Tavaf:
Tavafa başlarken Hacer-i Esved’i sağına alarak Kabe’ye yönelmek, sonra Hacer-i Esved’e yönelmek ve tavafa (umre veya kudüm tavafı) niyet etmek müstehaptır.
Tavafa kahverengi mermer ile belirlenmiş çizgiden başlayarak şu duayı okur:
[Allah’ın adıyla ve Allah en büyüktür. Allahım! Sana iman ettim, Kitabını tasdik ettim, ahdine uydum ve Resulün (s.a.v)’in sünnetine tabi oldum. (Bismillâhi vAllahu ekber. Allahumme iymânen bike ve tasdiykan bikitâbike ve vefâen biahdike ve itbâen bisünneti nebiyyike sallAllahu aleyhi ve sellem.)]
Hacer-i Esved’i istilam eder veya fırsat bulursa öper.
Öpme imkanı bulamazsa sağ eli ile dokunur (istilam eder) ve dokunduğu elini öper.
Eli ile de dokunma imkanı bulamazsa Hacer-i Esved’in karşısında durarak eli ile bir defa istilam edip u Bismillahi vAllahu ekberu dedikten sonra tavafa başlar.
Hacer-i Esved’i selamla; eller omuz hizasına kadar kaldırılarak Hacer-i Esved’e doğru yönelip sadece bir defa eller ile işaret etmekle olur.
Tavaf yedi şavt (tur)dan ibarettir. ilk üç şavtta remel (adımları kısaltıp omuzlarını silkerek çalımlı bir şekilde yürümek) yapmak ve şavtların hepsinde ızdıba (omuza alınan örtüyü sağ koltuğun altından geçirip sol omuzun üzerine atmak) yapmak sünnettir. Yapılan bütün tavafların ardından sa’y yapılır.
Remel ve ızdıba sadece erkeklere mahsus olup remel tavafta, ızdıba ise sa’yde yapılır. Tavaf sona erdikten sonra omuzlar örtülür.
Kabe’nin kapısında şu dua okunur:
[Allahım! Sana ibadet için yönelinen şu Kabe Senin Beytin’dir. Saygı gösterilmesini buyurduğun bu kutsal belde Harem’indir. Buradaki emniyet ve güven Senin sağladığın emniyettir. Burası Cehennem ateşinden Sana sığınanların makamıdır. (Allahumme inne’l-beyte beyteke ve’l- Harama Haram eke ve’l-emne emnek ve hâzâ makâma’l-âiz bike.)]
Rüknü Iraki’de şu dua okunur:Iztibanin Yapilisi
[Allahım! Senin varlığın hususunda şüpheye düşmekten, Sana ortak koşmaktan, ayrılıktan, ikiyüzlülükten, kötü ahlâktan, fena bir görünüşe düşmekten Sana sığınırım. Malıma, aileme ve çocuklarıma kötü bir dönüşle dönmekten Sana sığınırım. (Allahumme innî eûzu bike mine’l-şekki ve’ş-şirki ve’ş-şikâki ve’n-nifâki ve sûi’l-ahlâki ve sûi’l-manzari fi’l-mâli ve’l-ehli ve’l-veledi.)]
Rüknü Şâmi ile Rüknü Yemani arasında şu dua okunur:
[Allahım! Haccımı makbul haclardan, Senin yolundaki gayretlerimi şükre değer gayretlerden, günahlarımı affedilmiş günahlardan, işlerimi kabul gören iyi işlerden ve ticaretimi daimi kazançlı ticaretlerden eyle. Sen büyüksün, mağfiret sahibisin. (Allahumme ic’alhu haccen mebrûrâ ve sa’yen meşkûrâ ve zenben mağfûrâ ve amelen makbûlâ ve ticâraten len tebûr yâ Azîz yâ Ğâfur.)]
