Tek bir yüklemi ve bu yükleme bağlı en az bir yan cümleciği bulunan cümlelere birleşik cümle denir.
Yan cümlesi fiilimsilerle kurulan cümlelere girişik birleşik cümle denir. Fiilimsinin yer aldığı bölüm yan cümle, yüklemin bulunduğu bölüme de temel cümledir.
Bir cümlede kaç tane fiilimsi varsa o kadar yan cümle vardır.
Örnek
» Son gülen iyi güler.
yan c. (özne) temel c. (yüklem)
cümlesinde “son gülen” sıfat-fiille kurulmuş bir yan cümledir. Bu yan cümle temel cümlenin (yüklem) öznesi görevinde kullanılmıştır.
Örnek
» Gülmekten hiç hoşlanmaz.
yan c. (d.tüml.) temel c. (yüklem)
cümlesinde “gülmekten” isim-fiille kurulmuş bir yan cümledir. Bu yan cümle temel cümlenin dolaylı tümleci görevinde kullanılmıştır.
Örnek
» Benimle görüşmeden sakın bir şey yapmayın.
yan c. (zarf.t.) temel c. (yüklem)
cümlesinde “görüşmeden” zarf-fiille kurulmuş bir yan cümledir. Bu yan cümle temel cümlenin zarf tümleci görevinde kullanılmıştır.
Örnek
» Koşarak gelirken düşüp dizini incitmiş.
yan c. yan c. yan c. temel cümle
cümlesinin yüklemi “incitmiş” sözcüğüdür. Cümlede bulunan “koşarak”, “gelirken” ve “düşüp” sözcüklerinin her biri zarf-fiildir. Bu yüzden bu cümlede üç tane yan cümle bulunmaktadır.
0 Yanıt
2735 Gösterim