Genel Bakış
Kızamığı düşününce akla çoğu zaman bu hastalığa eşlik eden, kırmızı, lekeli kızarıklıklar gelebilir. Ancak kızarıklık, vücudun içinde oluşan önemli değişikliklerin dışa yansımasıdır. Kızamık, tüm dünyada görülen oldukça bulaşıcı bir virüsün neden olduğu bir solunum yolu enfeksiyonudur.
Rubeola da denen kızamık hastalığı küçük çocuklarda ciddi, hatta öldürücü sonuçlar doğurabilir Dünya çapında her yıl 30 ila 40 milyon kızamık vakası meydana gelir, bunların 750.000'den fazlası ölümle sonuçlanmaktadır.
Kızamık aşısı hastalığın engellenmesi için son derece etkilidir. Aşı sayesinde, 2002 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde 50'den daha az kızamık vakası olduğu bildirilmiştir. Öte yandan, aşılama programları dünyanın büyük bölümünde yetersizdir, ancak küresel sağlık kuruluşları bu sorunu ele almak için yoğun biçimde çalışmaktadırlar. Hastalığın yaygın nitelik taşıması, az sayıda kızamık vakasını görüldüğü ülkelerde aşılama programlarının hala gerekli olmasının nedenidir. Hastalık uluslararası olarak seyahat eden kişilerle kolayca yayılabilir.
Belirtiler ve Semptomlar
Bu hastalığın belirti ve bulguları genelde virüse maruz kaldıktan sonra, 10–12 gün içinde çıkar: Bunlar tipik olarak şunları içerir:
Ateş
Kuru öksürük
Burun akması
Göz iltihaplanması (konjunktivit)
Işığa karşı hassaslık
Koplik lekeleri de denen yanağın iç bölgesindeki mavi-beyaz merkezli küçük kırmızı lekeler
Çoğu zaman birbiri içine geçen, büyük, düz lekelerden oluşan kızarıklık
Kızamık virüsünün seyri
Kızamık; sürekli öksürük, burun akması, göz iltihaplanması gibi diğer belirti ve bulgulara eşlik eden orta derecede ateşle başlar. İki ya da üç gün sonra, kızamığın tipik özelliği olan koplik lekeleri görülmeye başlar. Ardından ateş 40–41 dereceye kadar yükselir ve aynı anda yüzde, saç çizgisinde ve kulakların arkasında lekeli döküntüler ortaya çıkar. Kaşıntı veren ve hızla aşağıya ilerleyen bu lekeler göğüs bölgesine, sırta ve son olarak da kalça ve ayak parmak uçlarına ulaşır. Bir hafta sonra bu lekeler aynen oluştuğu sırayla kaybolur.
Nedenleri
Kızamığın oluşma bir virüstür. Kızamık virüsü o kadar yaygındır ki eğer bir kişide bu varsa, yakın temas halinde olduğu ve bağışıklık kazanmamış kişilerin yüzde 90'ına hastalık bulaşacaktır.
Virüs, enfeksiyonu kapmış kişinin boğaz ve burun mukozasında yaşar.Bu çocuk veya yetişkin, kızarıklığın görünmesinden dört gün öncesi ile dört gün sonrasını kapsayan dönemde hastalığı bulaştırabilir. öksürdüğü, hapşırdığı veya konuştuğu zaman, enfeksiyonlu tanecikler havaya yayılarak diğer insanlara bulaşır. Bu enfeksiyonlu tanecikler, bulaştıkları yüzeyde saatlerce aktif kalarak bulaşıcı özelliklerini korurlar. Siz veya çocuğunuz virüsü, mikroplu yüzeye dokunduktan sonra parmaklarınızı ağzınıza ya da burunuza götürerek kapabilirsiniz.
Virüs vücuda girince, boğazınızın arka bölümünde ve akciğer hücrelerinde gelişmeye başlar. Enfeksiyon daha sonra solunum sistemi ve cildi de etkileyerek tüm vücuda yayılır.
Risk Faktörleri
Kızamık çok bulaşıcı bir hastalıktır. Eğer hastalığa karşı bağışıklığınız yoksa enfeksiyonlu bir insanla kuracağınız herhangi bir temasla enfeksiyonu kolaylıkla kapabilirsiniz. Kızamık, Birleşik Devletlerde nadir görülür çünkü birçok insan çocuk yaşta aşılanmaktadır.
Kızamığa yakalandığınızda, vücudunuz kızamık enfeksiyonuna karşı bir bağışıklık geliştirdiyse bu hastalığa tekrar yakalanmazsınız. Eğer 1957 ve daha öncesinde Birleşik Devletlerde doğduysanız veya yaşadıysanız, aşı olmadıysanız bile kızamığa karşı bağışıklık kazanmış olma ihtimaliniz yüksektir. Kızamık salgınları sırasında enfeksiyon alma ihtimali ile yaşadınız, belki enfeksiyonu aldınız, ama semptomlar ortaya çıkmadı; dolayısıyla kızamığa karşı bağışıklık kazandınız.
