Konu: Batı Samoa - Ansiklopedik Bilgi

[D®agon]

Okyanusya, Güney Pasifik Okyanusunda adalar grubu.





    Resmi tam adı: Samoa Bağımsız Devleti
    Kısa şekli: Samoa
    Eski adı: Batı Samoa
    Yönetim biçimi: Anayasal Monarşi
    Başkent: Apia
    İdari bölümler: 11 bölge; A'ana, Aiga-i-le-Tai, Atua, Fa'asaleleaga, Gaga'emauga, Gagaifomauga, Palauli, Satupa'itea, Tuamasaga, Va'a-o-Fonoti, Vaisigano
    Bağımsızlık günü: 1 Ocak 1962
    Milli bayram: Bağımsızlık günü, 1 Haziran (1962)
    Anayasa: 1 Ocak 1962
    Para birimi: Tala (WST)
    Internet TLD: .ws
    Telefon kodu: 685

Bağımsız Samoa Devleti veya kısaca Samoa, Güney Büyük Okyanus'unda, Polinezya'da bulunan, adalar topluluğundan oluşan bir ülkedir.

Yeni Zellanda'nın 2500 km kuzey ucunda, Avustralya'nın 4300 km doğusunda, Hawai adalarının 3500 km güney batısında bir grup ada üzerinde kurulmuş devlet. Samoa Adaları 171o batı meridyeninden doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrılır. Bunlar doğuda ABD idaresinde 6 ada ile batıda müstakil Batı Samoa Adaları adını alan 9 adadan müteşekkildir.

Batı Samoa Adaları; meskun bulunan Upolu, Savaii, Manoa ve Apolima ile meskun olmayan Fanuatapu, Namua, Nuutele, Nuulaa, Nuusafe adalarından müteşekkildir. Yüzölçümü toplam 2831 kilometrekaredir. Savaii, Samoa'nın en büyük adası olup, 1715 kilometrekaredir. Upolu ise 1127 km2 olup, diğer yedi adası gayet  küçüktür.

Tarihi
ABD, Samoa Krallığı ile 1878'de kendisine üst verilmesi hususunda bir antlaşma yapmıştır. Daha sonra Almanya ve İngiltere ile de benzer antlaşma yaptılar. Bir müddet sonra bu devletler arasında ihtilaflar ortaya çıktı. Bu ihtilaflar neticesinde 1899'da yapılan antlaşma ile Doğu Samoa ABD'ye, Batı Samoa ise Almanya'nın menfaatleri ön planda tutulacak biçimde serbest bırakıldı. İngiltere başka bölgelerdeki menfaatlerini düşünerek buradan tamamen çekildi. Birinci Dünya Savaşına kadar Batı Samoa, Almanya'nın kontrolünde kaldı. 1914'te Yeni Zellanda tarafından işgal edildi. 1920 senesinden sonra Yeni Zellanda'nın kumandası altında varlığını sürdüren Batı Samoa, 1947 senesinde Yeni Zellanda'nın yönetiminde veBirleşmiş Milletlerin güvenliği altında olmak şartıyla yeni bir statüye bağlandı. Batı Samoa, 1962 senesinde bağımsızlığına kavuştu.

Fiziki Yapı
Nuusafe hariç diğer bütün adalar kayalık ve volkaniktir. Savaii Adasının iç kısımlarında 1859 m, Upolu'da 1100 m yüksekliklere ulaşan tepeler vardır. Adaların sahil kısımları hariç, çok az düzlüklere rastlanır.

İklim
Adaların iklimi tropik olup sene boyunca fazla değişiklik göstermez. Mayıs ve Kasım aylarında kuvvetli güneydoğu rüzgarları eser. Şiddetli tayfunlara maruz kalır. Haziran ve temmuz ayları bölgenin en serin ve en hoş aylarıdır. Senelik ortalama sıcaklık 26,3°C olup, 23,2°C ile 29,3°C arasında değişir. Yağışlar daima şiddetli yağmur şeklinde olup, senelik ortalama 5000 milimetredir.

