Alm. Nachtigal (f), Fr. Rossignol (m), İng. Nightingale.
Ötüşü dillere destan olan, yapraklarını döken ağaç ve parklarda yaşayan bir kuş.
Avlarını genellikle yerde ararlar. Küçük böcekler, larvalar, solucan vb. gibi canlı yemleri; sonbaharda da küçük yabani meyveleri tüketirler.
Birçok diğer ötücü kuş gibi bülbül de, bitki ve fidanlara zarar veren böcekleri yiyerek bu bitkilerin gelişmelerine katkıda bulunur. Bilinen tek doğal düşmanı alaca baykuştur (Strix aluco).
Familyası: Karatavukgiller (Turdidae).
Yaşadığı yerler: Eski ve yeni dünyâ kıtalarında, Akdeniz ülkelerinin orman ve bahçelerinde bol rastlanır.
Özellikleri: Ortalama 16 cm boyunda, serçe iriliğinde ötücü ve göçücü bir kuş. Böcek, tırtıl ve yumuşak tâneli meyvelerle beslenir. Çeşitleri: Bülbül, ardıç, nar (kızılgerdan), Amerika nar, mâvi gerdan, çalı, Arap, İran bülbülleri en meşhurlarıdır.
Kışı geçirmek için Eylülde Orta Afrika’ya göç eder. Baharın gelişiyle nisan ayında yurdumuza döner. Gündüz gizlenir, gece göç eder. Bülbül ortalama 16 cm boyunda, sırtı kahverengimsi, karnı boz renkli, kuyruğu kestâne rengindedir. Böcek, tırtıl ve üzümsü tânelerle beslenir. Bülbül genellikle gece öter. Bâzan gündüz de öttükleri olur. Dişilerden daha iyi öten erkek bülbülün sesinde 24 çeşit nâme bulunduğu tesbit edilmiştir. İlkbahar mevsiminin eşsiz ötücüsü, şakımaya hazırlanırken, önce sesini tecrübe ediyor ve dinliyenin dikkatini çekmek istiyormuş gibi ufak bir giriş yapar. Sonra coşkunluğa gelerek boğazındaki kuvvet ve kudret nâmelerine büsbütün ferahlık vererek şakımaya başlar. Bülbülün feryâdı âşıkların feryâdı kadar tesirli olduğundan, ötüşü insanı şevke getirir. İnlemeleri kulağa aslâ bıkkınlık vermez. İnsan dinledikçe dinleyeceği gelir. Her ötüşüne başka bir üslûb ve edâ verir. Dinleyenin gönlünde sevgiye hâs duygular ortaya çıkar. Bülbül öterken kanatlarını çırpar.
Toprağa yakın çalılık yerlerde iyi gizlenmiş yuvasına 5-6 tâne mâvi benekli yumurta bırakır. 13-14 gün kuluçkaya yatar. Bu sürede erkek dişisini ötüşleriyle eğlendirir. Erkek bülbül, dişisine yardım için öğle vakitleri birkaç saat kulaçkaya yatar. Yavrular 12-14 gün içinde gelişerek yuvayı terk eder. Genç bülbülleri kafeste beslemek mümkündür. Kafes bülbülü, karınca, krizalit, un böcekleri ve piyasada bulunan bülbül yemleriyle beslenebilir.
Bülbüller 1 ila 5 yaşına kadar yaşarlar (ortalama 3,80).
ÖtüşüTemas kurarken, sert ve kısa "tik" sesi çıkarırlar. Tan ve günbatımında, endişeli, zemberekli saati kurma sesine benzeyen "tik-ik-ik-ik..." biçimde ötüşleri vardır. Teyakkuz hâlinde, çok keskin ve tiz, yerini belirlemesi güç bir "tsiiip" sesi çıkarırlar. Gece göçü esnasında cılız ve boğuk bir "tsi" sesiyle haberleşirler. Şakımaları tiz, uzayıp titreşen seslerle başlayarak peslere inerken ivme kazanır. Hiçbir hece bir diğerine benzemez.
Bülbülün İslâm milletlerinin edebiyatlarında önemli bir yeri vardır. Bülbül Eski Türk Edebiyatında âşığı temsil etmiştir. Sevgilisi ise güldür. Bu aşkın gül solunca sona erdiği söylendiğinden, mecâzî aşkın sembolü olmuştur. İlâhî aşkın sembolü ise pervane ve mum olmuştur. Ayrıca gül ve bülbül üzerine eserler de yazılmıştır. Fazlî’nin (ölm. 1564) ve Bahaî’nin Gül ü Bülbül adlı eserleri bunlardan birkaçıdır.
0 Yanıt
2391 Gösterim