifhama,zilhale,ve mevsufa .

S-15:İsmi Muzafın Amel Etme Şartları Nelerdir?
C-15:İsmi muzafın izafetinden dolayı tenvin ve tenvin naibinden soyulmuş isim
olması,umumilik ve hususilikte muzafı ileyhe müsavi olması,mutlak olarak muzafı ileyhtendaha hususi olması

S-16:İzafeti Maneviye Kaç Manaya Gelir? Nelerdir?
C-16:Muzafı ileyh muzaf ve gayrısına şamil cins olursa izafet bimana min olur.(min manasına gelir), Muzafı ileyh muzaf ve gayrısına şamil cins olmazsa izafet bimana lam.(izafet lam manasına gelir) Eğer muzafı ileyh marife olup muzaaf gayr,şibihve misil olmazsa izafeti maneviye marifelik ifade eder. Eğer muzafı ileyh marife olup muzaaf gayr,şibih ve misil olursa tahsislik (hususilik) ifade eder.

S-17:İsmi Mübhemü’t-tam Nelerle Tam Olur?
C-17:Binefsihi (zamiri mübhem), tenvin, tesniye nunu, şibih cemi nunu,ve izafetle tamam olur.

S-18:Manai Fiil Nedir? Manai Fiilleri Sayınız?
C-18:Kendisinde fiil manası bulunan her lafızdır. Esmai efal, Zarfı mustegar, İsmi mensüb, İsmi müstear, Kendisinden sıfat manası anlaşılan her isim, İsmi işaretlerdir.

[Asilzade]

İZHAR MAĞMUL SUAL VE CEVAPLARI

S 1 Elfazı mevzua terkibde vaki olduğunda kaç kısımdır?
C 1 Elfazı mevzua terkibde vaki olduğu zaman 3 kısımdır asla mamul olmayanlar,(Harf-basralılara göre lasız emir)daima mamül olanlar,(isim-Fili müzari)asılda mamul olmayıp ikinci kısım mevkiinde geldiğinde mamul olanlar.(fili mazı ve cümle).

S 2 Cumleyi taksim ediniz ?
C 2 Cümleyi filiyye cümleyi ismiyye olur.

S 3 Fail ve Naibi faili taksim ediniz?
C 3 Muzmer (zamir) İsmi zahir olur zamirde müstetir olur bariz olur mustetirde istitarı vacibolur  istitarı caiz olur.

S 4 Sıfat mevsufuna kaçyerde tabi olur sayınız?
C 4 Mevsufunun hali ile vasıflanırsa 10 yerde tabi olur marifelik ve Nekrelikte Müfret Tensiye Cemide Müzekkerlik Müenneslikte iğrabda ki buda rafi nasıb cerdir.

S 5 Mağrife kaçkısımdır nelerdir ?
C 5 Altı kısımdır(1)muzmerat(2)alem(3)esmai işaret(4)ismi mevsul(5)lam ile muarraf,nida harfi ile muarraf (6) bu beşden birisine izafeti maneviye ile muzaf olan 

S 6 Muzmerat kaçtır nelerdir merfuu muttasıl zamirlerini söyleyiniz?
C 6 4 tür Merfu u muttasıl merfuu munfasıl mensubu muttasıl ile mecruru muttasıl arasında müşterek mensubu munfasıllardır.( Merfu u muttasıl zamirleri)Fiillerin tesniyelerinde (Elif) Cemi müzekkerlerinde (vav) Cemi müenneslerinde (nun)Fili müzari müfret müennes muhatabada (ye)Fili mazımüfret müzekker muhatabda(te)müfret müennes muhatabada(te)Nefsi mütekellim vahdede(te)te nin 3 harekesi ile te ti tü Nefsi mütekellim mealgayr sıgasında(na)gelir.

S 7 Muzmerat kaçtır nelerdir merfuu munfasıl zamirleri nelerdir?
C 7 4 tür Merfu u muttasıl merfuu munfasıl mensubu muttasıl ile mecruru muttasıl arasında müşterek mensubu munfasıl(merfuu munfasıl zamirleri) huve hüma hüm hiye hüma hünne ente entüma entüm enti entüma entünne ene nahnü.

S 8 Muzmerat kaçtır mensubu muttasıl zamirleri nelerdir?
C 8 4 tür Merfu u muttasıl merfuu munfasıl mensubu muttasıl ile mecruru muttasıl arasında müşterek ve mensubu munfasıl(mensubu muttasıl zamirleri) darebehü darebehüma darebehüm darebeha darebehüma darebehünne darebeke darebeküma darebeküm darebeki darebekima darebekinne darebeni darebenaa.

S 9 Muzmerat kaçtır mensubu munfasıllar nelerdir?
C 9 4 tür Merfu u muttasıl merfuu munfasıl mensubu muttasıl ile mecruru muttasıl arasında müşterek mensubu munfasıl(mensubu munfasıl zamirleri) iyyahü iyyahüma iyyahüm iyyahe iyyahüma iyyahünne iyyake iyyaküma iyyaküm iyyaki iyyaküma iyyakünne iyyaye iyyana.
 ( mecruru muttasıl zamirleri)lehü lehüma lehüm lehe lehüma lehünne leke leküma leküm leki leküma lekünne lii lena.

S 11 Alemi taksim ediniz ?
Cc 11 Alemi şahıs (zeydün) alemi cins olur (üsamete ve sübhane).

S 12 Esmai işaretleri sayınız ?
C 12 Ze,Te,Zii,Tii,Zihi,Tihi,Zihii,Tihii-Heza,Zake,Hezake,Tilke,Ülalike,Zaannike,      Taannike,Semme;Hahüna;Henna,Hünalike.

S 13 İsm-i mevsulleri sayınız.
C 13 Ellezi,Elleti,Ma-i istifhamiyyeden sonra vaki olan Ze;Men,Ma,Eyyün,Eyyetün-İsmi fail ve ismi mefuldeki Ellezi ve elleti manasına olan elif lam(lamıtağrif)

S 14 Bedel kaç kısımdır, sayınız.?Birisini anlatınız?
C 14 Bedel 4 kısıdır Bedeli kül minel kül;Bedeli bağız minel kül ;Bedeli iştimal;Bedeli galat.Şayet bedel ile mübdeli minh aynı şey olursa Bedeli kül minel kül olur.Şayet bedel mübdeli minhin bir cüz’ü olursa Bedeli Ba’z olur.Şayet bedel ile mübdeli minh arasında külliyet ile cüziyetin gayrı bir alaka olursa ve mübdeli minhin zikrinden sonra kişi bedelin zikrini şiddetlebeklerse Bedeli iştimal olur.Şayet mübdeli minhin  zikri hatalı olursa Bedeli galat olur.

NOT:Cümle 2 kısımdır 1 müfret tevilinde olanlar(lafzı murat olanlar.masdar manası murat olanlar)bublar daima mamüldür.2 müfret tevilinde olmayanlar ancak 5 yerde mamül olurlar(haber,meful,fa ve izadan sonraşarta cevabvaki olduğunda,hal,ve tabiğ vaki olduğ zaman mağmül olurlar.)

S. 15  İzhar'ın musannıfı kimdir?
C. 15   İzharin musannifi imami birgüvi hazretleri