Nüfus ve Sosyal Hayat
166.000 olan nüfusunun dörtte üçü, başşehri olan Apia ile Upolu adasında bulunur. Halkın % 88'i Polenez ırkındandır ve konuştukları Samoa dili, Polenez lisanının en eskisi olduğu sanılmaktadır. Batı Samoa'nın devamlı batı ülkeleri ile teması olmasına rağmen halkın milli kültürleri hiç değişmemiştir. Aile arasındaki bağlara ve başkanlarına çok önem verirler. Aile bağlarına verilen ehemmiyet o derece kuvvetlidir ki, akrabalık sosyal ve ekonomik hayatta çok tesirlidir.Hıristiyanlık dininin hakim olduğu Batı Samoa'da halkın % 70'i protestan, % 30'u Roma katoliği mezhebine bağlıdırlar. Okuma-yazmanın mecburi olmadığı Batı Samoa'da, okumak için yaş tahdidi (sınırlaması) yoktur. 16 yaşından yukarı olan nüfusunun % 97,8'i okuma-yazma bilir.

Siyasi Hayat
Yönetim biçimi cumhuriyettir. Devlet başkanları 5 senelik süre için meclis tarafından seçilir 1961 senesinde Birleşmiş Milletler Teşkilatının kontrolünde yapılan bir referandumla kabul edilmiş olan anayasası vardır. Buna göre devlet başkanlığı görevi 1962'de bağımsızlığına kavuşmasından sonra iki kişi tarafından yürütülecek, bunlar hayatları boyunca bu görevlerini devam ettirecekler, bunların ölümlerinden sonra her 5 sene için meclis tarafından seçilen bir başkan, devlet başkanlığı vazifesini yürütecektir.

45 kişilik bir meclisi vardır. Meclis üyeleri halk tarafından seçilir. Meclis üyeleri arasında devlet başkanınca seçilen bir başbakan, meclis adına yürütme görevini üstlenir.

Ekonomi
Ekonomisi çiftçilik ve balıkçılığa bağlıdır. Tarım ürünleri oldukça mahdut (sınırlı) olup, mevcut ihracatının % 90'ını  teşkil eden Hindistan cevizi ve kakao boldur. Yeraltı zenginlikleri yoktur. Dış ticaretini; Yeni Zellanda, Avustralya ve Hollanda ile yapar.

7 Eylül 2009 trafik sola geçmiştir.

Ülke ticarette yaşadıkları zorluklar nedeniyle uluslararası tarih değiştirme çizgisinin öteki yanına geçmeye karar verdi. Bu sebeple dünya üzerinde güneşi en son gören ülkelerden Samoa’daki 186 bin kişi, 29 Aralık 2011 Perşembe gecesi uykuya yatıp 31 Aralık 2011 Cumartesi sabahında uyandı. Samoa Başbakanı Tuilaepa Sailele Malielegaoi, kararın Yeni Zelanda, Avustralya ve Asya ile ticari ilişkilerde saat farkından ötürü yaşanan aksamaların en aza indirilmesi amacıyla verildiğini açıkladı. Malielegaoi, ülkelerinde yaşanmayacak 30 Aralık Cuma günü için çalışanların ücretlerinin yine de ödeneceğini, diğer yandan turistlerden ise bu günün parasının alınmayacağını açıkladı. Ülke, 119 yıl önce Amerikalı tüccarların girişimi ile tarih değiştirme çizgisinde taraf değiştirmişti. O zamandan beri Avustralya’nın 21, Yeni Zelanda’nın 23 saat gerisinde olan Samoa bu değişiklik ile Avustralya’nın 3, Yeni Zelanda’nın 1 saat ilerisinde olacak.

Apia, 38.800'lük nüfusuyla Bağımsız Samoa Devleti'nin en büyük şehri ve başkentidir. Yerleşim yeri, Upolu Adası'nın kuzey kıyılarında kurulmuştur. Ülkenin en büyük limanı ve tek şehridir. Balık ve kurutulmuş Hindistancevizi şehrin, dolayısıyla da ülkenin başlıca ihraç ettiği ürünlerdir. Şehrin limanından ülkeye en çok giren mallarsa et, şeker, araç motorları ve tekstil ürünleridir.


Apia