Konu: Fiil (Eylem) Cümlesi nedir?

[Uyanan Gençlik]

Yüklemi çekimli bir fiilden oluşan cümlelere fiil (eylem) cümlesi denir.

Örnek
» Altın eli bıçak kesmez.

cümlesinde “kesmek” fiildir. Yüklem fiil olduğu için bu cümle yüklemine göre fiil cümlesidir.

» Fiil cümlelerini “-mak, -mek” mastar ekini kullanarak belirleyebiliriz. Bildiğiniz gibi bu ek sadece fiille¬re gelmektedir. O hâlde bir sözcüğe “-mak, -mek” getirebiliyorsak, o sözcük fiildir.

Örnek
» Az ateş çok odunu yakar.

cümlesini ele alalım. Burada “yak-” yüklemdir. Yük­lemin isim mi, fiil mi olduğunu anlamak için sözcü­ğe “-mak, -mek”ten uygun olanı getiriyoruz: “yak­mak”. Anlamlı olduğuna göre demek ki fiilmiş, öy­leyse cümle de fiil cümlesidir.

UYARI:
Bir sözcüğün isim mi, fiil mi olduğunu anlamak için, o sözcüğün yapım eki almış son hâline bak­malıyız. Yoksa yanılabiliriz.

Örnek
» Ava giden avlanır.

cümlesinde yüklem “avlanır” sözüdür. Biz sözcüğün köküne (av) değil, yapım eki almış son hâline ba­kıyoruz: “avlan-“. Bu son hâline mastar ekini getire­bildiğimize göre, demek ki sözcük fiildir. Cümle de fiil cümlesidir.