Tavaf yaparken Rüknü Yemani’ye uğrandığı her defasında avuç içleri ile dokunarak veya sağ elle dokunarak ya da bunları yapamadığı takdirde işaretle istilam etmek müstehaptır. Rüknü Yemani’de dua yapmak müstehap ve kabul olunan dualardandır. Çünkü burada yapılan dualara yetmiş bin melek “âmin” der:
[Ey Rabbimiz! Bize Dünyada iyilik, Ahiret’te de iyilik ver. Bizi Cehennem azabından koru. (Rabbenâ âtinâ fi’d-dünyâ haseneten ve fi’l-âhirati hasane ve gınâ azâbe’n-nâr.)]
Tavafın sahih olması için Rüknü Yemani istilam edilirken yürümeyi bırakıp tamamen durulması gerekir.
Rüknü Yemani ile Hacer-i Esved arasında şu dua okunur:
[Ey Rabbimiz! Bize dünyada iyilik, Ahiret’te de iyilik ver. Bizi Cehennem azabından koru. (Rabbenâ âtinâ fi’d-dünyâ haseneten ve fi’l-âhirati hasane ve gınâ azâbe’n-nâr.)]
[Allahım! Küfre düşmekten, yoksulluktan, Dünya’da ve Ahiret’te rezil olmaktan Sana sığınırım. (Allahumme innî eûzu bike mine’l-kufri ve’l-fâgati ve mevâgıfi’l-hızyi fi’d-dünyâ ve’l-âhirati.)]
İlk üç şavtta şu duayı devamlı okur: [Allahım! Haccımı makbul haclardan, günahlarımı affedilen günahlardan ve Senin yolundaki gayretlerimi şükre değer gayretlerden kıl. (Allahumme ic’alhu haccen mebrûrâ ve zenben mağfûrâ ve sa’yen meşkûrâ.)]
Kalan dört şavtta ise şöyle dua eder: [Rabbim! Yarlığa ve merhamet et. Hatalarımızı affet ve ikram et. Bildiğin bütün günahlardan vazgeç. Şüphe yok ki Sen, en Aziz ve en Kerimsin. (Allahumme ığfir ve irham ve a’fu ve tekerram ve tecâvuz ammâ ta’lem, inneke ente’l-aizzu’l-ekram.)]
Tavaf esnasında Dünya ve Ahiret hayrı ile ilgili dualar çokça yapılır.
Tavaf sona erdikten sonra Hacer-i Esved’i selamlar veya işaret eder. Aynı işlemi tavaf esnasında önüne geldiği her defasında da tekrarlar.
Makam-ı İbrahim’in arkasında iki rekat tavaf namazı kılar. Kalabalık anında Mescid-i Haram’ın en son kısmında veya herhangi bir yerinde kılmak caizdir.
Birinci rekatta Fatiha’dan sonra Kafirun suresi, ikinci rekatta da yine Fatiha’dan sonra İhlas suresi okunur.
Namazdan sonra şöyle dua edilir: [Allahım! Sen kullarını Evine davet ettin. Rahmetini ve rızanı isteyerek Sana geldim. Buraya gelmemi bana Sen bahşettin. Günahlarımı affet. Muhakkak Senin her şeye gücün yeter. (Allahumme inneke deavte ıbâdeke ilâ beyteke, ve gad ci’tu tâliben rahmetike, ve mübteğıyen rıdvânuke ve ente menente aleyye bi zâlike fağfirlî inneke alâ kullî şey’in kadîr.)]
Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: [Kabe’yi tavaf etmek namazdır. Dikkat edin! Allah tavaf anında konuşmayı mubah kıldı. Orada konuşan hayırdan başka bir şey konuşmasın.]
Tavaf anında küçük ve büyük pisliklerden temiz olmak ve avret yerlerinin kapalı olması şarttır.
Tavafa, namaz kılmak veya abdest tazelemek için tamamlamadan ara verilirse, kalınan şavttan itibaren devam edilir.