Osmanlılar zamanında yetişen alim ve evliyanın büyüklerinden.
İsmi, Abdullah Abdi bin Muhammed'dir. Bosnavi, Rumi ve Gaibi diye de tanınır. Ayrıca Şarih-ul-Füsus ve Şarih-ül-Mesnevi diye de tanınır. 1593 (H. 992) senesinde Bosna'da doğdu. 1644 (H. 1054)'de Konya'da vefat etti.
İlk tahsiline doğum yeri olan Bosna'da başlayan Abdullah Efendi, İstanbul'a gelerek medrese tahsilini tamamladı. Sonra, Bursa'ya gitti. Bursalı Hasan Kabaduz Efendinin sohbetlerinde bulunup tasavvufta ilerledi. Hasan Kabaduz Efendi, Hacı Bayram-ı Veli'nin halifelerinden Bıçakçı Ömer Dedenin halifesiydi. Bursa'dan ayrılarak Mısır'a oradan da hacca giden Bosnalı Abdullah Efendi hac vazifesini yapıp, Peygamber efendimizin kabrini ziyaret etti. Dönüşünde Şam'da bulunan Muhyiddin-i Arabi hazretlerinin kabri yanında inzivaya çekildi. İbadetle meşgul oldu.
Mısır ve Hicaz'a yaptığı seyahatlerinde ve Şam'da kalışı sırasında kendisiyle görüşen kimseler onun sohbetlerinde bulunup istifade ettiler. Arap aleminin meşhur alimlerinden Garsüddin Halili, Muhammed Miraz Süruci, Muhammed Mekkiy-ül-Medeni, Seyyid Muhammed bin Ebi Bekr Ukud gibi alimler onun talebesi olmakla şereflendiler. Daha sonra Konya'ya gelip Mevlana Celaleddin-i Rumi, Sadreddin-i Konevi gibi evliyanın kabrini ziyaret edip, ruhaniyetlerinden istifade etti. Konya'da yerleşip ilim öğretmek ve talebe yetiştirmekle meşgul oldu. İnsanlara İslam dininin emir ve yasaklarını anlatıp, dünya ve ahirette kurtuluşları için çalıştı.
1644 (H. 1054) senesinde Konya'da vefat edip çok sevdiği Sadreddin-i Konevi'nin türbesi civarında defnedildi. Sonradan yapılan kabir taşına vasiyeti üzerine; “Haza kabru garibillahi fi ardıhi ve semaihi Abdullah el-Bosnevi er-Rumi el- Bayrami (Bu Allahü tealanın gökte ve yerde garibi olan Abdullah el-Bosnevi el-Rumi'nin kabridir.)" ibaresi yazıldı.
Eserleri:
Osmanlı Müellifleri adlı eserde Abdullah-ı Bosnavi'nin altmış eserinden bahsedilmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır:
1) Füsus-ül-Hikem Şerhi: Muhyiddin-i Arabi hazretlerinin meşhur eserine yaptığı şerhidir. Mısır'da ve İstanbul'da birer defa basılmıştır. 2) Mevakib-ül-Fukara, 3) Hakikat-ül-Yakin, 4) Risale-i Hazerat-il-Gayb, 5) Metali-un-Nur-is-Seni an Taharet-in Nebiyy-il-Arabi, 6) Risale fi Tafdil-il-Beşer alel-Melek, 7) Mekasıd-ı Envar-ı Ayniyye ve Mesaid-i Ervah-ı Tayyibe-i Gaybiyye, 8) Muhadarat-ül-Evail.
Bunlardan başka çeşitli ayet-i kerime ve surelerin tefsirleri, çeşitli konularda manzum ve nesir olarak yazılmış, Türkçe ve Arabça eserleri vardır.
0 Yanıt
1982 Gösterim