Alm. Dielektrikum, Nichletiter, Fr. Dielectrique. İng. Dielectric.
Elektrik techizatlarında birçok şekillerde kullanılan izolasyon maddeleri.
Yalıtkan (dielektrik), bir elektrik akımı taşıyabilecek serbest elektronları olmayan, bir elektrik alanıyla kutuplanma özelliği taşıyan, elektrik iletkenliği sıfır veya çok zayıf olan cisim veya maddelere diyoruz. Özdirençleri çok yüksek olduğundan, elektrik akımlarını ancak güçlükle geçirebilen maddeler için kullanılır.
Yalıtkanlarda elektronlar, bir molekülden öbürüne güçlükle geçer; eğer bir yalıtkanın atomlarından biri bir elektronu yakalarsa, bu elektron atoma bağlı kalır; oysa iletken bir cisimde, bütün kütle içinde dolaşır.
Dielektrik olarak cam, kâğıt vb. lifli maddeler kullanıldığı gibi bâzı mineral yağlar da kullanılır. Seramik, mika, quartz ve mağnezya gibi dielektrikler (izolatörler) mekanik olarak dayanıklı ve sıcaklığa karşı da dirençlidirler. Kauçuk ve bâzı plastikler esnek olduklarından bâzı özel techizatlarda kullanılırlar. Dielektriklerin önemli bir uygulama alanı, elektrik depolayan kondansatörlerde kullanılmasıdır.
Dielektrik sâbiti: Coulomb kânununa göre, aralarındaki uzaklık r olan q ve q’ elektrik yükleri arasındaki kuvvet:
1 q.q’
F = ¾¾ . ¾¾ dir.
D r2
D’ye ortamın “dielektrik sâbiti” denir. Yâni bir cismin dielektrik sâbiti iki elektrik yük arasındaki elektrostatik kuvveti azaltan miktardır. Vakumda (tam havasız boşluk) D= 1’dir. Dielektrik sâbitinin büyüklüğü nisbetinde iki yük arasındaki kuvvet o kadar azdır. Meselâ suyun dielektrik sâbiti oldukça büyük olup, 80’dir. Yâni su içinde bulunan (+) ve (-) yüklü iyonların birbirini çekme kuvveti 1/80 oranında azalır. Su içindeki elektriksel çekme havadakinden 80 defa azdır.
Muhtelif Sıvıların 20oC’deki Dielektrik Sâbitleri
Sıvı-Dielektrik sabiti
Hidrojensiyanür-116
Amonyak-15,5
Su-80
Kükürtdioksit-12,4
Gliserol-56
Asetik asit-9,7
Nitrometan-39
Fenol-9,7
Metil nitril-37
Etilbromür-9,5
Nitrobenzen-36
Anilin-7,0
Metil alkol-33
Etilamin-6,3
İzopropil alkol-26
Hidrojensülfür-5,7
Etil alkol-25
Klorbenzen-5,6
Asetaldehid-21,6
Kloroform-5,1
Aseton-21,4
Kunduz yağı-4,7
n-butil alkol-16
n-amil alkol-16
Hidrojen klorür-4,6
Etileter-4,3
0 Yanıt
2143 Gösterim