Alm. Benzoesäure, Fr. Acide benzoique, İng. Benzoic Acid.
Aromatik organik asitler sınıfının ilk üyesi.
Formülü C6H5COOH olup, beyaz bir katıdır. Erime noktası 122°C, kaynama noktası 249°C’dir. 100°C’de sublime olabilir. Soğuk suda az, sıcak suda ise rahat çözünür. Eter ve alkolde çözünür. Asetik asitten daha iyi iyonlaşır.
Benzoik asit, benzoin zamkından imbikleme (destilasyon) ile elde edildi (1560). Benzoin zamkında ağırlık olarak % 10 ila 20 kadar benzoik asit bulunur. 1832 yılına kadar bileşimi bilinmiyordu.
Elde edilişi: Ticari olarak benzotriklorür’ün su ile reaksiyonundan:
C6H5CCl3+2H2O ® C6H5COOH + 3 HCl
ve toluen’in oksitlenmesinden elde edilir:
C6H5CH3 + 3/2O2 ® C6H5COOH + H2O
(Katalizör olarak kobalt naftanat kullanılır.) Benzo nitrilin asidik ve bazik ortamda su ile reaksiyonundan (hidrolizinden) elde edilir:
C6H5CN + 2H2O ® C6H5COOH+NH3
Kullanılışı:
Benzoik asit en çok sodyum benzoat ve sentetik plastiklerin elde edilmesinde, pamuklu boyamada ve tütünleri ilaçlamada kullanılır. Analitik kimyada standart referans olarak da kullanılır.
Asidik yiyeceklerde gelişen bakterileri öldürdüğü için konservecilikte geniş çapta kullanılır. Benzoik asit suda çok az çözündüğünden, iyi çözünen sodyum benzoat tuzu halinde kullanılır. Benzoik asit ve tuzları çoğunlukla tatsız ve nisbeten zehirsizdir. Mideye indikten sonra vücutta bulunan amino asit (H2N- CH2-COOH) ile birleşerek hippurik asit (C6H5-CO-NH-CH2COOH) haline geçer ve idrarla dışarı atılır. Omurgalı hayvanların pek çoğunda zehirin temizlenmesi böyledir. Benzoik asit, yüksek dozda bile deri için mahsurlu değildir. Whitefield merhemi şeklinde mantar hastalıklarında kullanılır. Bu merhem, aspirinin temel maddesi olan salisilik asit de ihtiva eder.
0 Yanıt
2136 Gösterim