Eklemlerde vücut tarafından üretilen bir iltihaptır.
Artritin (arthritis) kelime anlamı eklemdeki yangılı (inflamasyon) durumdur. Latince’de ‘Arth’ eklem, ‘itis’ yangı anlamına gelmektedir. Yangı, ağrı, sertlik, kızarıklık ve şişliği bir arada bulunduran bir tıbbi terimdir.
Bu iltihap mikrobik değildir, vücut tarafından üretilir. Artrit tek bir hastalık değildir, 100’den fazla farklı hastalık artrit ile ilişkilidir. Bazı formaları çok ağır seyreder, bazıları ise dönem dönem kendini gösteren hafif şiddete olan artritlerdir. Dirsek eklemlerinde zorlanmaya bağlı olarak kas liflerindeki yırtık (lateral epikondilit) gibi basit romatizmal hastalıklardan, romatoid artrit (ra) spondiloartrit (spa) gibi tüm vücudu etkileyen ağır hastalıklara kadar farklı hastalık gurupları bunun içinde yer alır. Sistematik lupus eritematozus gibi artritle ilişkili ancak vücudun akciğer, kalp ve böbrekler gibi hayati organlarını etkileyebilen romatizmal hastalıklar da artritle olan ilişkileri nedeniyle bu grupta yer almaktadır.
Oluşumu
Genellikle eklem ağrısının nedeni, eklem yüzlerini kaplayan zarların (sinovya) mikrobik olmayan iltihabıdır (inflamasyon). İnflamasyonu olan eklem ağrılıdır, şiştir ve genellikle üzerinde kızarıklık bulunur, sıcaktır. Eklem kıkırdağının çeşitli sebeblerden dolayı hasara uğraması (romatoid artrit, osteoartrit’te olduğu gibi) eklemi oluşturan kemiklerin birbirine sürtmesi, ağrıya ve şekil bozukluğuna neden olmaktadır. Eklemi oluşturan kemikler arasında bulunan boşluk kemiklerin rahatça hareket etmesini sağlamaktadır. Bu boşluğu saran eklem kapsülü elastik yapıdadır ancak eklemi oluşturan kemiklerin birbirlerinden ayrılmalarını engelleyecek kadar güçlüdür. Bu kapsülün iç yüzünü döşeyen ve sinovyum adı verilen zardan salgılanan eklem sıvısı eklemin kayganlığını ve dokularının beslenmesini sağlar. Artritin pek çok türünde sinovyum iltihaplanır, kalınlaşır ve normalden fazla eklem sıvısı üretmeye başlar. Bu da artrite eklem kıkırdağı ve hemen altındaki kemiğe zarar veren temel sorundur.
Artritin ne sebeplerle ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir. Genetik ve çevresel faktörlerin oluşumunda önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Yine de bazı artritlerin tedavisi mümkündür. Tedavinin temelinde doğru teşhis ve tanının erken konmasında yatmaktadır. Bu uygulanan tedavilerin hemen hemen tamamı, artritin başlangıç döneminde uygulandıklarında daha etkili olmaktadır.Ailevi Akdeniz Ateşi(FMF) hastalığı da ayak bileklerinde kızarıklık ve şişme ile birlikte ağrıya yol açabilir.Bu hastalık Romatizma ile karıştırılabilmekte ve yanlış tedavi uygulanabilmektedir(sürekli antibiyotik tedavisi gibi).Bu nedenle doktorunuzu FMF olabileceği yolunda uyarmanız ve gerekli tahlilleri yaptırmanız hastalığın tanısına yardımcı olacaktır.
Artritler başlıca iki grupta toplanmaktadır:
Dejeneratif artrit
İnflamatuar artrit
1. Dejeneratif artrit (Eklem yapısını bozan artrit)
Bir eklemin yapısı bozulduğunda kıkırdak kademeli olarak aşınmaya başlar. Bu bozulma ile birlikte eklemde ağrı, sıcaklık hissi ve şişlikle birlikte yangı meydana gelebilir.
Kıkırdak, kemik uçlarını kaplayan ve koruyan sert bir elastik maddedir. Sağlıklı eklemlerde, eklemin üzerine ağırlık verdiğinizde kıkırdak şok emici işlevi görür. Kıkırdağın kaygan yüzeyi de eklemlerin rahatça hareket etmesini sağlar.
Osteoartrit (OA) veya halk arasında ‘Kireçlenme’ olarak da bilinen dejeneratif artrit, en sık başparmak tabanındaki eklemi, parmakların uç ve/veya orta eklemlerini, kalçalar, dizler ve ayak başparmağı tabanındaki eklemleri etkiler.
2. İnflamatuar artrit
En yaygın görülen inflamatuar artrit türü romatoid artrittir (RA). İnflamatuar artrit en yaygın olarak bir eklemde başlayıp birkaç hafta ila aylar içinde yayılarak diğer eklemleri tutar, eklemlerde ağrı ve sertliğe neden olur.
İnflamatuar artrit, etkilenmiş eklemlerde acı, ağrı, sertlik, sıcaklık hissi ve şişliğe neden olur. En dikkat çekici özelliği dinlenmeden sonra eklemlerdeki sertlik hissidir. Bu, özellikle sabahları daha belirgindir. Bu belirtilere halsizlik, hafif ateş, kilo kaybı, kas ağrısı veya el parmaklarında uyuşma ve karıncalanma eşlik edebilir.
İnflamatuar artrit durumunda, vücudun bağışıklık sisteminin kafası karışır ve eklemlerdeki kıkırdağa saldırmaya başlar. Bu saldırı, eklemlerde şişlik, ağrı ve sertliğe neden olur ve hatta zamanla kıkırdağa ve kemiğe zara verip biçimlerini bozabilir.
İnflamatuar artrit yerleştikten sonra hayat boyu sizi etkileyebilecek bir rahatsızlıktır. İlça tedavisi ve yaşam şekli değişiklikleri ile kontrol altına alınmaya çalışılır.
0 Yanıt
2051 Gösterim