Alm. Bronchoskopie, Fr. Broncoscopie, İng. Bronchoscopy.
Akciğer hastalıklarının teşhis ve tedâvisinde bronkoskop denilen bir âlet vâsıtasıyla nefes borusunun ve akciğerdeki havayollarını meydana getiren bronşiyal sistemin gözle incelenmesi işlemi.
Bronkoskopi, bükülmez bir tüp aracılığıyla doğrudan doğruya soluk borusunu ve büyük bronşları muayene etmeye yarayan tekniğin adıdır. Yeteri kadar parça alınmasına ve gerektiğinde yabancı cisimlerin çıkarılmasına yarar. (Günümüzde yaygın olarak bükülebilir tüpler ya da fibroskoplar kullanılmaktadır, bunların kullanımı kolay olup, yapılan işleme fibroskopi de denmektedir).
Bronkoskopi ilk olarak 20. yüzyıl başlarında Jackson’un çalışmalarıyla başlamıştır. Bu amaçla halen iki tip bronkoskop kullanılmaktadır. Biri öteden beri kullanılagelen rijit bronkoskop, diğeri 1970’lerden bu yana kullanılmakta olan fleksibl fiberoptik bronkoskoptur.
1897 yılında Gustav Killian tarafından bulunan yöntem, 1970'li yıllarda bükülebilir hale getirilerek doktorlar tarafından uygulanmaya başlanmıştır.
Rijit bronkoskop yaklaşık olarak 40 cm uzunluğunda, bir santimetreden küçük çapta bükülmeyen madenî bir borudan ibarettir. Başlangıç kısmında oksijen için bir giriş adaptörü mevcuttur. Aydınlatma dışardan gelen güçlü, ayarlanabilir bir kaynak vâsıtasıyla yapılır. Bu kaynaktan gelen "soğuk ışık" borunun çeperine yerleştirilmiş kuartz çubuğu parlatarak aydınlatmayı sağlar.
Fleksibl (bükülebilen) fiberoptik bronkoskop 1970’te Ikeda tarafından geliştirilmiş olup birçok yerde rijit bronkoskopun yerine kullanılır olmuştur. Fiberoptik bronkoskopi, akciğer hastalıklarının araştırılmasında son 25 yılın en faydalı gelişmedir. Bu sâyede solunum yollarının lokal (yerel) anestezi altında daha kolay bir metodla incelenmesi mümkün olmuştur. Hem rijid hem de fiberoptik bronkoskopinin solunum yollarının incelenmesinde ayrı ayrı yerleri vardır. Fiberoptik bronkoskop bükülebildiğinden hastaya uygulanması daha kolaydır.
Fiberoptik cihazlarda ışığı nakleden demetler ve ayrıca görmeyi sağlayan cam lifi demetleri mevcuttur. Her demet 10 mm çapında binlerce ince cam lifini ihtiva eder. Bir lifin ucundan giren ışık tekrarlıyan dahili yansımalarla uzunluğu boyunca nakledilir. Lifte keskin bükülmeler olsa bile dahili ışık kırılmaları devam eder. Görme demeti cihazın en karışık ve pahalı kısmını meydana getirir.
Bronkoskopi birçok tam teşekküllü hastanede göğüs hastalıkları ve göğüs cerrahî uzmanları tarafından yapılmaktadır. Bronkoskopla larenksten (gırtlak) itibaren, trakea (nefes borusu), akciğerin ana bronşları, lob bronşlarından segment bronş ağızlarına kadar uzanan kısımların incelenmesi sağlanır. Fiberoptik bronkoskopla incelenen saha daha genişlemiştir. Bronkoskopide gözle inceleme yanında hastalıklı bölgelerden veya şüpheli yerlerden biyopsi yapmak, bronş salgısı almak mümkündür. Alınan maddeler çeşitli laboratuvar yöntemleri ile incelenerek teşhis konur.
Bronkoskopi genel veya yerel anestezi altında yapılır. Bronkoskopi yapılmaması gereken durumlara dikkat etmek şartıyla zararsız bir metoddur.
Bronkoskopinin yapılması gereken durumlar çok olmakla birlikte yaygın olarak akciğer kanserinin teşhisinde kullanılmaktadır.
Bronkoskop, esneyebilir özellikte olup, bu cihazlarda hastanın bronş ağacına giren kısım oldukça incedir ve bu sayede hastada fazla bir rahatsızlık hissi uyandırmaz, ayrıca lokal anestezi uygulanır. İşlem 5 - 10 dakika sürmektedir.
