Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), "Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı" (AGİK) adı altında 1970'li yılların başında soğuk savaş koşullarındaki Avrupa’nın bölünmüşlüğüne son verilmesi, güvenlik ve istikrarın sağlanması ve katılan devletler arasında bu amaca yönelik işbirliğinin geliştirilmesi düşüncesiyle kurulmuş teşkilattır.
Bu konferanslarda alınan kararların, imzalanan nihai senedlerin, ülkeleri bağlayıcı bir özelliği yoktur. Ancak bu senetler İkinci Dünya Savaşından sonra ortaya çıkan devlet sınırlarını dokunulmaz olarak kabul etmektedir.
Sovyetler Birliği daha 1950'li yıllardan başlayarak, Doğu Avrupa'da egemen olması için yaptığı savaşları meşrulaştırmak sebebiyle Avrupa Güvenlik Konferansının toplanması için uğraşıyordu. 1970'li yıllarda doğu ile batı arasında bir yumuşama başlaması, böyle bir konferansın toplanmasına mani oldu. Daha sonra 1972 ileHaziran 1973 tarihleri arasında gündem tayin edilmek üzere büyük elçiler seviyesinde hazırlık görüşmelerine başlandı.
AGİK'in üç kademede gerçekleşti: 3-7 Temmuz 1973'te Helsinki'de organize edilen ilk toplantı, dışişleri seviyesinde yapıldı. Uzmanların konferans belgelerinin taslağını hazırladıkları 18 Eylül 1973'ten 7 Temmuz 1975'e kadar Cenevre'de süren ikinci safhası oldu. Üçüncü ve son olarak 31 Temmuz-1 Ağustos 1975'te Helsinki'de organize edilen doruk toplantısı oldu. Bu son toplantıya 35 ülkenin devlet veya hükümet başkanları katıldılar. Hazırlanan ve Helsinki Nihai Senedi olarak bilinen belgeyi imzaladılar.
1975'te imzalananHelsinki Nihai (Sonuç) Senedindeki imza altına alınan maddeler şunlardır:
İşletme kurma ve ekonomik faaliyetlere ilişkin karalarda bağımsızlık,
Bireylerin ekonomik faaliyete katılmasında özgürlük,
Kamu ve özel sektör işletmelerine rekabed edebilmeleri için eşit muamele.
Üretim araçlarına ulaşmada, hammadde temininde ve personele ilişkin kararları almada serbest olma.
Bu makro önlemlere ek olarak finans ve hukuk alanlarında aşağıdaki düzenlemeler teklif edildi.
Modern bankacılık sisteminin geliştirilmesi,
Çifte vergilendirme sistemini engellemek için ikili vergi anlaşmaları yapılması ve amortisman konusunda ortak uygulamanın benimsenmesi.
Piyasa ekonomisi modeline uygun şirketler hukukunun düzenlenmesi,
İş hukukunun yeniden gözden geçirilmesi,
İşletmeler arası anlaşmazlıklar olduğu takdirde uluslararası hakemlik sistemine başvurulması,
Üye ülkelerdeki ulusal hukuk sistemlerini mahkeme kararlarının tanınmasını sağlayacak şekilde düzenlemeler.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansında tartışılan konular SEPET adı verilen üç bölümden meydana gelmektedir. Birinci Sepet'te güvenlik, ikinci sepette ekonomik işbirliği, üçüncü sepette ise insan haklarına yönelik konular ele alınmaktadır.
AGİK uzun süreli tesirli olması için 1975'te konferansa katılan 35 devlet, düzenli olarak bir araya gelme kararı aldılar. Bu karardan sonra ilk toplantı Ekim 1977-Mart 1978 Belgrad'da oldu. İkinci konferans 1980 Kasımında Madrid'de güç şartlar altında toplandı. Çünkü bu tarihlerde Sovyetler Birliği Afganistan'a müdahalesi dolayısıyla, Helsinki Nihai Senedinde geçen şartlara uymayışı sebebiyle, konferansın toplanmasını istemiyordu. Buna rağmen AGİK Konferansı toplandı ve dünya meseleleri derinlemesine tartışıldı. 1981 ve 1982 yıllarında AGİK toplantıları yapılamadı. Üçüncü AGİK izleme toplantısı 1986 yılında yapıldı.
19-21 Kasım 1990 tarihlerinde 34 ülkenin katılmasıyla Paris'te AGİK zirve toplantısı yapıldı. 21 Kasım 1990 tarihinde AGİK Toplantısına katılan ve Paris Yasası diye bilinen belgeyi imzalayan devletler şunlardır: Almanya Federal Cumhuriyeti, ABD, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Kanada, Kıbrıs Rum Yönetimi, Danimarka, İspanya, Finlandiya, Fransa, İngiltere ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İzlanda, İtalya, Lihtenştayn Prensliği, Lüksemburg, Malta, Monako Prensliği, Norveç, Hollanda, Polonya, Portekiz, Romanya, San Marino, Vatikan, İsveç, İsviçre, Çekoslavakya, Türkiye, SSCB, Yugoslavya.
En son olarak 9 Temmuz 1992 tarihinde Helsinki'de 51 ülkenin katılmasıyla AGİK zirve toplantısı yapıldı. Bu konferansta Bosna-Hersek'te Sırpların katliamını durdurmak ve Avrupa'da barışı devam ettirme konusunda devlet ve hükümet başkanları çeşitli görüşleriini açıkladılar. Bu konferansta Yugoslavya'nın üyeliği askıya alındı.
0 Yanıt
3648 Gösterim