Afrika’nın güneybatısında yer alan kıyı ülkesi.
Kuzeyde ve doğuda Zaire, güneydoğuda Zambia ve güneyde Namibia ile çevrilidir. Ülkenin batısında Atlas Okyanusu bulunur. Kuzeyden güneye, 1.300 kilometre, doğu-batı doğrultusunda ise, 1.080 kilometredir.
DEVLETİN ADI: Angola Halk Cumhuriyeti
BAŞŞEHRİ: Luanda
NÜFUSU: 18,565,269( 2013)
YÜZÖLÇÜMÜ: 1.246.700 km2
RESMi DİLİ: Portekizce
DİNİ: Katolik
PARA BİRİMİ: Angola Kwanzası
Internet TLD: .ao
Telefon kodu: +244
Angola Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güneybatı bölümünde yer alan bir ülkedir. Kimbundu, Umbundu ve Kikongo dillerinde Ngola olarak adlandırılan ülkenin komşularını güneyde Namibya, kuzeydoğuda Demokratik Kongo Cumhuriyeti, doğuda Zambiya oluşturmakta olup, ülkenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Angola'ya bağlı olmasına rağmen anakara ile fiziki bağlantısı bulunmayan ve ülkenin kuzeyinde Atlas Okyanusu kıyısında yer alan Cabinda bölgesi de Kongo Cumhuriyeti'nin yanı sıra yine Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile sınıra sahiptir.
TarihiOrta Amerika’da yaşayan Bantu halkı, 1500 yıllarında göçle bu ülkeye yerleşmişler ve çeşitli krallıklar kurmuşlardır. 1483 yılında Portekizli ilk araştırmacılar, bölgede yerliler tarafından kurulmuş olan Bakongo Krallığı ile çeşitli yakınlıklar kurdular. Diğer Angola krallıklarında olduğu gibi burada da yerli halk demir ve bakır işlemeyi bilmekteydi.
Portekizliler 1575 yılında güneye doğru inmişler ve esir ticareti karlı olduğundan, sömürgecilikten ziyade bu işle uğraşmışlardır. Özellikle 1648-1836 yılları arasında Angolalı esirler satılıp çalıştırılmak üzere Brezilya’ya gönderilmiştir. Esir ticaretinin ortadan kalkması ile Portekizliler Angola’yı daha iyi tanımış, sınırlarını çizmiş ve 1918’den itibaren kendi kontrolü ile kurulan bir hükumetle ülkeyi yönetmeye başlamışlardır.
Yirminci yüzyılın ilk yarısında Angolalılar, yerli veya Portekiz kültürüne uyabilen diye iki grupta mütalaa edilmiştir. 1930’dan itibaren Portekiz sömürge olarak kullandığı Angola’da kontrolü yoğunlaştırdı. Bu durum 1951’e kadar devam etti. Bu yıl tenkitleri önlemek gayesiyle sömürge idaresi yerine deniz aşırı vilayet idaresini getirdi. 1961-1962 arasında Portekiz’e karşı şiddet hareketleri, binlerce Afrikalı ve Avrupalı’nın ölümüne sebep oldu. Yerliler açık savaşta zaferden ümidi kesince, gerilla hareketi başlattılar.
Milliyetçi hareketler, kabile ve yerel duruma bağlı olarak üç grupta teşekkül etmiştir: Dr. Agostinho Neto’nun yönettiği “Angola’nın hürriyeti için Halkçı hareket (MPLA), pek çoğu Angola’da yetişmiş kişilerden meydana gelmektedir. Uzun yıllar merkezini Zaire’de bulunduran ve Holden Roberto tarafından “Angola’nın Hürriyeti İçin” cephesi ikinci gruptur. “Angola’nın tüm bağımsızlığı için Milliyetçi Birlik (UNITN)”de başka bir grubu meydana getirmektedir.
Nisan 1974’te Portekiz, Angola’ya bağımsızlık vermek istediğini bildirmişse de gruplar arası çatışma devam etmiş, hatta ayrılma istekleri de baş göstermiştir. Ekim 1974’te karşılıklı bir anlaşma ile ateş-kes sağlanmıştır. Her ne kadar Ocak 1975’te bir geçiş hükumeti kurulmuşsa da, bağımsızlık isteyen grupları bir araya getirmek mümkün olmamış ve savaş devam etmiştir.
Milliyetçi iki grub, Sovyet yanlısı (MPLA) ile anlaşınca, Kasım 1975’te bağımsızlık ilanı gerçekleştirilmiştir. Biri Lunda ve diğeri Humbo’da olan iki hükumet ilan edilmiştir. MPLA, Sovyet silahları alırken, Kübalı askerler tarafından da desteklenmiştir. Daha sonra MPLA ülkede hakimiyet sağladıysa da gerilla harbi devam etmiştir. “Afrika Ülkeleri Topluluğu” Şubat 1976’da Sovyet yanlısı MPLA’nın hükumetini tanımıştır. Ülke daha sonra Aralık 1976’da Birleşmiş Milletler’e kabul edildi.
