Konu: Eğitimde ve Kariyerde Hedef Belirleme..

[Aşık-ı sadık]

Hedef Belirlemek, Gideceğiniz Yönü ve Yolu Bilmektir


Gideceği yönü ve yolu bilmeyen bir insan tıpkı şaşkın bir ördeğe benzer, hangi yönde gideceğini bilemez. 'Alis Harikalar Diyarında' isimli masalda insanların hedeflerine niçin ulaşamadıkları çok güzel anlatılıyor;
Alis yol kavşağına geldiğinde, orada bekleyen kediye sorar:

'Hangi yolu izlemem gerektiğini bana söyler misiniz?'

Kedi: 'Bu yollardan her biri değişik yerlere gider. Gitmek istediğiniz yere göre, izleyeceğiniz yol da değişir. Ancak gideceğiniz yeri söylerseniz, hangi yolu izlemeniz gerektiğini size söyleyebilirim.'

Alis: 'Gideceğim yer benim için hiç fark etmez. Herhangi bir yer olabilir...'

Kedi: 'O zaman bu yollardan istediğin herhangi birine yönelebilirsin, senin için hiç fark etmez' der.

[Aşık-ı sadık]

Amaç Belirlemenin Gücü


Hayatımı kendim planlamazsam bunu birileri ancak kendi menfaatleri doğrultusunda yapacaktır. Hayatta başarılı olmak için sahip olmanız gereken ilk şey nedir? Çalışkan olmak mı, bilgili olmak mı? Hayır, doğru cevap “Bir amaca sahip olmaktır”. Aradığını bilmeyen bulduğunu da anlayamaz denir. Gerçektende bu hayatta ne aradığınızı bilmezseniz bulduğunuzu nasıl anlayacaksınız? Hedefinizi on ikiden vurabilmek için önce bir hedefinizin olması gerekir.Bir Üniversitenin mezunları arasında yapılan bir araştırma; (Yale Üniversitesi)Buna göre mezunlarla yapılan görüşmede onlardan açık ve belirli amaçlara sahiplerse bunlara nasıl ulaşacaklarına ilişkin planlarını yazmaları istenmiştir. Mezunların sadece %3’ünün böyle yazılı amaçlara sahip olduğu görülmüştür.
Yirmi yıl sonra 1973’te araştırmacılar 1953’te görüşme yaptıkları kişilere tekrar gitmişler, diğer konular bir tarafa daha önce yazılı amaçlara sahip olan %3’lük kesimini finansal açıdan ; geri kalan %97’nin toplamından daha iyi durumda olduklarını görmüşlerdir. Bu sadece kişilerin finansal gelişmelerini göstermektedir. Araştırmacılar ölçümü zor olan; mutluluk, neşeli olma gibi subjektif durumlarda da %3′lü’ kesimin çok daha iyi olduklarını belirlemişlerdir. Bu durum, amaçlarını belirlemenin gücünü göstermektedir. - Geçenlerde televizyonlarda bir kişi cumhurbaşkanı Demirelinde bulunduğu birçok kişinin önünde iki parmağını kesti. İş bulabilmek için olağanüstü cesaret isteyen bu işi yapan kişi hedefine ulaşamadı, daha kötü bir sonuç aldı yani hapse girdi ve hayatını daha da zorlaştırdı. (iki parmağından oldu). Bu parmağımı kesmeliyim yerine “300-400 dolarlık bir iş bulmalıyım diye kendisini şartlandırsaydı ve bu kararlılıkla yola çıksaydı muhtemelen hedefine ulaşabilirdi. - Gelecekte şimdiki yüzünüzü hatırlamak için fotoğraf çektiriyorsunuz. Ya şimdiki hayallerinizin fotoğrafını çektirmeye ne dersiniz? Bunu yolu hayallerinizi yazmaktır. Hatta eliniz uyuşuncaya kadar kalemi kaldırmadan ve yoğun bir şekilde yazmak daha güzeldir. - Araba almaktaki asıl amaç ulaşım olsaydı pahalı arabaları kim alırdı ki. Bir anne “Onları seyredecek birileri olmasaydı kaç kişi Mercedes’e binerdi ki?” diye soruyordu. Sizde asıl amaçlarınızı açığa çıkarın. Cemil Meriç’e göre bir kapitalist üç şey ister; “servet, şehvet ve şöhret”. Aslında birçok istek bu üç beklentinin maskeli halidir.- Aynı anda hem ders çalışmanız gerekebilir (yapılması gereken) hem de sinemaya gitmek isteyebilirsiniz (yapılmak istenen). Başarı fedakarlık gerektirir. Yarınlar rahatlarına kıyanların, yapmak istediklerine sınırlar koyabilenlerin olmaktadır. V.Koç “O kadar çok çalıştım ki; çalışmaktan vakit bulamadım”. - İnsan “Başarı canın ne istiyor ise onu yapmaktır” diye inanırsa zevklerinin esiri olur. beşeri zevkler deniz suyuna benzetilir. İçtikçe susar susadıkça içersiniz. “Başarı insanın kendisini birşeylere adamasıdır” diye inanan kişi de yanlışlar yapar. Amacının gölgesinde, sıkıcı bir hayat yaşar. Başarılı olsa da muhtemelen sıradan bir insana özenir. Hayatını bir hazineyi aramaya adarken, elindeki hayat adlı hazineyi boşa harcar. Önemli olan nokta dengedir. Dengeyi bulmak için ölçülü olmalıyız. - Unutmayın ki eğer Kızılay’a genel müdür olmak istiyorsanız yardımsever, politikacı olmak istiyorsanız sabırlı, hukukçu olmak istiyorsanız adil ve dürüst, işadamı olmak istiyorsanız zeki ve gerçekçi, yazar olmak istiyorsanız duyarlı olmanız gerekiyor. - Eski Sovyet sporcuların, olimpiyatlardan tüm madalyaları toplamasının en önemli nedeni, batılı sporcuların “Kendileri için” sovyet sporcuların ise “Komünizm için” mücadele etmeleriydi.
- Tarık bin Ziyad Endülüs (İspanya) devletine çıkınca geldikleri gemileri geri dönüş ihtimalini ortadan kaldırmak için yakmasaydı, İspanya fethedilebilir miydi? Belki. Ancak başka olasılığın, seçeneğin olmaması, beyinde inanılmaz bir güç potansiyeli uyandırır.

