KİTABIN ADI Stresle Başetmek
KİTABIN YAZARI Gerard HARGREAVES
YAYINEVİ VE ADRESİ Doğan Kitap Güneşli / İSTANBUL
BASIM TARİHİ Ağustos 1999
KİTABIN YAYIM MAKSADI
----------------------------------------------------
KİTABIN ÖZETİ :
1. STRES NEDİR ?
Talepler karşısında vücudun tepkisidir. Oluşan baskının derecesi bu baskıya karşı koyup koyamayacağınızı belirler. Stres gündelik hayatın bir parçasıdır. İyi yönetildiğinde çalışmanın daha verimli olmasını sağlayabilir. İyi yönetilemeyen stresin insanın sağlığına, iş ve sosyal yaşamına çeşitli zararları olabilir.
2. STRESİN ZARARLARI
Stresin zararlarını ölçülebilen ve ölçülemeyen diye ikiye ayırabiliriz. Bunlar :
a. Ölçülebilenler:
(1) Hastalık
(2) Erken emeklilik
(3) Görev başında ölüm
(4) İş kazaları / yaralanmalar
(5) İşe gelmemek
(6) Sağlık sigortası masrafları
b. Ölçülemeyenler :
(1) Az ve yetersiz verim
(2) Zaman yönetiminde eksiklik
(3) Etkisiz yönetim
(4) Karar almada hata
(5) Kaza olasılığında artış
(6) Kişiler arası ilişkilerde gerginlik
(7) Konsantrasyon bozukluğu
(8) Karar verme yeteneğinde azalma
(9) Azalan yaratıcılık
Stresi iyi yönetmenin yolu hayatımızdaki değişikliklerin etkilerini önceden kestirebilmekten geçer. Vücudunuzun söylediklerine kulak vermeli; örneğin baş ağrısı çektiğinizde, kendi kendinize ağrıya neden olan ve hayatınızda son zamanlarda oluşan değişiklerin neler olduğunu sorun.
3. YAŞAM BİÇİMİ VE STRES
Her olayın yarattığı stres kişiden kişiye değişir. Yaşama biçimi, stresin seviyesi üzerinde etkilidir. Buna katkıda bulunan etkenler ise, kendinize karşı tutumunuz, diğer insanlara davranışınız, yaptığınız işin türü, günlük yaşamınızda neler yaptığınız, spora, dinlenmeye ve iyi beslanmeye gerekli zamanı ayırıp ayırmadığınızdır. Tüm bu etkenler, karşılaşacağınız baskıları nasıl göğüsleyeceğinizi ve stres yaşayıp yaşamayacağınızı belirleyecektir.
Amerikalı kalp uzmanları Meyer Friedman ve Ray Rosenman, kalp rahatsızlığına yakalanıp yakalanmayacağınızı belirleyen etkenlerin başında yaşam tarzının geldiğini söyleyen ilk bilim adamlarıydı. Stres, kalp hastalıklarının önemli etkenlerinden birisidir. Bu iki doktorun değiştirdikleri A ve B tipi tutumlar davranış ve stres arasındaki ilişkiyi anlamak için sıkça kullanılan davranışlar oldu. A tipi davranışın başlıca özelliği aceleciliktir. Karşımıza genellikle saldırgan, rekabetçi ve hırslı birisi olarak çıkar.
B tipi ise hayata karşı çok daha rahat yaklaşır. Daha yavaş, sabırlı, rahat ve keyiflidir.
Yapılan incelemeler çok büyük şirketlerin en tepe noktalarındaki yöneticilerin büyük bir çoğunluğunun B tipi olduklarını ortaya koydu. Şirketin basamaklarını tırmanmak için A tipi olmak gerekir. Ama tepeye vardıktan sonra insanlara daha hoş görülü yaklaşabilir, olaylar karşısında daha rahat olabilirsiniz.
İnsanların büyük bir çoğunluğunun bir tip çekirdek kişiliği vardır. Belirli durumlarda doğal eğilimlerimizi kısa süreli dizginlesek de sonunda döneceğimiz yer bu çekirdek kişiliğimiz olacaktır.
4. STRES NEDENLERİNİ BELİRLEYİN
a. Yapılacak çok iş olması
b. Eve iş götürmek
c. Zaman kaybı
ç. Kesintiler
d. Zayıf iletişim
e. Dinlenecek zaman olmaması
f. Hiç spor yapmamak veya çok az yapmak
g. Kötü çalışma şartları
ğ. Boş zamanını değerlendirememek
h. Değişik hiç bir şey yapmama
Stres nedenlerine müdahale etmek ve değiştirmek için nedeni ortadan kaldırmak, hayatı yeniden düzenlemek ve stres nedenlerinden kaçınmak gerekir. Strese karşı çıkmak için beceri geliştirmeli, zamanı etkin kullanarak iletişime açık olmalıdır. Dengeli yaşam stresle baş etmek için önemlidir. Bunun için sağlıklı beslenmek, tütün, alkol ve kafeini azaltmak, düzenli spor yapmak, hobiler geliştirmek, daha iyi dinlenmek ve uyumayı öğrenmek gerekir. Kişi stresi denetlemek için beyne yönelmelidir. Olumlu imaj oluşturmalı, gerçekçi olmayan inançları değiştirmek ve “ ya hep, ya hiç” , “yapmalıyım, etmeliyim” tipi düşüncelerden uzaklaşmak gereklidir.
İş hayatında başarılı olmak için yaratıcı bir çevre oluşturmalı, becerileri geliştirmelidir. Rapor yazmak önemli bir stres nedeni olabilir. Etkilemek için değil fikirlerini belirtmek için yazmalıdır.
Toplantılara başkanlık ederken toplantının zamanında başlanmasına, amacın açıkça ortaya konmasına, toplantıya olumlu başlamaya, söylenenlere ve yarattığı tepkilere konsantre olmaya ve gündemdeki her maddeden sonra konuşulanları özetlemeye önem verilirse daha az stres yaşanacaktır.
5. ZAMAN YÖNETİMİ
Hayat, planlama ve stres yönetimiyle sıkı sıkıya ilişkilidir. Öncelik belirlerken hem acilliğe hem de öneme dikkat edilmeli, yapılacak işler listesi hazırlanmalıdır. Unutulmamalı ki; “ İnsanlar başarısızlığı planlamaz, planlamakta başarısız olurlar! “ ertelemekten kaçınmalıdır.
a. İletişim becerilerini geliştirmek önemlidir.
(1) İlk 10 saniye;
Odaya girerken tereddüt etmeyin.
Elinizi uzatıp adınızı söyleyerek kendinizi tanıtın.
Göz teması kurun.
Gülümseyin karşınızdakinin adını hatırlayıp kullanın.
Başınızın dik omzunuzun rahat olmasına dikkat edin.
Ellerinizi sürekli hareket ettirmeyin,cebinize sokmayın.
İlk konuşan olmaktan çekinmeyin,açık ve anlaşılır konuşun.
(2) İlk 4 dakika
İlgili olun.
Açık sorular sorun.
Güvenli bir vücut dili kullanın.
Dikkat ile dinleyin.
Bıraktığınız ilk izlenimin iyi olması için asla ikinci bir fırsatınız olmayacaktır. Her şeyi kendinize dert edinmeyin. Stresten uzak durun yaşamın keyfini çıkarın.