Konu: Matematik Terimleri Sözlüğü

[D®agon]

- A -

A ile B nin Kartezyen Çarpımı:
Birinci bileşeni A dan, ikinci bileşeni B den alınarak elde edilen ikililerin kümesidir…

A Kümesinden B nin Farkı:
A kümesinin B kümesi ile ortak olmayan elemanlarından olu-şan kümedir…

A Kümesinden B ye Fonksiyon:
A nın elemanlarından herbirini, B nin elemanlarına bir ve yalnız bir kez eşleyen bağıntıdır…

Açı:
Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının birleşim kümesidir…

Açık Önerme:
İçinde bulunan bilinmeyene verilen değerlere göre doğru ya da yanlış önerme olan ifadelerdir…

Açıortay:
Başlangıç noktası açının köşesi olan ve açının kenarlarıyla eş açılar oluşturan ı-şındır…

Açısal Bölge:
Açı ile açının iç bölgesinin birleşim kümesidir…

Aksiyom:
Doğru olduğu ispatsız kabul edilen matematiksel ifadedir…

Alan:
Bir yüzey parçasının ölçüsüdür… Bir yüzeyde birim yüzeyin kaç defa olduğunu göste-ren sayıdır…

Alt Küme:
Bir kümenin elemanlarının sayısına göre birerli, ikişerli ya da daha fazla sayıdagruplarla oluşturduğu kümedir…
Boş küme her kümenin alt kümesidir…

Analitik Düzlem:
Üzerine koordinat sistemi yerleştirilmiş düzlemdir…

Analitik Geometri:
Noktaların koordinatlarının sayısal fonksiyonları aracılığıyla bir koordi-nat sisteminde gösterilen geometrik nesneleri inceleyen matematik koludur…

Apsis:
Koordinat düzleminde bir noktayı gösteren sıralı ikilinin birinci terimidir… (1,9) ikilisiyle gsterilen noktanın apsisi 1 dir…

Apsis Ekseni:
Koordinat düzleminde yatay eksen, x eksenidir…

Ar:
100 metrekarelik arazi ölçü birimidir…

Arada Olma:
Aynı doğru üzerinde farklı üç noktadan birisinin diğer ikisinin arasında olma-sıdır…

Aralarında Asal Sayılar:
En büyük ortak bölenleri 1 olan sayma sayılarıdır… 4 ile 15 aralarında asaldır…

Aritmetik:
1. Toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi dört işlemin tanımına temel olan tamsayılar kümesinin özellikleri kurulu matematik koludur… 2. Hesaplama ve varsayım kur-ma biçimidir…

Aritmetik Orta:
Sonlu bir sayı kümesi elemanları toplamının, bu elemanların sayısına bölü-müyle ortaya çıkan sayıdır…

Asal Çarpanlara Ayırma:
Bir sayma sayısı asal çarpanlarının çarpımı şeklinde yazma-dır… 24 = 2 x 2 x 2 x 3 gibi…

Asal Sayı:
1 ve kendisinden başka böleni olmayan sayıdır…

Aykırı Doğrular:
Aynı düzlemde olmayan ve kesişmeyen doğrulardır…

Ayrık Kümeler:
Ortak elemenları olmayan kümelerdir…

Ayrık Olay:
Meydana gelişi başka bir olaya bağlı olmayan olaydır…

Ayrıt:
Bir cismin iki yüzeyinin arakesitidir…

[D®agon]

- B -

Bağıntı:
Bir kartezyen çarpımın alt kümesidir…

Basit Kapalı Eğri:
Düzlemde herhangi bir noktadan bir kez geçmek üzere, çizime başlanılan noktada biten eğridir…

Bileşik Önerme:
Birden fazla basit önermeden oluşan önermedir…

Binom:
Dereceleri ya da değişkenleri farklı iki terimden oluşan polinomdur…

Bire Bir Eşleme:
İki kümenin elemanları arasında, bir elemana karşı yalnız bir eleman alınarak yapılan eşlemedir…

Bire Bir Fonksiyon:
Tanım kümesinin her bir elemanını yine kendisine eşleyen fonksiyondur…Birleşim İşlemi: Kümelerin tüm elemanlarından oluşan kümelerin bulunmasıdır…

Birleşim Kümesi:
Kümelerin tüm elemanlarının oluşturduğu kümedir…

Boş Küme:
Hiçbir elemanı olmayan kümedir…

Boyut:
Uzunluk, genişlik ve yükseklikten herbiridir…

Bölen:
Bir bölme işleminde bölünenin kaç eşit parçaya ayrıldığını gösteren sayıdır…

Bölüm:
Bölme işleminde bölünen içinde bölenin kaç defa olduğunu gözteren sayıdır…

Bölünen:
Bölme işleminde eşit kısımlara ayrılmak istenen sayıdır…

Bütünler Açılar:
Ölçüleri toplamı 180° olan iki açıdır…

Büyük Çember:
Küre yüzeyi ile kürenin merkezinden geçen düzlemin arakesitidir…

Büyük Daire:
Küre cismi ile kürenin merkezinden geçen düzlemin arakesitidir..

