Alm. Platterbse (f), Fr. Vesce (f), İng. Vetch.
Kökü dik ve esmer renkte, sapları köşeli ve 25-30 cm boyunda, çalı manzarasında, yaprağı 8-10 çift yaprakçıktan müteşekkil ve nihâyetleri sülüklü, çiçeği sarımtrak beyaz renkte, dâneleri çok küçük, köşeli, kırmızımtrak esmer renkte, baklagiller familyasına bağlı yıllık bitki.
Familyası: Baklagiller (Leguminnosae).
Türkiye’de yetiştiği yerler: Anadolu ve Trakya.
160 kadar türü Kuzey Yarım Kürenin mûtedil bölgeleri ile Güney Tropik bölgelerde yetişen ve yetiştirilen yıllık veya çok yıllık yem ve süs bitkileridir.
Burçak hemen hemen memleketimizin her yerinde yetiştirilmektedir. En çok Orta Anadolu ve Ege bölgesinde üretilir. Burçağa, Doğu Anadolu’da "küşne" derler. Üretim miktarı senede 85.000 ton kadardır.
Burçak dânelerinin büyüklük ve küçüklüğüne, dânelerin renklerine ve dâne üzerindeki lekelere göre çeşitlere ayrılır. Memleketimizde ise yetiştikleri yere göre ad alırlar. Burçak için toprağın bir defâ işlenmesi yeterlidir. Erken ekmek lâzımdır. Bu sûretle verim daha fazla olur. Ekimi memleketimizde serpme olarak yapılır. Dönüme (Takriben 1000 m2) 8-10 kilo tohum sarf edilir. Tohum ekildikten sonra tırmıkla toprağa gömülür. Tohumları küçük olduğundan pek derine gömmemelidir.
Burçak sık biter. Boylanmadığı için çapalanmaz. Yabâni otlar görülürse, elle toplanır. Bitkilerin sarardığı ve baklaların kuruduğu zamanda hasada geçilir. Akburçak (Lathyrus satıvus), sarıburçak (Lathyrus aphaca) türlerinin tohumları zehirlidir. Tohumlarının bileşiminde nişasta, yağ ve proteinden başka toksik (zehirli) maddeler vardır ki, insan ve hayvanlar için zehirlidir. Uzun süre una karışmış ekmeğini yiyen insanlarda ve tohumunu yiyen hayvanlarda, vücudun belden aşağı kısımlarında, bacaklarda ağrılar, yanmalar ve nihâyet felç ile sonuçlanan zehirlenmeler olur ki, buna "latirismus" hastalığı adı verilir. Bu hastalık Akdeniz çevresi memleketlerinde, Hindistan ile ülkemizin Güney Anadolu bölgesinde görülür.
Kullanıldığı yerler: Türkiye'de Ege Bölgesi ve Orta Anadolu'da yeşil yaprakları koyunların beslenmesinde, daneleri ise damızlık boğalar için yem olmak üzere yetiştirilir.
Burçak yeşil olarak koyunlara yedirilir. Dâneleri sığırlara verilir. Kuvvetli bir hayvan yemidir.
0 Yanıt
3852 Gösterim