SIFAT(ÖNAD)
İsimlerden önce gelerek onları niteleyen veya belirten sözcüklerdir. 2’ye ayrılırlar.
1 -Niteleme Sıfatları :
İsimlerden önce gelerek onun rengini, biçimini, durumunu ifade eden sıfatlara denir. İsme sorulan “nasıl” sorusuyla bulunur.
Ör: çizgili gömlek, yumuşak söz, sapsarı yapraklar
2- Belirtme Sıfatları:
Kendi içinde 4’e ayrılırlar.
İşaret Sıfatları:Bu, şu, o, buradaki, şuradaki, oradaki, öteki… sözcükleri isimden önce gelerek onu etkilerse işaret sıfatı olur.
Ör: şu ev, buradaki çocuk, o adam
Sayı sıfatları: İsimlerin sayısal özelliklerini anlatır.
Ör: yedi öğrenci (Asıl sayı sıfatı)
Yedinci öğrenci (Sıra sayı sıfatı)
Yedişer kişi (Üleştirme sayı sıfatı)
Yedide bir ihtimal (Kesir sayı sıfatı)
Belgisiz Sıfat:
Sayıca tam belli olmayan sıfatlardır. İsimden önce gelerek onu etkileyen “bazı, kimi, birçok, hiçbir, tüm,birkaç,çoğu, bütün…” sözcükleri belgisiz sıfat olarak kullanılır.
Ör: bazı evler, hiçbir resim, bütün çiçekler, her konu
NOT1:
Sıfatlarla, zarflar birbirine karıştırılmamalıdır. Eğer bir kelime ismi etkilerse sıfat, fiili etkilerse zarf olur.
Ör: İyi insan her zaman kendini belli eder. (İyi sözcüğü ismi etkilediği için sıfattır.)
Ör: Manisa’ya varınca hepimizi iyi karşıladı. (İyi sözcüğü fiili etkilediği için zarftır.)
Soru Sıfatı:
İsimlerden önce gelerek onları soru yoluyla belirten sıfatlardır. «Nasıl, ne, hangi,ne kadar, kaç, kaçıncı, kaçar, kaçta kaç…» gibi sözcükler bir ismi etkilerse soru sıfatı olur.
Ör: nasıl ev, kaç kişi, hangi kitap
Not:
«Bir» sözcüğü sayı anlamında kullanılırsa sayı sıfatı; «herhangi bir» anlamında kullanılırsa belgisiz sıfattır.
Ör: Burada bir gün kalacak (Sayı sıfatı)
Bir gün çok pişman olacaksın. (Belgisiz sıfat)
Sıfatlarda Pekiştirme
Sözcüğün ilk hecesi ve “m,p,s,r” harfleri ile yapılır.
Ör: pembe-pespembe, temiz-tertemiz, uzun-upuzun
Tekrar yolu ile de yapılır.
Ör: uzun uzun kavaklar, yeşil yeşil yapraklar
Sıfatlarda Küçültme
“-ce, -cık, -ımsı, -ımtırak” ekleri ile yapılır.
Ör: büyükçe ev, azıcık ödev, yeşilimsielbise , mavimtırak kalem
Sıfatlarda Derecelendirme
“pek, çok, daha, en” gibi sözcüklerle yapılır.
Ör: en çalışkan öğrenci
NOT2:
Bazı kelimeler hem zamir hem de sıfat olarak kullanılır. Eğer kelime bir ismin yerine kullanılırsa zamir, ismin önüne gelerek onu etkilerse sıfattır.
Ör: Şu adam, benim babamdır. ( Şu sözcüğü ismi etkilediği için sıfattır.)
Ör: Şu, en sevdiğim elbisedir. ( Şu sözcüğü ismin yerine kullanıldığı için zamirdir.)