[Aşık-ı sadık]

Hedefe Ulaşmada Amaç ve Öncelik Belirleme


Etrafınıza dikkatlice baktığınızda, başarılı kişilerin ne yapmak istediğini bilen, hedefini önceden belirleyen ve başaracağına inanan kişiler olduğunu görürsünüz.
Bir şeyi elde etme sürecinde ne istediğini belirlemek yani amaçları oluşturmak ilk adımdır. Amaçları önceden belirleme, kişide ulaşılması gereken bir nokta düşüncesini belirler. Kişi o amaca ulaşmak için çalışır. Kısaca amaç belirleme, çalışmak için itici bir güçtür; çünkü istenilen, varılması gereken bir nokta vardır. Bu noktaya ulaşmaksa ancak çalışmakla olacaktır. O zaman yapılacak iş vakit kaybetmeden çalışmaya başlamaktır. Şu anda biz de hayatımızın en önemli süreçlerinden birine adım atıyoruz. Hedefimize ulaşmamız bu süreci nasıl değerlendireceğimize bağlıdır.
İnsan bir şeyi gerçekten istemeye görsün, hiç bir şey aşılmayacak kadar yüksek değildir.

[Aşık-ı sadık]

Hedeflerinize Ulaşmanız Hayal Değil! Ama Nasıl ?


