Alm. Antrag (m), Gesuch (n), Fr. Petition (f), İng. Petition.
Bir dileği, isteği veya şikâyeti bildirmek üzere resmî dâirelere sunulan imzâlı yazı.
Arzuhâl ve istidâ kelimeleri de aynı mânâda kullanılır.
Dilekçenin yazılması, şekli ve muhtevâsı önemli bir yer tutar. Geçmiş asırdaki devletlerde, şikâyet veya istek sâhibi kişilerin tek tek veya topluca, yazılı olarak dilekçe sundukları bilinmektedir. İslâm halîfeleri ve hükümdârları, halkın sözlü ve yazılı dilekçelerle yaptıkları mürâcaatları bizzat kendileri veya kurdukları dîvânlarda değerlendirmişlerdir. Bu dîvânlara Mezâlim veya Adâlet Dîvânı denilirdi. Osmanlılar zamânında da, ilk önceleri bizzat pâdişâhın iştirak ettiği dîvânlar teşkil edildi. Sonraları sadrâzam veya sadâret kaymakamının başkanlığında Çarşamba Dîvânı adıyla her hafta toplanan dîvânlarda, halkın istek ve şikâyetleri dinlenir, dilekçeleri değerlendirilir, hazır bulunan heyet tarafından dâvâlar ânında çözüme kavuşturulurdu. Osmanlı arşivleri dilekçe örnekleriyle doludur. Bunlar genellikle haksızlıktan şikâyet, ücretin veya görevin taleb edilmesi veyahut bir yanlışlığın düzeltilmesi için verilirdi. Dilekçeler, şehirlerden köylere kadar idâreci her makâma verilebilirdi. Dilekçe yazmasını bilmeyenler arzuhâlcilere yazdırırlardı.
Günümüzde vatandaşlar 1982 Anayasası’na göre, kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetlerini yetkili makâmlara ve TBMM’ne yazı ile bildirme hakkına sâhiptirler. Türkiye’de dilekçe hakkının kullanılması 1 Kasım 1984 târih ve 3071 sayılı kânunun 4. maddesine göre TBMM ve idârî makamlara verilen dilekçelerde; başvuru sâhibinin adı ve soyadı ile, iş ve ikâmetgâh adresinin ve imzâsının bulunması mecbûrîdir. Dâvâ açmak için mahkemelere verilen dâvâ dilekçelerinde Hukuk Usûlü Muhâkemeleri Kânunu’nun 179. maddesine göre bâzı kayıtların bulunması lâzımdır.
Medenî Yargılama Hukûkunda dâvâ dilekçesinin başında dilekçenin verildiği mahkemenin adı, dâvâcının ve dâvâlının ad ve soyadları ile adresleri yazılır. Daha sonra, dâvânın konusu, dâvâ sebebi ve hukûkî sebepler gelir. Son olarak da, netîce-i taleb, yâni dâvâcının karar verilmesini istediği şey açık bir biçimde yazılır. Dilekçenin altında, dâvâcının veya vekilinin imzâsı yer alır. Bu arada dâvâlının dâvâcıya cevap vermesi için gerekli süre tanınır. İdârî Yargılama Usûlünde ise, idârî dâvâlar; Danıştay, İdâre Mahkemesi ve Vergi Mahkemesi Başkanlıklarına hitâben yazılmış dilekçelerle açılır.
YETKİLİ MAKAMLARA VERİLEN YA DA GÖNDERİLEN DİLEKÇELERDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun gereği;;
Dilekçe sahibinin adı-soyadı ve imzası olmalıdır,
İş veya ikametgâh adresinin yazılması gerekir,
Faks yolu ile gönderilen dilekçeler işleme konulmaz.
Yukarıdaki şartlara uymayan dilekçeler kurumumuz tarafından işleme konulmaz.
Dilekçe Yazmanın Kuralları
Sorun hangi kurumu ilgilendiriyorsa dilekçeye ona hitap edilerek başlanmalıdır.
Nesnel olunmalıdır.
Hiyerarşik düzene dikkat edilmelidir.
Yer ve tarih belirtilmelidir.
Çizgisiz beyaz kâğıt kullanılmalıdır. Kâğıdın arka yüzüne geçilmemeli, çok gerekliyse ikinci kâğıt kullanılmalıdır.
Bilgisayarla ya da daktiloyla yazılmalı; el yazısı kullanılması halinde yazının kitap harfleriyle açık ve okunaklı olmasına özen gösterilmelidir.
Ciddi, resmi, saygılı bir dil ve üslup kullanılmalıdır.
İstenen şey yasalara uygun olmalı; yasal çerçeve kesinlikle aşılmamalıdır. Bir şikâyet söz konusuysa sorun mutlaka belgelere ve tanıklara dayandırılarak açıklanmalıdır.
Sorun/durum ya da dilek kısa ve açık olarak ifade edilmelidir. Gereksiz ayrıntılara ve kişiselliğe yer verilmemelidir.
Dalkavukluğa ve yalvarmacılığa asla yer verilmemelidir.
Doğru, düzgün, özenli ve temiz bir Türkçeyle yazılmalıdır.
Yazım ve noktalama kurallarına dikkat edilmelidir.
Dilekçe mutlaka imzalanmalıdır.
Dilekçe sahibi, adını ve açık adresini belirtmelidir.
Dilekçeye eklenecek ek belgeler yazının sonunda "ekler" başlığı altında maddeler halinde sıralanmalıdır.
Bir konuda üst makamın bilgilendirilmesi amaçlanmışsa "....durumu bilgilerinize saygılarımla arz ederim"; üst makamın bir sorunu çözmesi ya da bir işlemi başlatması isteniyorsa "gereğini saygılarımla arz ederim", yapılacak bir işlem için izin isteniyorsa "izninizi saygılarımla arz ederim" gibi saygı ifadeleriyle son bulmalıdır.
Genel kısaltmalar dışında kısaltma kullanılmaz.
Dilekçe yalnızca makamlara hitaben yazılır; kişilere hitaben dilekçe yazılmaz.
Üst makam alt makamdan isterken rica eder, alt makam ise üst makamdan isterkenarz eder. Vatandaşlar yalnızca arz eder.
Arz etmek zaten saygı anlamı içerdiği için saygıyla arz edilmez. Arz etmek saygıyla sunmak anlamına gelir.
Bir Dilekçe Örneği:
BELEDİYE BAŞKANLIĞINA
Seyhan / Adana
Seyhan Namık Kemal İ.Ö.O öğrencisiyim. Belediyenin yaptığı duyuruları duyamıyoruz. Çünkü hoparlörden ses anlaşılacak biçimde gelmiyor.
Bu sıkıntının ortadan kalkmasını istiyorum.
Gereğini arz ederim…
TARİH
30.01.2013
ADRES: Basri UYANIK (İmza)
Karşıyaka mah. Fatih cad. 76. sok. NO 12
Seyhan / Adana
0 Yanıt
2083 Gösterim