Alm. Förber safflor, Fr. Carthame, İng. False saffron, safflower.
Temmuz - eylül ayları arasında turuncu renkte çiçekler veren, 60 cm kadar yükseklikte, 1-2 senelik, tüysüz bir bitki. Yapraklar mızraksı, sapsız, gövdeyi sarıcı, kenarları dişli ve dişlerin uçları dikenlidir. Çiçeklerin hepsi tüp şeklinde ve erdişil (erkek ve dişi)dir. Meyveler 6-7 mm uzunluğunda koni şeklindedir.
Familyası: Bileşikgiller (Compositae).
Türkiye’de yetiştiği yerler: Orta ve Güney Anadolu.
Aspir, Türkiye'de Eskişehir, Burdur, Isparta gibi belli yörelerde üretilmektedir. 2008 yılı yazından itibaren Trakya bölgesinde bölgenin yağ ihtiyacını karşılamakta ayçiçeğine olan bağımlılığı azaltmak için aspir ekimi özendirilmektedir ve ciddi yol katedilmiştir.
Vatanı Arabistan olan bir kültür bitkisidir. Orta ve Güney Anadolu’da yetiştirilmektedir. Anadolu’da yetişen yabani türleri de vardır. Yalancı Safran olarak da bilinir.
Kullanıldığı yerler:
Aspir çiçekleri “yalancı safran” ismi altında bir boya maddesi ve hakiki safranın saflığının giderilmesinde kullanılan bir materyal olarak pek eskiden beri tanınmaktadır. Tohumlarından elde edilen yağ ise çok acı ve lezzetli olup; dahilen müshil, haricen ise romatizmaya karşı kullanılır. Otsu kısımları ve meyve küspesi hayvan yemi olarak pek mühimdir.
Çiçeklerinden kartamin ve izokartamin isimli 2 kristalize glikozit elde edilmiştir. Meyvelerinde şeker, protein ve sabit yağ vardır. Aspir tohumlarından elde edilen yağın verimi % 16,5 kadardır. Yağ elde edildikten sonra kalan küspe hayvan yemi olarak kullanılır.
Yünlü aspir (Carthamus lanatus): Çiçekleri altın sarısıdır. Yaprakları yapışkan, derin parçalı, üzerleri tüylü ve kokulu bir türdür. Trakya ve Bilecik çevrelerinde rastlanır.
Kullanıldığı yerler: Yünlü aspir, terletici, kurt düşürücü, adet söktürücü özelliklerinden dolayı tedavide de kullanılmaktadır.
0 Yanıt
2025 Gösterim