Konu: Biber (Capsicum Annuum) - Ansiklopedik Bilgi

[D®agon]

Alm. Pfeffer, Fr. Capsicum Cihillie, İng. Paprika Redpepper.
Bir metreye kadar boylanan, muhtelif şekil ve renkte meyveleri bulunan, tohumu sarı renkte, basık ve kısmen böbrek şeklinde, mutedil iklimlerde ve tropik memleketlerde birkaç senelik ağaçcık halinde, patlıcangiller familyasına bağlı bir sebze çeşidi.


Familyası: Patlıcangiller (Solanaceae).
Türkiye’de yetiştiği yerler: Erzurum-Kars gibi soğuk ve yüksek yaylalar haricinde, hemen hemen her tarafta yetiştirilmektedir.

Tarihçe
Kafasına sepet geçirmiş köpek figürü Aztek tapınaklarının bir çoğunda rastlanan ve kabul görmüş genel bir kanıya göre bir yarı tanrıyı temsil eden bir figürdür. Eski Aztek dilinde "beiberaxql" olarak geçmektedir ve aslen "yüzünü gizleyen tanrı" anlamındadır. Aztek hiyerogliflerinin yeni yeni çözülmeye başlandığı yıllarda yanlışlıkla "biber" olarak okunmuş ve günümuze de bu adla kalmıştır. Efsaneye göre, tanrı Quetzalcouatl ile kraliçe Axayacati'nin birleşmesinden doğmuştur. Görevi, o meşhur insan kurban etme törenlerinde, kurbanın ruhunu ölüler ülkesi Tenochtitlan'a götürmek ve orada, onu olümden sonra bekleyen yazgıyı açıklamaktı. Fransız arkeolog ve Aztek tarihçisi Matilde Lacroix, "Dieux et deesses a l'epoque des Azteques" adlı kitabında bu konuya değinmiş, ve biberin başındaki sepetin simgesel işlevini açıklamıştır. Buna göre, tanrılara adak sunma törenlerinde genellikle kullanılan bir eşya olarak sepet bolluk ve bereketi simgelemekte, böylelikle de yolculuk sırasinda kurbanın ruhunun rahat etmesini sağlamaktadir. Bir başka iddiaya gore ise, ölüler ülkesinin kapısı Teotihuacan'da biber başındaki sepeti çıkaracak ve ruh kendi yazgısıyla yüzleşecektir.

Çeşitleri:
Kahramanmaraş, Gaziantep gibi güneydoğu illerimizde, tarla ziraati şeklinde, bol miktarda üretilmektedir. Akdeniz, Ege ve Marmara bölgesi ovaları, ziraat yapılmaya elverişli olup, ihtiyacı karşılayacak kadar yetiştirilir. Türkiye’de, uzun-ince, uzun-sarı, yeşil dolmalık, sarı dolmalık ve domates biberi gibi çeşitleri tanınmış olup, en fazla bu çeşitleri üretilmektedir. Domates biberinin şekli domatese benzediği için bu isim verilmiştir. Domates biberinin kabuk rengi, parlak kırmızı, eti kalın ve boldur. Lezzeti tatlıdır.

Dolma biber (Capsicum annuum):
Varyetesinden dolma yapılan biber çeşitlerine verilen ad.


Cin biber (Tabasco peppers):
Cin biber ya da cin biberi veya süs biberi, genellikle turşu ya da ezme yapılan çokyıllık Capsicum frutescens türünden güçlü çalımsı gövdeli, yeşil, sarı ya da kırmızı rekte, sivri ya da tombul ufak acı biber çeşitlerine (kültivarlarına) verilen ad. Yediveren çeşitleri hem bahçede hem de saksıda yetiştirilir. Taze ya da turşu olarak döner, tantuni gibi kebaplarda ve Arnavut ciğeri yanında garnitür olarak tüketilir.


Acı biber (Large Cayenne):
Acı biber farklı türlerden, tadı acı olan biber çeşitlerine verilen ad. Uzun olanları sivri, ufak olanları cin biber olarak adlandırılır. Amerika kökenlidir. Bütün dünyada yiyecek ve ilaç malzemesi olarak kullanılmaktadır. Kırmızı biber, Amerika'da MÖ 7500'lü yıllardan beri insan beslenmesinin bir parçasıdır. Amerika'ya Avrupalıların gelmesiyle birlikte, önce İspanya ve Portekiz'de, daha sonra tüm Avrupa ve dünyada yayılmıştır.


Kullanıldığı yerler:
Trakya’da bilhassa Edirne’de çok yetiştirilmektedir. Bundan gayet lezzetli ve güzel kırmızı bir renkte salça imal edilir.

Maraş Gaziantep gibi güneydoğu illerimizde, muhtelif uzun dolmalık biber çeşitleri üretilmekte ve bunlar daha ziyade kırmızı toz biber istihsalinde kullanılmaktadır.

Yetiştirilmesi:
Biber, güneşi, sıcağı ve rutubeti sever. Besin maddelerince zengin, kumlu-killi topraklarda iyi yetişir. Bol miktarda çiftlik gübresine ihtiyacı vardır. Biberden yüksek kaliteli ve bereketli mahsül almak istendiğinde, çiftlik gübresine ilave olarak dönüm başına 30 kg amonyum sülfat, 39 kg süper fosfat ve 25 kg potasyum sülfat gibi kimyevi gübreler de kullanılır. Bu kimyevi gübrelerin 2/3’ü fideler yerlerine dikilmeden evvel, 1/3’ü fideler yerlerine dikildikten sonra, çapalama esnasında verilip, toprağa karıştırılmalı ve arkasından sulanmalıdır.

Ocak-mart aylarında, biber tohumları sıcak yastıklara ekilir. Tohum ekildikten sonra üzerine bir santimetre kadar ince elenmiş çürüntü atılır, bastırılır ve sulanır. Tohumlar 8-10 gün içerisinde çimlenir. Fideler 5-6 yapraklı olunca ve dışarıda da don tehlikesi kalkınca, hazırlanmış olan yerlerine götürülüp dikilir. Dikim zamanı, mahalli iklim şartlarına göre mart-mayıs ayları içerisindedir. Fidelerin dikimi, saç ayağı şeklinde 30-50 cm aralıklarla yapılır. Başlangıçta iki defa çapalama yapılır. Yaz aylarında sık sık sulanır ve yabancı otları alınır. Biber meyveleri olgunlaştıkça, toplanır. Tohumluk bırakılacaklar ise ilk mahsülden ayrılır ve iyice kızardıktan sonra koparılır. Bir dönümden, takriben 1000-3000 kg kadar biber alınır.

Faydası:
Yeşil biber C Vitamini yönünden oldukça zengindir. İçeriğinde bulunan kapsaisin (capsaicin) maddesinin oranına göre meydana gelen acılık iştahı arttırıcı vasfı ile birlikte sindirim sistemine bir çeşit dezenfekte edici madde olarak etki eder. Kırmızı biber, yüksek oranda A vitamini içerir. Ayrıca B6, E vitamini, C vitamini, riboflavin, potasyum and manganez içerir.. Kan dolaşımını hızlandırıcı etki yapar.