“Varacağı limanı bilmeyen yelkenci için, hiçbir rüzgar elverişli değildir.”
Herkesin gerçekleşmesini beklediği hayalleri vardır. Çocukken büyüdüğümüzde ne olacağımız sorulduğunda çoğumuz doktor, polis veya asker olmak istediğimizi söylemişizdir. Ama bugün baktığımızda, çoğumuz bambaşka mesleklerde ilerliyoruz. Peki çocukluk hayallerimizi bugünkü hedeflerimizden ayıran şey nedir?
Mesleki hedeflerinizin sizin istediğiniz yönde belirlenmesi, kariyer planlarınızı oluşturmanızda en kuvvetli yöntemdir. Hedeflerinizi belirlemek, ulaşmak istediğiniz kariyer hedefine doğru adım adım yaklaşmanızı kolaylaştıracaktır. Ayrıca hedef belirleme süreci, kariyerinizi hangi yönde geliştirmek isteğinizi seçmenize de yardımcı olacaktır. Ne istediğinizi bilerek, hedefinize ulaşmak için hangi noktalara odaklanmanız gerektiğini belirlemiş olursunuz.

Kariyeriniz için, kesin ve iyi tanımlanmış hedefler belirlemek mesleki başarılarınızı ölçmenizi kolaylaştıracaktır. Hedeflerinizi doğru ve istediğiniz yönde belirleyerek, kendinize olan güveninizi, becerilerinizi ve hedefleriniz için yeterliliğinizi belirlemiş, aynı zamanda da kendinizi sınamış olursunuz.

Hedef belirlemede öncelikli olarak yapmanız gereken şeyler:
-İyi tanımlanmış hedef önermeleri
-Hedefleri, yönetilebilir adımlara bölmek
-Motivasyon ve taahhüt
-Hatırlatıcılar ve belli bir rotada ilerlemek
-Sık sık gözden geçirmek ve yeniden değerlendirmek

Hedeflerin belirlenmesi farklı basamaklardan geçer. İlk olarak hayatınızda neler yapmak istediğinize ve kariyerinizde elde etmek isteğiniz büyük mesleki hedefe karar vermelisiniz. Verdiğiniz kararın güçlü olması çok önemlidir. Burada kendinize “Neden?” sorusunu sorun ve cevaplamayı deneyin. Neden sizin geleceğinizle ilgili hedefiniz bu? Çünkü bu soru tatminkar bir şekilde cevaplanmadığı zaman hedefe ulaşmak imkansızlaşır. Belirlediğiniz hedefe ulaşamazsanız, hedefiniz asla sizin için çok güçlü bir karar olmamış demektir.

Kariyer hedefi planlarınızı yaparken en önemli aşama hedeflerinizi doğru olarak belirlemektir. Hedeflerinizi ne kadar güçlü bir şekilde ifade ederseniz, onların elverişliliğini ve etkinliğini arttırmış olursunuz. Sağlam hedefler belirlemenin basit yöntemleri vardır:

İlk olarak hedefinizi, her zaman, pozitif cümlelerle ifade edin. İfadeleriniz içerisinde kendinizi ve hedefinizi aşağılayacak sözcüklere yer vermemeye dikkat edin. Örnek olarak “ Bu programı iyi öğren”, “Aptalca bir hata yapma” ifadesinden daha teşvik edicidir.

İkinci olarak hedeflerinizi belirlerken kesin ifadeler kullanmaya dikkat edin. Eğer hedeflerinizi kesin tarih, zaman ve aşamalara bölerseniz, ulaşmak istediğiniz noktayı kesin olarak görebilirsiniz.

