Alm. Fakultat (f), Fr. Faculté, İng. Faculty.
Üniversitelerin alt kuruluşu olup, daha ziyâde bilim kollarına göre düzenlenmiş bölüm, ünite.
Fakülte, bir üniversite içindeki ayrı bölümlerdir. Fakülteler en az 4 yıllık örgün (devamlı) eğitimdir, bölümüne göre 5 ya da 6 yıllık olabilir. Fakülteler'in başındaki en üst düzey görevli dekandır.
Ortaçağın geç dönemlerindeki hemen hemen tüm Avrupadaki üniversiteler için model oluşturmuş olan Ortaçağdaki Paris Üniversitesinin 4 fakültesi vardı: Teoloji (İlahiyat), Hukuk, Tıp ve son olarak Sanat fakültesi. Diğer üçünden birine devam etmek için önce birinden mezun olmak gerekiyordu. Orta çağda bu dört fakültenin bir üniversitede mutlaka bulunması gerekiyordu ancak bu fiilen bazı üniversitelerde gerçekleşmedi. Genelde fakülte sayısı günümüz üniversitelerinde daha fazla olmakla beraber, diğer 4 fakülte de bulunmaktadır.
Fen, edebiyât, tıp, hukuk, orman, zirâat, ilâhiyat fakülteleri yanında inşaat, mîmârlık, elektrik, makina ve mâden fakülteleri ayrı ayrı bulunduğu gibi, mühendislik fakültesi olarak berâberce de bulunabilirler. Biraraya geldiklerinde üniversiteyi meydana getirirler.
Her ne kadar ilmî kuruluşların teşkili çok eskiye dayanmakta ise de, fakülte ve bununla berâber, üniversitenin bugünkü anlamdaki ilk kuruluşu Abbâsîler zamânında Bağdat’ta görülmektedir. İlk üniversite Fas’ın Fez şehrinde bulunan Kayrevan Üniversitesi olup, 859 yılında kurulmuştur. Nizâmiye Medresesi, 13 Ekim 1065’te Bağdat’ta kuruldu. İznik Medresesi, 1331’de Osmanlıların kurduğu ilk üniversitedir. Abbâsîler zamanında Hârun Reşîd’in ilme verdiği kıymet sonucu bu müesseseler kendi devrinde daha da ileri bir gelişme gösterdi. Bunun yanında İspanya’daki Endülüslerin bu çeşit kuruluşları ise, oldukça ileri seviyedeydi. Avrupalı talebelerin sarık ve cübbe giyerek buraya tahsile gelmesi yaygındı. Avrupa’da ilmî müesseseler bu üniversitelerin tesiriyle kurulup gelişti.
Günümüzde fakültelerin başında üniversite rektörü tarafından teklif edilip yüksek öğretim kurulu tarafından seçilen dekan bulunur. Dekan yeni Yüksek ÖğretimKânununa göre, her türlü yetki ve sorumluluğa sâhip kişidir. Bir veya iki tane yardımcısı vardır. Yönetim ve öğretim işlerinde, fakülte öğretim üyeleri (yardımcı doçent, doçent ve profesör) tarafından seçilen “Yönetim Kurulu” ve “Fakülte Kurulu” dekanın başkanlığında karar verir. Üniversitedeki fakültelerin paralel çalışmalarını sağlamak için fakültedeki her iki kurul da üniversite senatosuyla sıkı münâsebet hâlinde bulunurlar. Fakültede öğretim üyeleri yanında araştırma görevlileri de vardır. Bunlar araştırma ve öğretim konularında yardımcı olarak çalışırken doktora da yaparlar. Öğretim görevlileri ise, fakültenin devamlı elemanları olmayıp, ihtiyaç duyulan dersleri yürütmek üzere belli bir süre için görevlendirilen kimsedir.
Fakültenin alt kuruluşu, “bölüm”lerdir. Sayısı fakültenin temsil ettiği ilim kollarına bağlıdır. Bilim dallarının birleşmesinden “ana bilim” dalları meydana gelir. Her bilim fakültede “Bilim dalı” olarak belirlenir. Burada yeterli sayıda öğretim üyeleri, görevlileri ve araştırma görevlileri bulunur. Yakın bilim dalları birleşerek “Ana BilimDalı”nı teşkil ederler. İlgili ana bilim dallarının birleşmesinden de “Bölüm” meydana gelir.
Fakültelerde öğretim yanında araştırma işi de yürütülür. Öğrenciler ise geçici olmakla berâber fakültenin varlığının sebebidir. Günümüzde öğrenciler merkezî yerleştirme ile başarı ve istekleri göz önünde tutularak fakültelere dağıtılmaktadır.
Türkiye’de, fakülteler ilk olarak Ankara Üniversitesi kuruluş kânunuyla 1931’de teşkilâtlandırıldı.
1933’te İstanbul Üriversitesi kuruluş kânunu ile bu üniversitede fakülteler meydana getirildi.
1981’e kadar üniversiteler kânununda çeşitli değişiklikler yapıldı.
6 Kasım 1981 târihinde yürürlüğe giren 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kânunu ile üniversiteler çalışmalarını sürdürmektedir.
0 Yanıt
1954 Gösterim