Yakıtları nasıl sınıflandırırız?
Isı elde etmek, araç ve makineleri çalıştırabilmek için yakılan maddelere yakıt denir. Evde kullandığımız odun, kömür, fueloil yakıt olarak kullanılmaktadır.
Yakıtların Kullanım Alanları
Taşıtlarda benzin, mazot, LPG yakıt olarak kullanılmaktadır.
Yakıtlar ısınma, ulaşım, elektrik üretimi, yemek pişirme, aydınlanma amacıyla kullanılır.
Yakıtlar üç gruba ayrılır.
1. Katı yakıtlar
Odun kömür katı yakıttır.
Odun:
Isı elde etmek amaçlı sobalarda kullanılır. Odunun ısı değeri fazla değildir. Odunlar ağaçlardan elde edildiği için ormanların yok olmasına sebep olmaktadır. Kurumuş ağaçlar kesilmeli, kesilen ağaçların yerine yenisi dikilmelidir.
Kömür:
Kömür yer altında madenlerden çıkarılır. Kömür bitki atıklarının toprak altında uzun süre kalarak sıkışması sonucu oluşur. Turba, linyit, taş kömürü, kok kömürü, antrasit kömür çeşitleridir.
Enerji verme sırası en çoktan en aza doğru Antrasit > Taş kömürü > Linyit > Turba şeklindedir.
Antrasit ülkemizde Kastamonu’da çıkmaktadır, bir çeşit taş kömürüdür. Taş kömürü Zonguldak’ta, linyit ise pek çok yerde çıkmaktadır. Turbanın yakıt değeri ise bulunmamaktadır. Linyit evlerde ve termik santrallerde yakıt olarak kullanılır.
Taş kömürü çok yüksek kalorili olduğu için evlerde yakıt olarak kullanılmaz. Demir-çelik fabrikalarında demiri eritmek amacı ile kullanılır.
Kok kömürü, taş kömüründen elde edilir. Taş kömürünün ısıtılması işleminden geçirilerek elde edilir.
2. Sıvı yakıtlar
Sıvı yakıtlar olarak petrolden elde edilen benzin mazot, kalorifer yakıtı gaz yağı kullanılır. Sıvı yakıtlar rafinerilerde ayrıştırılarak üretilir. Petrol canlı atıklarının yer altında zamanla fosilleşmesi sonucu oluşur. Dünya da enerji kaynaklarının %40’ı petrol ürünlerinden kaynaklanmaktadır.
Ülkemizde petrol çıkmaktadır, fakat yeterli miktarda çıkmadığı için yurt dışından ithal etmek zorunda kalmaktayız.
3. Gaz yakıtlar
Doğal gaz, LPG (Likit Petrol Gazı-Sıvılaştırılmış petrol gazı) ve hava gazı, gaz yakıt olarak kullanılmaktadır.
Doğal gaz:
Ülkemizde ev ve sanayide yakıt olarak kullanılır. Doğal gaz kömür gibi havayı kirletmez, doğa dostudur. Ayrıca doğal gazla çalışan otobüslerde vardır. Doğal gaz ülkemizde yeteri kadar çıkmadığı için komşu ülkelerden ithal edilmektedir.
LPG:
Petrolün rafinerilerde ayrıştırılması sırasında gaz olarak açığa çıkar. Daha sonra sıvılaştırılarak tüp içerisinde saklanır. Mutfakta yemek yapmak amacıyla ve otomobillerde yakıt olarak kullanılır.
Hava gazı:
Taş kömürünün ısıtılması ile elde edilir. Isınma ve aydınlanma amacıyla kullanılır.
Fosil Yakıtlar:
Bitki ve hayvan atıklarının zamanla toprak tabakaları altında kalarak sıkışması sonucu fosil yakıtlar oluşur. Fosil yakıtlar milyonlarca yılda oluşur.