Üçüncü olarak önceliklerinizi belirleyin. Hedefinize doğru giden uzun yolda, önceliklerinizi belirlemeniz tamamlanacak bir çok aşama altında bunalmanızı önler ve sizin için öncelikli olan aşamaların üzerine daha çok eğilmenizi sağlar. Hedeflerinizi yazılı olarak saklayın. Yazılı amaçlar karışıklığı önler ve hedeflerinizi daha da güçlendirir. Üzerinde çalıştığınız hedeflerinizi küçük ve kolay erişilebilir tutun. Eğer kendinize çok büyük hedefler çizerseniz, hedefleriniz size erişilemez görünürler. Hedefleri küçük ve erişilebilir tutmanız sizi başarıya daha çabuk ulaştıracaktır. Kendinize gerçekçi hedefler belirleyin.

Etrafınızdaki insanlar sizin için birçok kariyer hedefi belirleyebilir ama önemli olan sizin ne istediğinizdir. Kariyer hedefinize giden yolda, kendi istek ve becerilerinize göre elde edebileceğiniz, hayal ürünü olmayan hedefler seçin. Hedeflerinizi çok yüksek belirlemeniz gibi, çok düşük belirlemeniz de sizin için sakıncalı olabilir. Bu hataya genel olarak korkak ve tembel insanlar düşer. Siz bu hataya düşmeyin. Kendiniz için çok düşük olmayan ama her zaman ulaşabileceğiniz, gerçekçi hedefler belirleyin.

Unutmayın ki, bu zorlu süreç içerisinde, doğru belirlenmiş hedefler her zaman sizin hevesinizi ve heyecanınızı ayakta tutacaktır.
Kariyer hedefi planlarınızı belirledikten sonra, maksatlarınızı, asıl hedeflerinize ulaşmanız için başarmanız gereken daha küçük hedeflere bölerek, bu uzun ve zorlu yolda küçük molalar almalısınız. Hedefinizin ulaşılamayacak kadar büyük ya da çok sıradan hedefler olmamalı.

Ve son olarak, kariyer hedefi planınızı çıkardıktan sonra, yapmanız gereken bu amaçlar uğruna çalışmaya başlamaktır.

Kariyer hedefi planlarınızın ilk adımlarını oluşturduktan sonra, günlük olarak yapılacaklar listenizi gözden geçirin ve o günün şartlarına göre güncelleyin. Belli aralıklarla uzun süreli planlarınıza göz atın ve ne kadar yol aldığınıza bakın. Bu sizi, bundan sonra kat etmeniz gereken basamaklar için motive ederken, o zamana kadar başardığınız aşamalar için de gurur duymanızı ve kendinize olan güveninizin artmasını sağlayacaktır.

Hedeflerinizi doğru ve kesin olarak belirledikten ve bu yolda yine kendi belirlediğiniz plana göre çalışmaya başladıktan sonra yavaş yavaş sonuç alamaya başladığınızı göreceksiniz. Asıl ulaşmak istediğiniz kariyer hedefi yolunda alacağınız her küçük başarı sizin, kendinize olan güveninizi artıracak ve geleceğe yönelik daha istekli olmanızı sağlayacaktır.

Unutmayın ki, insanların her zaman amaçlara ihtiyaçları vardır. Plan yapmadan ve belli bir hedefe doğru yönelmeden, amaçsızca yol alarak hayatınıza istediğiniz şekli veremezsiniz.
Her zaman hayalini kurduğunuz kariyer için, rüyalarınızın peşine düşün ve tutkuyla takip edin. Göreceksiniz ki başarılı olacaksınız.

[Aşık-ı sadık]

Hedef Koyma Uygulaması


Hepimiz bir şeyleri isteriz. Hepimizin zihninde net ya da silik birtakım hedefler vardır. Bunların bir kısmı gerçekleşir, bir kısmı ise gerçekleşmeden kalır. Kişisel hedeflerimizin gerçekleşip gerçekleşmemesi o konuyla ilgili motivasyonumuzun ve çabamızın devamlılığına bağlıdır. Özellikle uzun vadeli hedeflerde motivasyonumuz kaybolursa hedefe doğru ilerlemeyi bırakırız. Eğer hedef aldığımız konunun içerisine başka insanlar da dahilse o zaman işin içerisindeki herkesin bu motivasyonu sürdürmesi ve bu hedefe inanmış olmaları gerekir.