Kızamık, yetersiz beslenmenin görüldüğü 3. dünya ülkelerinde, özellikle A vitamini eksikliği olan insanlarda çok yaygın şekilde görülür. Yurtdışı seyahati yapmadan önce bunları göz önünde bulundurunuz.
Ne Zaman Tıbbi Yardım Alınmalı?
Kendinizde veya çocuğunuzda kızamık hastalığı belirtilerinin görüldüğünü düşünüyorsanız doktorunuza başvurunuz. Unutmayınız: Çocuklarda görülen her döküntü kızamık anlamına gelmez, ama kızamık Amerika’da halen görülmektedir.
Çocuğunuzun özellikle ilkokula başlamadan önceki, üniversiteden sonraki ve uluslararası seyahate çıkmadan önceki aşı kayıtları bilgilerini doktorunuzla inceleyiniz.
Tarama ve Teşhis
Doktorunuz, kızamık hastalığının tanısını, bu hastalığın tipik özelliği olan yanağın iç kısmındaki bölgede bulunan mavi-beyaz merkezli parlak kırmızı lekelerr ( Koplik lekeleri) ile koyarlar. Kızamık günümüzde çok yaygın olmadığı için, doktorunuz sizdeki döküntünün gerçekten kızamık ile ilgili olup olmadığını anlamak için basit bir kan testi yapabilir.
Komplikasyonlar
Kızamık genelde 10 –14 gün kadar sürer.Dünyanın bazı bölgelerinde, bu hastalık şiddetli, hatta ölümcüldür. Batı ülkelerinde, durum genellikle böyle değildir. Kızamık hastaları oldukça hasta olabilir, ancak çoğu kişi tamamen iyileşir. Öte yandan, komplikasyonları arasında aşağıdakiler bulunabilir.
Kulak enfeksiyonu Kızamık, her 10 çocuğun birinde kulak enfeksiyonuna neden olabilir.
Ensefalit. Ensefalit; kusma, konvülsiyon ve nadiren komaya sebep olan ve viral enfeksiyon sonucu oluşan bir beyin iltihaplanmasıdır. Bu durum her 1000 kızamık vakasında 1 kişide görülür. Ensefalit, kızamıktan sonra oluşan bir seyir izler ve ergenlik döneminde virüsün yavaş ilerlemesi ile çocukluktan yıllar sonra kendi kendine ortaya çıkabilir. Hastalığın, Dawson ensefaliti denilen ilerlemiş şekli çok nadiren görülür.
Pnömoni. 20 çocuktan birinde, öldürücü etkisi olan pnömoni (zatürree) belirtileri görülebilir.
İshal veya kusma. Bu komplikasyonlar bebek ve çocuklarda daha yaygın olarak görülür.
Bronşit, larenjit veya krup Kızamık, gırtlak (larinks) veya akciğer hava geçiş yolları (bronş tüpleri) iç duvarlarının iltihabına neden olabilir.
Hamilelikteki problemler. Hamile kadınların, kızamıktan korunmaları için özel önlemler alması gereklidir, çünkü kızamık hastalığı; kadında düşük yapma, prematüre doğum düşük ağırlıklı bebeğe neden olabilir.
Düşük trombosit sayımı (trombositopeni) Kızamık, kan pıhtılaşmasını sağlayan trombositlerde azalmaya sebep olabilir.
Kişisel Bakım
Kızamığa yakalandığınızı fark ettiyseniz, doktorunuzla yakın ilişkide olunuz ve hastalığınızın seyrini komplikasyonlarla beraber takip ediniz. Aşağıdaki rahatlatıcı önlemleri uygulayabilirsiniz.
Kolay yanından alın. Dinleniniz ve yoğun aktivitelerden uzak durunuz.
Bir şeyler yudumlayın. Ateşlenme ve terleme ile kaybettiğiniz suyu geri kazanmak için çok su, meyve suyu ve çay içiniz.
Solunumunuzu rahatlatın. Öksürük ve boğaz ağrısını hafifletmek için nemlendirici kullanın.
Gözlerinizi dinlendirin. Birçok kızamık vakasında olduğu gibi parlak ışıktan rahatsız oluyorsanız, ışıkları kısınız veya güneş gözlüğü takınız. Gazete, kitap vb. okumamaya ve TV seyretmemeye çalışınız. Okuma lambası veya TV rahatsız edici olabilir
0 Yanıt
3243 Gösterim