Bronkoskopi yapılması gereken durumlar: 1. Sebebi belirlenemeyen müzmin öksürükler, kan tükürme, yerel hışıltılı solunum gibi belirtiler görüldüğünde bronkoskopi zamanında yapılmalıdır. Bunlar tümoral bir hâdisenin erken belirtisi olabilirler.
2. Akciğer kanseri şüphesi olan bütün durumlarda.
3. Tedâviye cevap vermeyen zatürre veya aynı alanda tekrarlayan zatürreler.
4. Özellikle yaşlılarda akciğer apsesi meydana gelmişse.
5. Akciğere yabancı cisim kaçması şüphesi varsa.
Bunlar dışında tedâvi ve cerrahî müdâhalenin gerekip gerekmediğini tâyin etmek amacıyla da bronkoskopi uygulanır.
Dolaşım ve böbrek yetmezliği olan, genel durumu bozuk olan, akciğer hastalığının ilerlemiş olduğu vakalarda bronkoskopi uygulanmamalıdır.
UygulamaTanı amaçlı Bronkoskopi Çeşitli nedenlerle çekilmiş akciğer grafisi ya da bilgisayarlı tomografide akciğer tümörünü düşündürür lezyon varlığında,
Akciğer grafisinde herhangi bir lezyon saptanıp diğer yöntemlerle tanı konulamamış olgularda,
İki haftayı aşan ve KBB uzmanı tarafından doğrudan ses tellerinin bir hastalığı saptanamamış ses kısıklığı durumunda,
Akciğer grafisi, tomografi, alerji testleri, solunum fonksiyon testleri ile incelenmiş ancak bir sonuca ulaşılamamış uzun süredir devam eden kronik öksürük varlığında,
Öksürükle birlikte kanlı balgam ya da kan tükürme durumunda,
Nefes darlığı şikayetiyle yapılan başvurularda, incelemelerde nefes darlığını açıklayacak bir tanıya ulaşılamamış olgularda,
Soluma sırasında özellikle belirli bir akciğer alanında hışıltılı solunum duyulan ve bunu açıklayacak başka bir neden saptanamayan olgularda,
Nefes borusuna yabancı bir cisim kaçıran hastalarda,
Göğüs travmaları ve yaralanmalarında tanı amaçlı bronkoskopi uygulanır.
Tedavi amaçlı bronkoskopi Bronşlarda aşırı sekresyon (ifrazat) birikimi varlığında bunları temizlemek amacıyla,
Solunum hava yollarındaki yabancı cisimleri çıkarmak amacıyla,
Trake ve ana bronşlardan kaynaklanan ve hastada aşırı nefes darlığı ile, boğulma duygusuna yol açan iyi ya da kötü huylu tümörlerin girişimsel bronkoskopi uygulamaları (lazer, argon plazma koter, elektrokoter, cryocoter ile) tümörün çıkarılması amacıyla,
Yine trake ve ana bronşların çeşitli nedenlerle oluşmuş darlıklarının tedavisi için stent uygulaması amacıyla,
tedavi amaçlı bronkoskopi yapılmalıdır.
Bronkoskopi öncesi İşleme en az 6 saat açlık sonrası gelinmelidir ancak, hastanın epilepsi, yüksek tansiyon, kalp hastalığı, gibi önemli rahatsızlıklar için düzenli olarak kullandığı ilaçları varsa, bunları normal saatinde az miktarda su ile yutmalıdır.
Şeker hastalığı için gerekli ilaç işlem sabahı alınmaz.
Kanı sulandırıcı ilaçlar (aspirin, coumadin, plavix heparin vb.) düzenli olarak kullanılıyorsa doktora önceden bilgi verilmelidir.
Alerji öyküsü ya da yukarıda bahsedilenler dışında önemli bir hastalık ve ilaç kullanımı varsa yine doktora bilgi verilmelidir.
İşlem günü rahat giysiler giymeli, hasta yanında dğerli eşyalar getirmemeli, varsa protez diş, kontak lens takmamalıdır.
Hasta işlem için bir yakınıyla birlikte gelmelidir.
Komplikasyonları Pnomotoraks (akciğer zarları arasında hava toplanması)
bronşlarda kanama
ateş
kan oksijeninde düşme
anesteziye bağlı alerji
kalpte aritmi
kardiyak infarktüs
ender olarak bronş yırtılması
İşlem sonrasıBronkoskopi bittikten sonra kanama, ateş, boğaz ağrısı, ses kısıklığı olabilir. Hasta iki saat süreyle bir şey yiyip içmemelidir.
0 Yanıt
4206 Gösterim