Bilinçdışı zihin inanmadığı ya da ikna olmadığı herhangi bir hedefe doğru ilerlemez ve binbir bahaneyle bizi yolumuzdan çevirir. Aşağıdaki uygulamayı dikkatli ve özenli biçimde uygularsanız hem kendiniz için doğru hedefleri seçmeniz hem de onlara ulaşmanız kolaylıkla mümkün olabilir. Aşağıdaki adımları uygulayarak sayesinde hem hedeflerinizin sağlıklı olup olmadığını kontrol edebilir hem de bilinçdışı zihninizi hedefiniz doğrultusunda daha etkili bir biçimde ikna edebilirsiniz.

Hedef koymak için şu soruları kendinize sorun ve cevaplarınızı mutlaka bir kağıda yazın. Yazmak bilinçdışı zihninizin hedefi ciddiye almasını kolaylaştıracaktır.

1. Ne yapmak istiyorum?
Yapmak istediğiniz şeyi net ve pozitif ifadelerle tanımlayın. Hedefinizi tanımlarken cümleniz olumsuzluk ekleri içermemelidir. Örneğin “Şunu yapmayacağım, şu halde olmayacağım.” gibi bir ifade kullanmamalısınız..

2. Bu benim için ulaşılabilir bir hedef midir?
Hedefinizin mümkün sınırlar dahilinde olup olmadığını kontrol edin. Ancak bunu yaparken yine de kendinizi sınırlandırmayın. Bu konuda esnek ve cesur olun.

3. Sonuca ulaştığımı kanıtlayacak şey nedir? Hedefinizi duyusal terimlerle tanımlayın. Hedefe ulaştığınızda tam olarak ne görecek, ne duyacak, hissedeceksiniz? Bunları mümkün olduğunca net bir şekilde tanımlayıp zihninizde canlandırırsanız, hem hedefinizin sınırlarını iyice netleştirmiş hem de hedefle ilgili motivasyonunuzu güçlendirmiş olursunuz.

4. Bu sonuca ulaşmak kontrolümde mi?
Hedefinize ulaşırken atacağınız adımların ne kadarının kendi elinizde ve sizin kontrolünüzde olduğunu belirleyin. Eğer hedefinize dahil olacak başka insanlar varsa onları nasıl ikna edeceğinizi de belirlemeniz gerekir.

5. Hedefime ulaşmak için ihtiyacım olan tüm kaynaklara sahip miyim?
Bu hedefe ulaşmak için ihtiyaç duyacağınız her tür kaynağa sahip olup olmadığınızı kontrol edin. Şu an elinizdeki kaynakların neler olduğunu ve hedefinize varmak için neye ihtiyacınız olduğunu belirleyin.

6. Hedefin çerçevesini netleştirin. Bu hedefe nerede, ne zaman, nasıl, kiminle vs. ulaşacaksınız?

7. Bu sonuca ulaşmak için ödeyeceğim bedel ve ortaya çıkacak yan sonuçlar kabul edilebilir mi?
Sonucun harcayacağınız zaman ve çabaya değeceğinden ve çevreye zarar vermeyeceğinden emin olun.

8. Hedefe vardığınızı zihninizde mümkün olduğunca net bir şekilde canlandırın ve sonra oradan geriye doğru bakarak adımları planlayın. Hedefiniz eğer kompleks, kapsamlı ve uzun vadeliyse, bu durumda ara hedefleri ve onları ne zaman gerçekleştireceğinizi de belirlemeniz gerekir.
Örn. “6 ay sonra şu noktada olabilmem için 5 ay sonra nerede olmam lazım. 5 ay sonra şu aşamada olabilmem için 4 ay sonra nerede olmalıyım? vs.” gibi.