Mısır’ın on dokuzuncu yüzyıl savunma bakanlarından.
Arabi Paşa ya da Urabi Paşa olarak da bilinir, tam adı Ahmed Arabi Paşa el-Mısri (1841 - 21 Eylül 1911), Mısırlı milliyetçi önder. Aydınların, subayların ve Mısır köylü halkının yabancı denetiminden duyduğu hoşnutsuzluğu dile getiren toplumsal ve siyasi hareketin başında yer almıştır.
Mısır’ın İngilizler tarafından 1882’de işgaline sebep olan ayaklanmanın liderliğini yaptı. 1839’da aşağı Mısır’da doğdu. Çiftçi bir ailenin çocuğudur. Hidiv Said Paşa zamanında alaydan yetişerek subay oldu. 1875 yılında suistimal suçundan yargılanıp yarı maaşla emekliye sevkedildi. Bunun üzerine Mısır’da Türk ve Çerkez subaylarına karşı kurulan gizli bir teşkilata girdi. Aynı zamanda Ezher’de verilen derslere devam etti. Bu sırada Cemaleddin Efgani ve Abduh gibi reformistlerin tesirinde kaldı.
Hükumetteki yabancı tesirlerden kurtulmak isteyen Mısır hidivi İsmail Paşa, Arabi Paşanın desteğini alabilmek için onu alay komutanlığına getirdi. Batılılar, İsmail Paşayı hidivlikten alarak yerine Tevfik Paşayı getirdikleri sırada Arabi Paşa da mirlivalığa yükseltildi (l879).
1881’de Savunma Bakanlığına getirilen Arabi Paşa, bütün Avrupalı memurların işlerine son verdi. Ancak çıkan karışıklıkları önleyemedi. Neticede İngilizler İskenderiye’yi işgal etti (1882). Esir edilen Arabi Paşa divan-ı harbe verilerek önce idam sonra müebbet hapse mahkum edildi ve Seylan Adasına sürüldü. 1901 senesinde, Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından affedilerek Mısır’a döndü ve 1911 senesinde Kahire’de vefat etti.
0 Yanıt
1886 Gösterim