[D®agon]

- C -

Cisim:
Bir küme ve bu küme üzerinde tanımlanmış iki işlemin belli şartları taşımasıdır…

- Ç -

Çap:
Çemberin merkezinden geçen kiriştir…

Çarpan:
Bir çarpma işlemindeki sayılardan herbiridir…

Çarpanlara Ayırma:
Bir sayma sayısını en aziki sayının çarpımı şeklinde yazmadır…Örnek: 48 = 6 x 8

Çarpım:
Çarpma işleminin sonucudur…

Çelişki:
Doğruluk değeri daima “0″ olan bileşik önermedir…

Çember:
Düzlemde sabit bir noktadanaynı uzaklıkta bulunan noktaların kümesidir…

Çembersel Bölge:
Çember ile çemberin iç bölgesinin birleşimidir…

Çıkan:
Çıkarma işleminde, eksilenden ne kadar eksiltileceğini gösteren sayıdır…

Çift Gerektirme:
Totoloji olan iki yönlü koşullu önermedir…

Çift Sayı:
2 ile tam bölünebilen sayıdır…

[D®agon]

- D -

Dar Açı:
Ölçüsü 90° den küçük olan dar açıdır…

Dekametre:
10 metrelik uzunluk ölçü birimidir…

Dekar:
10 ar veya 1000 m2 lik arazi ölçü birimidir…

Denk Kümeler:
Birebir eşlenebilen, eleman sayıları eşit olan kümelerdir…

Derece:
Bir çemberin 1 / 360 lık yayını gören merkez açının ölçüsü 1 derecedir…

Dikdörtgen:
Düzlemde üçü doğrusal olmayan A , B , C , D noktalarının birleşiminden elde edilen dörtgenin açıları dik ise [AB] , [BC] , [CD] , [DA] doğru parçalarının birleşim kümesidir…Dikdörtgenler Prizması: Altı tane dikdörtgensel bölgenin birleşiminden oluşan kapalı bölgedir…Dikdörtgensel Bölge: Dikdörtgen ile iç bölgesinin birleşim kümesidir…

Dikdörtgenler Prizması Cismi:
Dikdörtgenler prizması ile içinin birleşimidir…

Dik Üçgen:
Bir açısı dik olan üçgendir.

Doğal Sayı:
N = {0,1,2,3,4,…} kümesinin elemanlarıdır.

Doğru Açı:
Ölçüsü 180° olan açıdır.

[D®agon]

- E -

Eksilen: Çıkarma işleminde azaltılması istenen sayıdır…
Eleman: Bir kümeyi oluşturan nesnelerden herbiridir…
En Büyük Ortak Bölen: İki veya daha çok sayma sayısını ortak olarak bölen sayma sayılarının en büyüğüdür…
En Küçük Ortak Kat: İki veya daha çok sayma sayılarının ortak katlarının en küçüğü olan sayıdır…
Eş Üçgenler: Karşılıklı kenarlarının uzunlukları eşit ve karşılıklı açıların ölçüleri eşit olan üçgenlerdir…
Eşit Kümeler: Aynı elemanlardan oluşan kümelerdir…
Evrensel Küme: Üzerinde çalışılan konuyla ilgili olan tüm elemanları içeren kümedir…
Evrensel Niceleyici: ile gösterilir ve “her” ya da “bütün” diye okunur…

- F -

F Fonksiyonunun Değer Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde, B kümesidir…
F Fonksiyonunun Görüntü Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde, f(A) kümesidir…
F Fonksiyonunun Tanım Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde, A kümesidir…
Faiz: Bankaya yatırılan paranın belirli bir süre sonunda getirdiği kazançtır…
Fark: Çıkarma işleminin sonucudur…
Fonksiyon: Çıkış kümesinin her elemanına, en çok bir görüntü eşilk ettiren bağıntıdır…

- G -

G Bileşke F Fonksiyonu: f : A –> B ve g : B –> C birer fonksiyon olmak üzere, A dan C ye (gof)(x) = g( f(x) ) kuralı ile belirlenen fonksiyondur…
Genişlik: Dikdörtgen veya dikdörtgenler prizmasında boyutlardan biridir…
Gerektirme: Totoloji olan şartlı önermedir…
Görüntü: Sayı ekseni üzerinde bir sayıya karşılık gelen noktadır…
Grup: Bir küme ve bunun üzerinde tanımlanan bir işlemin belli şartları taşımasıdır…

- H -

Hacim: Kapalı uzay parçasının ölçüsüdür… Bir uzay parçasında birim hacimin kaç defa olduğunu gösteren sayıdır…
Halka: Bir küme ve bu küme üzerinde tanımlanmış iki işlemin belli bazı şartları taşımasıdır…Hektar: 100 ar veya 10000 m² lik arazi ölçüsü birimidir…
Hektometre: 100 metrelik uzunluk ölçü birimidir…
Hipotez: p => q teoreminde p önermesidir…
Hüküm: p => q teoreminde q önermesidir…

- I -

Işın: Doğruda ayırma noktası ile bu noktanın bir yanında bulunan noktaların oluşturduğu kümedir…

- İ -

İçine Fonksiyon: Örten olmayan fonksiyon.
İhtimal: Bir olayın olabilme şansını belirten sayıdır…Olasılık…
İki Kümenin Birleşimi: İki kümenin elemanlarından oluşan kümedir…
İki Kümenin Kesişimi: İki kümenin ortak olan elemanlarından oluşan kümedir…
İki Yönlü Koşullu Önerme: pq biçimindeki bileşik önermedir…
İkili: İki nesnenin oluşturduğu sıralı ikilidir…
İkili İşlem: Bir kümenin iki elemanından gene bu kümeye ait bir elemanın elde edilmesini sağlayan kuraldır…
İrrasyonel Sayı: Rasyonel olmayan sonsuza kadar devreden sayıdır… Örnek: = 3,1415…
İskonto: Bir malın satış fiyatı üzerinden yapılan indirimdir…
İspat: Bir teoremin hükmünün kesin olarak doğru olduğunun gösterilmesidir…
İşlem: A x A nın bir alt kümesinden A ya fonksitondur…