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin himayesinde bulunan ve bağımsızlığı için Birleşmiş Milletlerde verilen karar 1989’da gerçekleşti. “Namibya” bağımsız oldu.
Fiziki YapıAngola, sahilden yükselen ve 1200-2400 metreyi bulan yüksek yaylalardan meydana gelir. Bunlardan en geniş alanı kaplayanı, ülkenin ortasında yer alan Bie yaylasıdır. Ülkenin en yüksek yeri, 2619 metre ile Moko Dağı’dır. Angola, akarsu yönünden zengindir. Kongo, Kubango ve Kuanza ırmakları önemli nehirleridir.
Ülkenin kuzeyi tropikal ormanlarla kaplı, güneyi ise tamamen çöldür. Ülkenin genelinde tropikal iklim hüküm sürer. Yaylalarda yağış, kıyılara göre çok fazladır. Sıcaklık mevsimlere göre çok az değişir.
Tabii KaynaklarıAngola topraklarının % 40’ı ormanlarla kaplıdır. Ormanlarda çeşitli yabani hayvanlar yaşıyorsa da, bilinçsiz avlama neticesinde bir çok hayvan nesli tükenmek üzeredir.
Angola, büyük petrol ve doğal gaz kaynaklarına sahiptir. Ayrıca demir, manganez, bakır ve kobalt yatakları vardır.
Nüfus ve Sosyal HayatAngola nüfusunun çoğunluğunu yerliler meydana getirir. Nüfusunun büyük kesimi kırsal bölgelerde yaşar. Bağımsızlıktan sonra, ülkede yaşayan Avrupalılar’ın sayısı çok azalmıştır. Okuma-yazma oranı çok düşüktür. İlk üniversite olan Luanda Üniversitesi, 1963’te Portekizliler tarafından kurulmuştur. Resmi dili Portekizce olmasına rağmen bir çok yerel lehçe kullanılır. Halkın çoğunluğu geleneksel dinlerine inanır.
EkonomiAngola, petrol ve diğer maden kaynaklarına dayanan karma bir ekonomiye sahiptir. Ülke ekonomisi, İkinci Dünya Savaşından bu yana dikkati çekecek derecede ve devamlı gelişmiştir. Tarım ürünleri en önemli ihracat maddeleri arasındadır. Dünyanın en fazla kahve üreticilerindendir. Diğer önemli tarım ürünleri; pamuk, şeker, kenevir ve bitkisel yağdır. Balıkçılık ve orman ürünleri ekonomide önemli yer tutar.
Ulaşım : Angola’da karayolu ağı, ülkenin hemen her tarafını kaplar. Karayollarının uzunluğu 72.300 km civarındadır. Demiryolları ise, 2952 kilometredir. Bir uluslararası havaalanı ile çok sayıda küçük yerel havaalanı mevcuttur. Atlas Okyanusu kıyısında üç önemli limanı vardır.
Angola 1976 yılından bu yana Birleşmiş Milletler, 1996 yılında bu yana Dünya Ticaret Örgütü, 2007 yılında bu yana OPEC ve Afrika Birliği, yine 2007 yılından bu yana da kurucu üye sıfatıyla Güney Afrika Geliştirme Birliği ile Portekizce Konuşan Ülkeler Birliği üyesi konumundadır.
Angola, 15 Ekim 2013 tarihinde Portekiz ile var olan stratejik ortaklığı sonlandırdığını duyurmuştur. Devlet başkanı dos Santos yaptığı açıklamada iki ülke arasındaki ilişkilerin iyi olmadığını ifade etmiştir.
Angola 2012 verilerine göre sahip olduğu 114,2 milyar dolar Gayri safi yurtiçi hasıla ile Afrika kıtasının Güney Afrika Cumhuriyeti ve Nijerya'dan sonra üçüncü büyük ekonomisi konumundadır. Bu denli büyük bir ekonomiye sahip olan ülkede, nüfusun büyük bir çoğunluğu açlık sınırında yaşamaktadır.
Angola ekonomisinin yapısal sorunlarından bir tanesini de bölgeler arası ortaya çıkan keskin farklılıklardır. 20.yy son dönemlerinde ülkede yaşanan iç savaşın bir etkisi olarak ülkenin birçok bölgesi ekonomik gelişimlerden yeterli katkıyı alamamaktadır. Ülkenin ekonomik faaliyetlerinin üçte biri Luanda ile birlikte Luanda'nın genişleme alanında yer alan komşu bölge Bengo'da gerçekleşmektedir. Buna karşı ülkenin özellikle iç kesimlerinde kalan diğer bölgelerinde çarklar ya durma ya da gerileme noktasında gelmiş bir konumdadır.
Luanda (resmi adı Loanda), Angola'nın en büyük şehri ve başkentidir.
0 Yanıt
2463 Gösterim